صادق زیباکلام،استاد دانشگاه تهران در نامهای به حسن روحانی، از اظهارات اخیر او در مورد پرونده هستهای انتقاد کرد. او در این نامه میگوید که علت اصلی مخالف غرب با فعالیتهای هستهای ایران، شعار "نابودی اسرائیل" است.
تبلیغات
صادق زیباکلام، استاد دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران در نامهای که روز شنبه ۲۲ فروردین (۱۱آوریل) سایت خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) آن را منتشر کرده از سخنان حسن روحانی در "روز ملی فنآوری هستهای" انتقاد کرد.
به گفته این استاد دانشگاه، بخشی از اظهارات رئیسجمهور ایران در مورد "تحریم دارو و گندم" با واقعیتها تطابق ندارد. زیبا کلام به واردات ۶ میلیون تن گندم در سال ۱۳۹۱ از ایالات متحده آمریکا اشاره کرد و افزود غربیها نیز تحریم دارویی ایران را رد میکنند.
حسن روحانی روز پنجشنبه ۲۰ فروردین در مراسم "روز ملی فنآوری هستهای" گفت: «شما برخی از قدرتهایی که مدعی انسانیت هستید چرا دانشمندان ما را کشتید؟ چرا ملت ما را تحریم کردید؟ چرا دارو و گندم را بر این ملت تحریم کردید؟»
دلایل مخالفت غرب با ایران هستهای
صادق زیباکلام همچنین در بخشی دیگری از این نامه از حکومت ایران انتقاد میکند که در ۱۲ سال گذشته به جای بیان "علت واقعی مخالفت غربیها" با برنامههای هستهای ایران، دلایل غیر واقعی بیان شده است.
او با اشاره به بخشی از اظهارات حسن روحانی، معتقد است که آنچه که به عنوان "مخالف غربیها با پیشرفتهای علمی و اقتصادی" ایران بیان میشود واقعیت ندارد.
رئیسجمهور ایران خطاب به ۵+۱ گفت: «اگر دنبال این هستید که ملت ایران را از اقتدار و پیشرفت و توسعه علمی باز دارید، نتوانستهاید و نخواهید توانست.»
او در این نامه تصریح میکند: «علت نگرانی غربیها بهواسطه توان بالقوهای است که غنیسازی در اختیار ایران قرار میدهد. یعنی در اختیار کشوری که بارها مسوولان آن از بین بردن اسراییل را اعلام کردهاند.»
"اشتباهی تاریخی" یا "گامی بلند"؛ واکنشها به توافق لوزان
تفاهم ایران و گروه ۱+۵ بر سر چارچوب توافقنامه هستهای واکنشهای گوناگونی را در سطح بینالمللی به دنبال داشت. برخی چهرهها از "گامی بسیار مهم" سخن گفتند و برخی دیگر توافق لوزان را "اشتباهی تاریخی" دانستند.
عکس: Getty Images/AFP/B. Smialowski
باراک اوباما: توافق تاریخی
باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا از توافق "تاریخی" اتمی با ایران استقبال کرد. وی راه حل دیپلماتیک را "بهترین راه حل" برای رفع اختلاف اتمی با ایران دانست، اما در عین حال گفت اگر ایران دست به فریب بزند، جهان خواهد فهمید. اوباما همچنین تصریح کرد که اگر کنگره آمریکا توافق بهدست آمده را از بین ببرد، آمریکا برای شکست در دیپلماسی مورد نکوهش قرار خواهد گرفت. تصویر: کنفرانس خبری اوباما در باره توافق لوزان.
عکس: Getty Images/AFP/N. Kamm
جان کری: پایهای مستحکم
جان کری، وزیر خارجه آمریکا توافق بهدست آمده در لوزان را زیربنایی مستحکم برای دستیابی به توافقی نهایی و کامل دانست و گفت: «ما در لوزان گامی بسیار بلند و تعیینکننده برداشتیم.» به باور وزیر خارجه آمریکا پارامترهای موجود در توافق با جمهوری اسلامی همه راههای دستیابی ایران به بمب اتمی را سد خواهد کرد.
عکس: Reuters/B. Smialowski
حسن روحانی: سپاسگذاری
حسن روحانی، رئیسجمهور ایران نخستین فردی بود که پس از قرائت متن تفاهم جمهوری اسلامی و گروه ۱+۵ با انتشار پیامی توئیتری به آن واکنش نشان داد. او از محمد جواد ظریف، وزیر خارجه، علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی جمهوری اسلامی و تیم مذاکرهکننده ایران بهخاطر "تلاشهای خستگیناپذیرشان" سپاسگزاری کرد.
عکس: D. Balibouse/AFP/Getty Images
آنگلا مرکل: گامی مهم
آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان نیز از توافقی که در مذاکرات طولانی در لوزان به دست آمد، استقبال کرد. وی گفت که راه حلهای لازم که طرفین بر سر آن توافق کردهاند، گامی مهم در راه رسیدن به توافقی نهایی با جمهوری اسلامی است. صدراعظم آلمان همچنین تصریح کرد: «ما هیچگاه تا به این اندازه به توافقی نزدیک نبودهایم که دستیابی ایران به سلاحهای هستهای را ناممکن خواهد ساخت.»
عکس: Reuters/H. Hanschke
فرانک والتر اشتاینمایر: چشماندازی برای نسل جوان ایران
فرانک والتر اشتاینمایر، وزیر خارجه آلمان تصریح کرد که تغییر موضع جمهوری اسلامی نقشی تعیینکننده در رسیدن به توافق در مذاکرات لوزان داشت. به اعتقاد وی در سیاست کنونی جمهوری اسلامی پویاییای به وجود آمده که نباید آن را دست کم گرفت. وزیر خارجه آلمان خاطرنشان ساخت که رهبری ایران میداند که "باید به نسل جوان این کشور چیز بیشتری عرضه کند تا رویای بدل شدن به قدرتی اتمی در آینده".
عکس: picture-alliance/dpa/Valentin Flauraud
یوکیا آمانو: آمادهی نظارت
یوکیا آمانو، رئیس آژانس بینالمللی انرژی اتمی ضمن استقبال از حاصل مذاکرات ایران و گروه ۱+۵ در لوزان گفت، پس از کسب توافق نهایی میان طرفهای مذاکره و همچنین موافقت شورای حکام آژانس انرژی اتمی، کارشناسان این آژانس آمادهی آن خواهند بود که نظارت بر اجرای مفاد توافقنامه را آغاز کنند.
عکس: Reuters/H. P. Bader
فرانسوا اولاند: امکان بازگشت تحریمها
فرانسو اولاند، رئیسجمهور فرانسه توافق لوزان را گامی پراهمیت خواند، اما در عین حال تصریح کرد، تحریمهایی که برداشته خواهند شد، در صورت عدم اجرای توافقنامه نهایی از سوی ایران بار دیگر فعال خواهند شد.
عکس: Alain Jocard/AFP/Getty Images
لوران فابیوس: نیاز به اقدامات بیشتر
لوران فابیوس، وزیر امور خارجه فرانسه نیز در این رابطه اظهار داشت: « این یک توافقنامه مرحلهای است که شامل تحولات مثبت است، اما هنوز به اقدامات بیشتری نیاز است.» وی متذکر شد، طرفهای مذاکره اکنون در آغاز مرحلهای تازه از گفتوگوها هستند. فابیوس تاکید کردٰ: «ما هنوز به آخر خط نرسیدهایم.»
عکس: picture alliance/dpa/F.Robichon
بنیامین نتانیاهو: خطری برای بقای اسرائیل
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، معتقد است که توافق به دستآمده در لوزان میان جمهوری اسلامی و کشورهای عضو گروه ۱+۵ بر سر برنامه جامع اقدام مشترک خطری است که ادامهی بقای اسرائیل را تهدید میکند. او در تماسی تلفنی با باراک اوباما، رئیسجمهور آمریکا همچنین تصریح کرد که توافق هستهای به جمهوری اسلامی امکان ساخت سلاحهای هستهای را میدهد و بر خطر بروز "جنگی وحشتناک" میافزاید.
عکس: Reuters/B. Ratner
دولت اسرائیل: اشتباهی تاریخی
مقامات دولت اسرائیل نیز شامگاه پنجشنبه (۲ آوریل) با انتشار بیانیهای مشترک در اورشلیم/بیتالمقدس به حاصل مذاکرات هستهای در لوزان واکنش نشان داده و آن را "اشتباهی تاریخی" خواندند. به اعتقاد آنان اگر برنامه جامع اقدام مشترک قرار است، چارچوب و اساس توافقی نهایی میان جمهوری اسلامی و کشورهای گروه ۵+۱ باشد، این "اشتباهی تاریخی خواهد بود که جهان را به مراتب خطرناکتر خواهد کرد".
عکس: picture-alliance/ dpa/dpaweb
رونالد لاودر: پرسش کلیدی
رونالد لاودر، رئیس کنگره جهانی یهودیان با انتشار بیانیهای در نیویورک تصریح کرد: «من بیم تحقق این سناریو را دارم که ما تا ده سال دیگر اقتصاد ایران را احیا کردهایم بیآنکه جلوی توسعه سلاحهای هستهای از سوی ایران را گرفته باشیم.» به اعتقاد وی پرسش کلیدی در این ارتباط این است که آیا میتوان به ایران اعتماد کرد یا نه.
عکس: Reuters/Tobias Schwarz
جان بینر: فاصلهای نگرانکننده
جان بینر از حزب جمهوریخواه که ریاست مجلس نمایندگان ایالات متحده را عهدهدار است، در واشنگتن گفت که توافق حاصله در لوزان "با اهداف اولیه و پیشین باراک اوباما فاصلهای نگرانیبرانگیز دارد". وی افزود که کنگره آمریکا توافق هستهای نهایی با جمهوری اسلامی را پیش از کاهش تحریمها علیه ایران به دقت بررسی خواهد کرد.
عکس: Getty Images/C. Somodevilla
باب کورکر: امکان مواخذه ایران
باب کورکر از حزب جمهوریخواه و رئیس کمیته روابط خارجی سنای آمریکا تصریح کرد: «اگر توافقی نهایی حاصل شود، مردم آمریکا باید از طریق نمایندگان منتخب خود، فرصت و امکان مشارکت داشته باشد.» وی گفت که کنگره آمریکا باید این امر را مورد بررسی قرار دهد که آیا توافق نهایی با جمهوری اسلامی "خطرات برنامهی هستهای ایران را واقعا رفع میکند و آیا میتوان رژیم جمهوری اسلامی را مورد مواخذه قرار داد یا نه".
عکس: Getty Images
مارک کیرک: بدتر از توافق با هیتلر
مارک کیرک (وسط)، یکی دیگر از سناتورهای جمهوریخواه توافق حاصله در لوزان را با لحنی تند رد کرد و با اشاره به عملکرد نویل چمبرلین، نخستوزیر بریتانیا در سالهای ۱۹۳۷ تا ۱۹۴۰ گفت: «نویل چمبرلین [در مذاکرات] با هیتلر به توافقی بهتر رسیده بود.» چمبرلین که تلفات جنگ جهانی اول را به چشم دیده بود، اعتقاد داشت که از طریق سازش با آدولف هیتلر، رهبر آلمان در دوران نازی میتوان جلوی بروز جنگی تازه را گرفت.
عکس: Getty Images/ JEWEL SAMAD
مارکو روبیو: اشتباهی بس عظیم
مارکو روبیو، یکی دیگر از اعضای حزب جمهوریخواه نیز توافق لوزان و برنامه جامع اقدام مشترک میان ایران و کشورهای گروه ۱+۵ را "اشتباهی بس عظیم" خواند.
عکس: picture-alliance/AP Photo/Richard Drew
عکس 151 | 15
"تقدیس" فعالیتهای هستهای
به گفته این استاد دانشگاه تهران، "کتمان دلایل اصلی مخالفت و نگرانی غربی" و ارتباط دادن آن با "استقلالخواهی و یا اسلامیت و پیشرفتهای علمی و اقتصادی" موجب شده است تا در ۱۲ سال گذشته فعالیتهای هستهای به امری "مقدس" تبدیل شود.
زیباکلام تصریح میکند: «۱۲سال است که بهجز تقدیس و تکریم و مدح و ثناء سخن دیگری برای این بت عیار جایز نبوده. دوازده سال است که بسیاری از حقایق هستهای از مردم دریغ شده. آیا مردم میدانند هستهای چه هزینههایی مستقیم و غیرمستقیم (در قالب تحریمها) برای کشور داشته؟»
او این سوال را مطرح میکند که «آیا میدانیم کشوری که نه سرانه خیلی بالایی در آموزش و پرورش و بهداشت و درمان دارد و نه بودجه چندانی برای حفظ و حراست از محیط زیستش هزینه میکند، درعوض برای برنامههای هستهایاش چگونه دست و دلبازانه خرج میکند؟»
انتقاد از سیاست آمریکاستیزی
صادق زیباکلام، بخش دیگری از نامه خود از سیاست "آمریکاستیزی" حکومت انتقاد کرده است. او با اشاره به همه هزینههای پرداخت شده برای برنامه هستهای، خطاب به حسن روحانی میگوید:«همه اینها فدای سر آمریکاستیزی و کاربردی که مناقشه هستهای بهعنوان ابزاری در جهت آمریکاستیزی پیدا کرده است.»
به گفته این استاد دانشگاه تهران، اگر مخالفت غربیها با برنامههای هستهایمان به واسطه "پیشرفتهای مشعشعی" است که هستهای برای ایران به ارمغان آورده، پس "مخالفان لوزان و دلواپسان" خیلی هم بیراه نمیگویند.
به باور زیبا کلام کاربرد اصلی هستهای بیش از آن که در صنعت و اقتصاد و توسعه علمی ایران باشد، در برافراشته نگه داشتن "پرچم پر افتخار آمریکاستیزی، غربستیزی و استکبارستیزی" بوده است.