نزدیک ۴ سال پیش یگان ویژه نیروی دریایی ایالات متحده آمریکا در یک عملیات فوق سری شبانه به مخفیگاه رهبر شبکه القاعده در ایبت‌آباد پاکستان ریخت و او را کشت. در این عملیات نامه‌ها و اسناد زیادی به دست مأموران افتاد. دولت آمریکا امروز (پنج‌شنبه ۲۲ مه) بیش از ۱۰۰ سند را منتشر کرد.

انتشار این اسناد به نام "قفسه کتاب بن لادن" چند روز پس از درج یک مقاله جنجالی از سیمور هرش، خبرنگار سرشناس آمریکایی در نشریه (London Review of Books) صورت گرفته است. سیمور هرش در مقاله خود دولت آمریکا را به دروغگویی متهم کرده و نوشته است که برخلاف ادعای آمریکا، مقامات امنیتی و نظامی پاکستان در عملیات پیدا کردن و کشتن بن لادن به آمریکا کمک کرده‌اند. این درحالی است که دولت آمریکا همواره بر این نکته تاکید کرده که این اقدام بدون اطلاع مقام‌های پاکستانی انجام گرفته و پاکستان در آن هیچ نقشی نداشته است.

سرخوردگی و انزوا

آن‌چه اکنون توسط مقام‌های امنیتی آمریکا در اینترنت منتشر شده، دریچه‌ای است به دنیای رهبر القاعده؛ به نگاه و طرز فکرش درباره مسایل گوناگون. این اسناد در عین حال نشان از روحیه مردی دارند که به تدریج در سرخوردگی و انزوا فرو می‌رود. مردی که کنترل خود را بر شبکه‌ای بین‌المللی که خود پایه‌گذارش بود، به تدریج از دست داده بود.

بن لادن در نامه‌هایش آمریکا را "رهبر کافران" نامیده و نوشته است: «ما باید آن‌ها را بکشیم». او کشتن آمریکایی‌ها را یک فرمان الهی دانسته است. به باور بن لادن باید در آمریکا آن قدر از شهروندان آن کشور را کشت تا شمار قربانیان به صدها برابر سربازان آمریکایی برسد که در جنگ ویتنام کشته شدند.

پایه‌ریزی قدرت

این اسناد هم‌چنین نشان می‌دهند که درباره مشی استراتژیک فعالیت شبکه القاعده نیز بحث‌های زیادی در میان بوده است. بن لادن می‌خواسته عملیات تروریستی روی آمریکا متمرکز باشد: «ما باید اقدام علیه پلیس و ارتش را در تمامی نقاط غیر از یمن متوقف کنیم.» این نوشته‌های به گمان یکی از مقام‌های امنیتی بلندپایه آمریکا می‌تواند نشان آن باشد که رهبر القاعده نگران پراکنده شدن و یکدست نماندن نیروهای جهادی در جهان بوده است.

بن لادن و معاون آن زمانش ایمن الظواهری، نسبت به سازمان القاعده عراق که پیش درآمد دولت اسلامی امروز بودند، نسبت به دامن زدن به جنگ شیعه و سنی به شدت انتقاد داشتند. یکی از اسناد نشان می‌دهد که گروه "جهاد و جبهه اصلاحات" در نامه‌ای در سال ۲۰۰۷ اسامه بن لادن را به خاطر این که به نام او حمام خون به راه افتاده به باد انتقاد می‌گیرد و می‌گوید که در برابر خدا باید پاسخگو باشد: «اگر هنوز توانایی‌اش را داری، این آخرین فرصت توست که از سقوط جهاد در عراق جلوگیری کنی.»

در برخی دیگر از نامه‌ها نیز سرخوردگی و ناراحتی بن‌لادن از ناموفق بودن یا عملی نشدن بعضی طرح‌های تروریستی در روسیه، بریتانیا و آمریکا، دانمارک و دیگر نقاط به چشم می‌خورد.

جذبه آمریکا برای بن لادن

با همه این‌ها نامه‌های یاد شده نشان می‌دهند که آمریکا و ساختار سیاسی آن برای بن لادن به نوعی جذبه هم داشته است. در میان کتاب‌های بن لادن ۳۹ کتاب به زبان انگلیسی یافت شده‌اند که یکی از آن‌ها درباره تئوری‌های مختلف پیرامون حملات ۱۱ سپتامبر است. گزارش نهایی کمیسیون تحقیق درباره ۱۱ سپتامبر، کتابی از باب وودوارد، گزارشگر واشینگتن پست، درباره جنگ‌های دوره اوباما، کتابی از نوام چامسکی نیز در میان مجموعه‌ای است که بن لادن مطالعه کرده است.

بی‌اعتمادی به ایران

از اسناد افشاشده دری هم به زندگی خصوصی بن لادن باز می‌شود. به عنوان مثال وقتی همسر او ام‌حمزه از یک سفر از ایران بازگشته است، اسامه بن لادن از او خواسته است که همه لباس‌هایش را عوض کند. او گفته است که به ایرانی‌ها اعتماد ندارد‌: «ممکن است فرستنده در لیاس‌هایت جاسازی کرده باشند.»

نامه‌های دیگر حکایت از نگرانی او درباره همسر دیگرش خیریه دارد که به ایران فرار کرده است و او در تلاش گرد آوردن افراد خانواده در کنار یکدیگر است. این نامه‌ها هم‌چنین نشان از سرخوردگی رو به افزایش بن لادن و ترس او از وضعیت امنیتی‌اش دارند.

پورنوگرافی

سال‌ها در این باره گمانه‌زنی شده است که آیا در میان کتاب‌ها یا ویدیوهای بن لادن اثر پورنوگرافی هم یافت شده است یا نه. یکی از سخنگویان دولت اوباما در پاسخ به روزنامه انگلیسی "گاردین" در این زمینه گفته است دولت آمریکا برنامه‌ای برای انتشار جزییاتی در این زمینه ندارد.