بسیاری از ۹۰۰ پروژهای که در سراسر جهان طراحی و اجرایی کرد نام و آوازهای یافتهاند. دو ساختمان مشهور تهران نیز از کارهای حدید عنوان میشود. شماری از طرحهای حدید هم نامتعارفتر از آن بودند که به اجرا درآیند.
تبلیغات
زها حدید معمار معروف عراقی- بریتانیایی در اثر سکته قلبی درگذشت.
خانم حدید زاده عراق بود و در طول فعالیتهای طراحی و معماری خود ۹۵۰ پروژه را در ۴۴ کشور به اجرا درآورد. او سال ۲۰۰۴ موفق به دریافت جایزه پرتیزکر شد که جایزه نوبل عرصه معماری به شمار میرود.
نام حدید البته از دهه هشتاد در میان معماران سرشناس جهان به چشم میخورد. سال ۱۹۸۳ او طرحی را برای ساخت استراحتگاه و پارک تفریحی در هنگکنگ ارائه کرد که غیرمتعارف و فاقد هرگونه زاویه قائمه بود و توجه بسیاری را در جهان برانگیخت.
در اتریش و در آلمان هم چندین طرح او از نمونههای برجسته و بینظیر معماری به شمار میروند.
از سال ۲۰۰۳ که حدید به عنوان اولین زن ساختمان موزه هنرهای معاصر (Contemporary Arts Center) در سینسیناتی در ایالت اوهایوی آمریکا را به پایان برد آوازه بینالمللیاش رو به اوج رفت.
طرح اولیه هتل ۵ ستاره پاسارگاد تهران نیز توسط زها حدید تهیه شده است.
گفته میشود که او برای فاز دوم مجموعه برج میلاد تهران نیز طرحی را ارائه کرده که مقام اول را در میان طرحهای پیشنهادی کسب کرده است.
بسیاری از طرحهای حدید که حاوی انحناها و پیچ وتاب متعددی بودند یا بخشهایی از ساختمان که به صورت آزاد در فاصله و ارتباط کم با بقیه بخشها قرار میگرفتند اجرایی نشدند. در مورد شماری از طرحهای او گفته میشد که بیشتر به درد نمایشگاه و گالریها میخورند تا عملیشدن.
حکایت زن بداخلاقی که طرحهایش قابل ساخت نبودند
اگر به لیست برترین معماران جهان نگاهی بیاندازیم، به نام تنها یک زن برمیخوریم: زها حدید. زن بریتانیایی و عراقیتبار که میگفتند بداخلاق بود و طرحهایش قابل ساخت نبودند، در شصتوپنج سالگی چشم از جهان فروبست.
عکس: Steve Double/Zaha Hadid Architects
اگر به لیست برترین معماران جهان نگاهی بیاندازیم، به نام تنها یک زن برمیخوریم: زها حدید. او در ۳۱ اکتبر سال ۱۹۵۰ در بغداد بدنیا آمد، در سال ۱۹۷۱ در دانشگاه آمریکایی بیروت تحصیل کرد و مدرک ریاضی گرفت و برای ادامه تحصیل در مدرسه معماری لندن عازم انگلیس شد.
عکس: Steve Double/Zaha Hadid Architects
زها حدید پس از اتمام تحصیلات با رم کولهاوس، استاد سابق خود در دفتر معماری "OMA" مشغول به کار شد و در سال ۱۹۷۷ عضو این دفتر شد. در سالهای نخست طرحهای حدید جلب توجه میکردند، اما به دلیل "غیر قابل ساخت بودن" اجرایی نمیشدند. طرحهایی مثل پارک تفریحی در هنگ کنگ، طرح نویر تسول هوف در دوسلدورف و حتی کسب جایزه اول برای طرح اداری در کورفورستندم در برلین.
عکس: picture-alliance/dpa
زها حدید که میگویند "بداخلاق" و کار کردن با او "سخت است" بالاخره موفق شد در سال ۱۹۹۳ برای اولین بار یکی از طرحهای خود را اجرایی کند و آن ساختمان آتشنشانی شرکت ویترا در شهر وایل اَمراین بود(عکس). با اجرایی شدن این طرح بود که راه ترقی زها حدید در عرصه بینالمللی گشوده شد.
عکس: Zaha Hadid Architects/Christian Richters,
زها حدید میگوید:«برای من حرکت و جریان داشتن مهمترین چیز است. هندسه "نااقلیدوسی" که در آن تکرار وجود ندارد و به فضا نظم جدید میدهد». این همان فلسفهای است که در طرحهای حدید به وضوح دیده میشود و اوج آن را میتوان در "مرکز فرهنگی حیدر علیاف" در باکو، پایتخت آذربایجان دید.
عکس: Zaha Hadid Architects/Hufton+Crow
زها حدید از سال ۲۰۱۱ به این سو دو شرکت معماری در "کلرکنول" لندن و دیگری در هامبورگ دارد که ۴۰۰ آرشیتکت بر روی ۹۵۰ پروژه در ۴۴ کشور جهان برای او کار میکنند. (عکس: موزه راینهولد مسنر، کوهنورد آلمانی در دل صخرهها که در تابستان ۲۰۱۵ در ارتفاعات آلمان افتتاح شد).
عکس: Zaha Hadid Architects/Werner Huthmacher
طرحی از زها حدید که به کشتیهای تفریحی شباهت دارد. "Jockey Club Innovation Tower" در هنگ کنگ محلی برای تحقیقات است که از سال ۲۰۱۳ به مرکز دانشگاه پلی تکنیک تبدیل شده است.
عکس: Zaha Hadid Architects
بتون، شیشه، فولاد و انحناهای نامتعارف. اینجا موزه هنرهای معاصر " MAXXI" ایتالیا در رم است. در داخل آن با هر قدم پرسپکتیو و نمای آن تغییر میکند.
عکس: Zaha Hadid Architects/Helene Binet
صاحبنظران با دیدن سقف موزه هنرهای معاصر در رم نوشتند: "آزاد شدن از اجبار زاویه قائمه". این موزه دارای کافه، رستوران و کتابخانه هم هست.
عکس: Zaha Hadid Architects/Helene Binet
مرکز خرید " Galaxy Soho" در قلب پکن که در سال ۲۰۱۲ تاسیس شد. پروژه عظیمی که ۴ برج آن با پلهایی با هم ارتباط دارند.
عکس: Zaha Hadid Architects/Hufton+Crow
مرکز شرکت خودروسازی "بیام و" در لایپزیگ. زها حدید موفق شد در اینجا بخش اداری و تولید را با هم پیوند بزند. حدید برای این طرح، جایزه معماری آلمان را تصاحب کرد.
عکس: Zaha Hadid Architects/Helene Binet
زمانی که زها حدید کارش را شروع کرد، مردان بر دنیای معماری حاکم بودند. او اولین زن آرشیتکتی است که موفق شد در سال ۲۰۰۴ جایزه معماری پریتزکر را دریافت کند. این جایزه معتبر جهانی "جایزه نوبل" آرشیتکتها محسوب میشود.
عکس: picture alliance/abaca
در کنار دریافت جایزه بریتزکر، زها حدید تاکنون ۱۶ جایزه بینالمللی دیگر نیز دریافت کرده است. او در سال ۲۰۱۶ مدال طلایی سلطنتی را دریافت خواهد کرد. این مدال را خانواده سلطنتی بریتانیا از سال ۱۸۴۸ به آرشیتکتهای برتر این کشور اهدا میکند. (عکس: دریافت جایزه عالی فرهنگی در ژاپن)
عکس: picture-alliance/dpa
گرچه زها حدید بیشتر برای طرحهایش در عرصه معماری شهرت دارد، اما او در عرصه طراحی مبل، کفش و طراحی صحنه نیز فعالیت میکند. او حتی برای لئو هیلینگر، شرابساز اتریشی بطری شراب نیز طراحی کرده است که از این شراب تنها ۹۹۹ بطری وجود دارد. قیمت این میز که کار زها حدید است ۳۸۰ هزار دلار است.
عکس: Rainer Traube
زها حدید از سال ۱۹۸۰ توجه جدی به تئوریهای موجود در علم معماری داشت و همین باعث شد که بخشی از وقت خود را صرف تدریس در دانشگاههای معتبر جهان همچون شیکاگو، اوهایو، ییل، هامبورگ و نیویورک کند. (عکس: طرح سالن بتهوون در شهر بن آلمان که پذیرفته نشد)
عکس: picture-alliance/dpa
زها حدید تا زمان بازنشستگی در سال ۲۰۱۵ در انستیتوی معماری دانشگاه هنر وین نیز دارای کرسی پروفسوری بود. زنی که قلههای معماری را فتح کرد، پنجشنبه ۳۱ مارس ۲۰۱۶ میلادی (۱۲ فروردین ۱۳۹۵) درحالیکه شصتوپنج سال بیشتر نداشت، به دلیل حمله قلبی چشم ازجهان فروبست.
عکس: picture-alliance/dpa/F. Arrizabalaga
عکس 151 | 15
بدشانسی در میهن دوم
زها حدید در بغداد زاده شد و دوران نوجوانی خود را هم همانجا سپری کرد. او در خانوادهای متمول و متمایل به سبک زندگی غربی بزرگ شد.
پدرش از بنیانگذاران حزب دمکراتیک ترقیخواه عراق بود. با آغاز دوران دیکتاتوری صدام حسین و شروع جنگ عراق علیه ایران خانواده زاها نیز عراق را ترک کردند و به اردن رفتند.
حدید اما قبل از خانواده بغداد را ترک کرد و در ابتدای دهه ۱۹۷۰ میلادی برای تحصیل در دانشکده معروف معماری لندن (Architectural Association School) به این شهر آمد و مقیم همین شهر هم باقی ماند.
خانم حدید گفته بود که معنی آزادی هنری را در لندن فهمید: «میهن انتخابی من بریتانیا است، تنها کشوری که در آن میتوان به لحاظ هنری موفق و در عین حال غیرمتعارف بود.»
با این همه، بدشانسی خانم حدید شاید این بود که در این "میهن انتخابی" کمتر قرارداد و سفارشی دریافت میکرد.