عربستان سعودی خواهان ایفای نقش فعالتری در عراق است. بر اساس یک تحلیل خبرگزاری رویترز، این تصمیم عربستان از یک‌سو در پیوند با نفوذ فزاینده ایران در عراق بوده و از سوی دیگر متوجه بن‌بست سیاسی در بغداد است.

دولت سعودی ضمن پشتیبانی از شرکت‌های خودی مایل نیست که بازگشایی بازارهای عراق را تنها به رقیب منطقه‌ای خود، یعنی ایران واگذار کند.

عربستان سعودی به عنوان پایگاه مذهب تسنن امیدوار است که نوری مالکی، نخست‌وزیر شیعه مذهب عراق جای خود را به فرد دیگر بسپارد. به باور عربستان سعودی، مالکی مناسبات بیش از حد نزدیکی با رهبران شیعه در ایران دارد.

خالد الدخیل، کارشناس امور سیاسی در عربستان سعودی می‌گوید: «ریاض این احساس را دارد که مالکی عامل ایران در عراق است.» وی می‌افزاید: «فکر می‌کنم پادشاه عربستان سعودی تا زمانی که مالکی در عراق بر سر قدرت است، خواهان بازگشایی سفارت این کشور در بغداد نیست و انتظار نخست‌وزیر دیگری را در عراق می‌کشد.»

مقابله با نفوذ ایران در منطقه

به گزارش رویترز عربستان سعودی به عنوان بزرگترین کشور صادرکننده نفت درصدد مقابله با نفوذ ایران در منطقه و بر اکثریت شیعه ساکن عراق است.

عربستان همچون آمریکا نگران برنامه اتمی ایران و دستیابی تهران به جنگ‌افزار هسته‌ای است، گرچه جمهوری اسلامی بر صلح‌آمیز بودن برنامه اتمی خود پافشاری می‌کند.

تئودور کاراسیک، از موسسه امور نظامی خاورمیانه و خلیج فارس در دوبی می‌نویسد: «حال با نزدیک‌تر شدن تاریخ خروج سربازان آمریکایی از عراق، عربستان سعودی مایل است که ایران از این وضعیت بهره‌ای استراتژیک، تاکتیکی و یا سیاسی نبرد.»

به گفته تحلیل‌گران سیاسی، نشانه‌هایی دیده می‌شود که دولت عربستان خواهان نفش فعالتری در کشور همسایه شمالی و همکار خود در اوپک است. عربستان سعودی تاکنون میزبان چندین گروه عراقی در کشور خود بوده و پس از ۲۰ سال قطع روابط، اجازه برقراری پرواز مستقیم میان دو کشور را داده است. روابط تجاری میان دو کشور نیز در حال گسترش است.

به روایت رسانه‌های عراقی، هر دو کشور عربی مشغول گفت‌وگو درباره توافقی امنیتی هستند. ریاض بیم دارد که القاعده نیروهای خود را از طریق ۸۱۲ کیلومتر مرز مشترک، به درون عربستان سعودی اعزام کند.

مناسبات دیپلماتیک بغداد و ریاض

عربستان سعودی و عراق توافق کرده‌اند، روابط دیپلماتیک خود را دوباره از سرگیرند. این مناسبات از سال ۱۹۹۰، یعنی پس از حمله عراق به کویت، قطع شده بود. گرچه سرنگونی صدام حسین در سال ۲۰۰۳ راه را برای انجام این کار هموار کرد، اما تشکیل دولت شیعه در بغداد این روند را کند ساخت.

عربستان سعودی نگران تشکیل دولت جدید در عراق است. دولت سعودی در ماه گذشته از احزاب عراقی خواست که هر چه زودتر دست به ایجاد دولت جدید بزنند تا امنیت و ثبات در عراق حاکم گردد.

ملک عبدالله، پادشاه عربستان سعودی و برخی مقامات ارشد این کشور، اشاره‌هایی به عادی‌سازی روابط این دو کشور داشته‌اند. شرط عربستان برکناری مالکی از مقام نخست‌وزیری و مشارکت اقلیت سنی در دولت آتی عراق است.

دیپلمات‌های سعودی ناخشنودی خود را از نخست‌وزیری مالکی پنهان نمی‌کنند. به گفته یک دیپلمات غربی «عربستان تا حدودی نگران است. همه چیز به ماندن و یا رفتن مالکی وابسته است. در صورت رفتن مالکی و تشکیل دولتی با استقلال بیشتر از ایران، آنوقت صحنه بازی تغییر خواهد کرد.»

ملک عبدالله دیداری نیز با ایاد علاوی، نخست‌وزیر پیشین عراق و رهبر ائتلاف العراقیه داشته است. مالکی و علاوی هر دو پست نخست‌وزیری را شایسته خود می‌دانند. مسعود بارزانی، یکی از دو رهبر مهم کردستان و عمار حکیم، رهبر ائتلاف ملی نیز سفرهایی به ریاض داشته‌اند.

فرصتی طلایی برای عربستان

به گفته یک دیپلمات عرب، با تضعیف اقتصاد ایران در پی تحریم‌های بین‌‌المللی‌، عربستان فرصت بهتری می‌یابد که کمک‌های اقتصادی خود را به عراق عرضه دارد. این کار در را به ‌روی شرکت‌های سعودی خواهد گشود.

عراق با حدود ۳۰ میلیون جمعیت، تاکنون بازاری بزرگ برای رقابت اقتصادی ایران، ترکیه و امارات متحده عربی بوده است. با ورود عربستان چهره‌ی این کشور تغییر خواهد یافت.

در هفته گذشته رسانه‌های عراقی گزارش دادند که دولت عراق در حال مذاکره با یک شرکت نفتی سعودی برای عقد قراردادی به میزان ۳۰۰ میلیون دلار است.

به گفته یک کارشناس مالی «میزان فروش در بازار عراق می‌تواند تا ۱۵ تا ۲۰ درصد افزایش یابد و قابلیت عرضه‌ی بیشتر کالاهایی همچون فولاد، مواد غذایی، ماشین‌آلات و مواد ساختمانی در بازار عراق وجود دارد.»

SI/JT