جمهوری آذربایجان در هفته‌های اخیر بارها اعلام کرده است که به جنگنده‌های اسرائیلی اجازه‌ی استفاده از پایگاه‌های نظامی این کشور برای حمله به ایران را نخواهد داد. با این همه، روزنامه‌ی روسی "وایِنویه آبازرِنیه"، معامله‌ی تسلیحاتی اسرائیل با آذربایجان را دارای نقش مهمی در این عرصه می‌داند.

برخی از کارکنان وزارت دفاع اسرائیل روز ۲۶ فوریه (۷ اسفند ۱۳۹۰) خبر دادند که دولت اسرائیل در صدد انجام معامله‌‌ای تسلیحاتی به ارزش ۶/ ۱ میلیارد دلار با جمهوری آذربایجان است. بر اساس گفته‌ی این کارکنان، شرکت تسلیحاتی دولتی اسرائيل "ائرو اسپیس اینداستریز " (IAI) هواپیماهای بدون سرنشین و سیستم دفاع ضد موشکی به این کشور همسایه ایران خواهد فروخت.

سردار احمد وحیدی، وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی، سه‌شنبه (۳ آوریل/ ۱۵ فروردین) در اولین "کنفرانس بین‌المللی مین‌زدایی" در تهران گفت: «دوستان آذری توضیح دادند که این اطلاعات درست نیست و آذربایجان هرگز اجازه نخواهد داد پایگاه نظامی در کشورش علیه ایران ایجاد شود.»

به گفته‌ی وحیدی، در قراردادهای بین آذربایجان و اسرائیل «بزرگ‌نمایی شده» و این قراردادها «در حد و اندازه‌ای» که اسرائیل مطرح کرده، نبوده است.

به نوشته‌ی روزنامه‌ی روسی "وایِنویه آبازرِنیه" اسرائیل با برخی از کشورهای جنوبی منطقه‌ی قفقاز وارد مذاکراتی شده است. به‌عنوان مثال پایگاه نظامی "ناسوسنی" در آذربایجان یکی از نقاطی است که جنگنده‌های اسرائیلی می‌توانند پس از حمله به ایران در آن‌جا سوختگیری کنند.

البته روزنامه روسی به نقل از یک سخنگوی دفتر ریاست جمهوری آذربایجان بار دیگر تأکید می‌کند که بین تهران و باکو روابط تنگاتنگی برقرار است و جمهوری آذربایجان پایگاه‌های نظامی خود را در اختیار نیروهای هوایی ارتش اسرائیل قرار نخواهد داد.

"وایِنویه آبازرِنیه" در عین حال برای نشان‌دادن وزن معامله‌ی تسلیحاتی یادشده در تصمیمات باکو، به اظهارات سفیر آذربایجان در تهران اشاره می‌کند. آن‌طور که روزنامه روسی می‌نویسد، جوانشیر آخوندوف پیش از این گفته است که «آذربایجان قصد دارد از این تسلیحات برای آزادسازی ۲۰ درصد از خاک خود استفاده کند که در اشغال ارمنستان است».

رئیس شورای عالی امنیت ملی روسیه در واشنگتن

روز سه‌شنبه همچنین نیکولای پاتروشف، رئیس شورای عالی امنیت ملی روسیه، و توماس دانیلن، مشاور امنیتی رئیس جمهوری ایالات متحده، در واشنگتن با هم دیدار کردند. به گزارش خبرگزاری روسی "ریا نووستی" پاتروشف با جانت ناپولیتانو، وزیر امنیت داخلی ایالات متحده نیز ملاقات کرده است. ظاهرا آخرین تحولات سوریه و همچنین موضوع ایران از جمله سرفصل‌های گفت‌وگوهای دو طرف بوده‌اند.

روسیه اخیرا در منطقه‌ی "اولیانووسک" در کنار رود ولگا در جنوب این کشور پایگاهی لجستیکی برای حمل‌ونقل هوایی آمریکا و ناتو برپا کرده است. همزمان با خبرهای منتشر شده در مورد معامله‌ی تسلیحاتی اسرائیل و آذربایجان، نگرانی‌ها از حمله‌ی نظامی به ایران تا تابستان پیش رو قوت می‌گیرد.

با توجه به چرخش ملایم روسیه در روزهای اخیر در برخورد با موضوع سوریه و نزدیک‌شدن به تابستان – زمانی که پیش از این به‌عنوان ضرب‌الاجل احتمالی حمله به ایران از آن نام برده می‌شد – مشخص نیست که رایزنی‌های رئیس شورای عالی امنیت ملی روسیه در واشگنتن چه معنایی برای تحولات منطقه می‌تواند داشته باشد.

بار دیگر تأکید بر ابعاد گسترده‌ی حمله به ایران

جمهوری اسلامی بارها اعلام کرده است که در صورت حمله‌ی نظامی به ایران، پایگاه‌های متحدان کشورهای مهاجم را در منطقه هدف قرار خواهد داد. بیم آن می‌رود که کشورهای عربی حوزه‌ی خلیج فارس نیز از ‌آتش حملات تلافی‌جویانه‌ی جمهوری اسلامی در امان نمانند.

سرگئی لاوروف، وزیر خارجه‌ی روسیه، در دیدار با ادوارد نعلبندیان، همتای ارمنی خود، بار دیگر بر این موضوع تأکید کرد. آن‌طور که لاوروف روز دوشنبه (۲ آوریل) در ایروان، پایتخت ارمنستان، گفت «در صورت حمله‌ی نظامی به ایران، نه‌تنها امنیت آذربایجان و ارمنستان، بلکه امنیت تمام جهان عرب به خطر خواهد افتاد».

به اعتقاد وزیر خارجه‌ی روسیه چنین حمله‌ای موجی از آوارگان جنگی را نیز به سوی همسایه شمالی ایران گسیل خواهد داد. لاوروف پی‌آمدهای حمله به ایران را قطعاً منفی و پیش‌بینی همه‌ی ابعاد آن‌را بسیار دشوار دانسته است.

در سوی دیگر کارشناسان اسرائیلی ظاهرا نگرانی چندانی از بابت تلفات شهروندان خود در صورت درگیری نظامی با ایران ندارند. نظامیان اسرائیل در یک ارزیابی جدید اعلام کرده‌اند که در صورت وقوع جنگ علیه ایران، تلفات احتمالی اسرائیل کمتر از ۳۰۰ نفر خواهد بود.

PB/BM