زیکو که به "پله سفید" عالم فوتبال شهرت دارد، در پی آن است که نامزد ریاست فیفا شود، مشروط بر مقررات و موازینی که رئیس در چارچوب آن برگزیده میشود، تغییر کند. او معتقد است که توانایی و تجربه لازم برای ریاست فیفا را دارد.
تبلیغات
بحث و گمانهزنیها درباره جانشین سپ بلاتر، رئیس مستعفی فدراسیون جهانی فوتبال، فیفا همچنان ادامه دارد. یکی از چهرههایی که نام او به عنوان رئیس جدید فیفا مطرح شده، زیکو، ستاره پیشین تیم ملی فوتبال برزیل است.
زیکو که به "پله سفید" شهرت دارد، چهارشنبه (۱۰ ژوئن به وقت محلی) در ریو د ژانیرو کنفرانسی مطبوعاتی ترتیب داد، تا نظرات خود در این باره را مطرح سازد.
ستاره اسبق فوتبال برزیل گفت که در صورت تغییر مقررات و موازینی که رئیس فیفا در چارچوب آن انتخاب میشود، او نیز حاضر است که رسما نامزد مقام ریاست فیفا شود.
زیکو در این راستا خواهان حذف مادهای از مصوبه فیفا شده که طبق آن، نامزد مقام ریاست این نهاد باید از سوی یکی از فدراسیونها به عنوان نامزد پیشنهاد شود و خود او نیز باید توصیهنامههایی از دست کم پنج فدراسیون مختلف فوتبال ارائه دهد.
وارثان احتمالی بلاتر به روایت تصویر
پس از اینکه یوزف بلاتر اعلام کرد از ریاست فیفا کنارهگیری میکند، بلافاصله گمانهزنیها در مورد جانشین احتمالی او آغاز شد. یکی از چهرههای زیر به احتمال زیاد قدرتمندترین جایگاه ورزشی جهان را در اختیار خواهد گرفت.
عکس: picture-alliance/dpa/E. Leanza
رقیب مغلوب
علی بن حسین ۳۹ ساله، شاهزاده اردنی در کنگره سراسری اخیر فیفا در رقابت با سپ بلاتر بر سر ریاست فدراسیون جهانی فوتبال شکست خورد. او در آستانه انتخابات گفته بود که تنها در خارج از اروپا ۶۰ رأی موافق دارد. در نهایت اما فقط ۷۳ نفر به ریاست او رأی مثبت دادند. ناظران بخت چندانی برای بن حسین قائل نیستند. مؤسسه شرطبندی ورزشی "bwin" با وجود این او را محتملترین جایگزین بلاتر میداند.
عکس: AFP/Getty Images/F. Coffrini
شیر بی یال و دم و اشکم
میشل پلاتینی ۵۹ ساله، رئیس فرانسوی اتحادیه فوتبال اروپا (یوفا) یک روز پیش از انتخابات اخیر از بلاتر خواست کنارهگیری کند. او پس از آنکه با پاسخ منفی بلاتر روبهرو شد، به جای اینکه از قدرت اروپا در فدراسیون جهانی به عنوان اهرم فشار بر بلاتر استفاده کند، عقب نشست. هواداران پلاتینی میگویند محبوبیت بینالمللیاش بخت او را برای جانشینی بلاتر بیشتر میکند.
عکس: P. Schmidli/Getty Images
منتقد ساکت
از وولفگانگ نیرزباخ ۶۴ ساله، رئیس فدراسیون فوتبال آلمان، انتظار میرفت بلاتر را تندتر نقد کند؛ اتفاقی که نیافتاد. او حضور در کمیته اجرایی فیفا را هم با کمال میل پذیرفت. نیرزباخ با وجود محبوبیتی که از جمله به سبب ریاست بر بزرگترین فدراسیون فوتبال جهان (فدراسیون فوتبال آلمان) کسب کرده، به نظر نمیرسد نامزد ریاست فیفا شود.
عکس: picture-alliance/dpa/A. Dedert
نامزد کوتاهمدت
میشائل فَن پراگ، رئیس ۶۷ ساله فدراسیون فوتبال هلند، در آستانه انتخابات اخیر ریاست فیفا از حضور در رقابت صرف نظر کرد. او مهمترین منتقد سیاستهای کنونی فیفا برشمرده میشود؛ به ویژه در جناح اروپایی دنیای فوتبال چهره محبوبی است و تجربه مدیریتی گرانسنگی دارد. فن پراگ میتواند پشتیبان خوبی برای نامزدی از دل یوفا باشد، اما به احتمال خود وارد رقابت نخواهد شد.
عکس: picture-alliance/dpa/K. Van Weel
محبوب بیتجربه
لوئیز فیگو ۴۲ ساله، فوتبالیست سال جهان در سال ۲۰۰۱، تجربه مدیریتی قابل توجهی ندارد اما در سطح بینالمللی چهره شناخته شدهای است. او در انتخابات اخیر نامزدی خود را با آب و تاب اعلام کرد، اما در آستانه انتخابات پس کشید زیرا در برابر بلاتر شانسی نداشت. فیگو اگر بار دیگر نامزد ریاست فیفا شود باید به ویژه در آسیا و آفریقا به دنبال رأی مثبت باشد.
عکس: Action Images via Reuters/A. M. Livepic
مرد ارتباطات
در جهان ورزش تقریبا هیچ کس روابط محکمتر و گستردهتری از شیخ احمد الفهد الصباح ۵۱ ساله ندارد. این مدیر ورزشی کویتی از همین روابط استفاده کرد و توماس باخ آلمانی را بر کرسی ریاست کمیته بینالمللی المپیک نشاند. به نظر میرسد او هم از سیاست "آشنایان به هم کمک میکنند" بلاتر پیروی کند. از آنجا که بلاتر و باخ با همین سیاست موفق بودند، بخت الصباح برای تکیه زدن بر صندلی ریاست فیفا هم نباید کم باشد.
عکس: picture-alliance/AP Photo/Sakchai Lalit
قیصر خسته
هر گاه صحبت از اهدای پستی ورزشی در میان باشد، تصویر فرانتس بکنباوئر ۶۹ ساله (راست، در کنار بلاتر و پلاتینی) در ذهن آلمانیها نقش میبندد. قیصر فوتبال آلمان شاید چند سال پیش از این آماده بود نامزد انتخابات ریاست فیفا شود، اما او که تقریبا طعم هر موفقیت ورزشیای را چشیده، مدتهاست که به زندگی خصوصیاش توجه بیشتری نشان میدهد.
عکس: picture-alliance/EPA/L. Gillieron
تنها اصولگرا
دیوید گیل ۵۷ ساله (چپ) تنها کسی بود که به آنچه گفت عمل کرد: او پس از پیروزی بلاتر در انتخابات اخیر، همانطور که اعلام کرده بود، از کمیته اجرایی فیفا کنار رفت. اما از آنجایی که در دنیای ورزش هم معمولا سازشکاران موفقتر از آرمانگراها هستند، ناظران بخت چندانی برای رئیس پیشین باشگاه منچستر یونایتد قائل نیستند.
عکس: Reuters/A. Wiegmann
چرا زیکو نه؟
این برای خود زیکو هم جای سوال است. ابرستاره اسبق فوتبال برزیل و جهان، زمانی در کشورش وزیر ورزش بود. حالا اما در سن ۶۲ سالگی "فقط" سرمربی است، آن هم در هند. در چنین وضعیتی به نظر نمیرسد شمار رأیدهندگان به زیکو در کنگره سراسری فیفا چندان زیاد باشد.
عکس: Karim Jaafar/AFP/Getty Images
عکس 91 | 9
"پله سفید" در این رابطه تصریح کرد: «فساد دقیقا از همین جا شروع میشود. اگر من زمانی تصمیمی به صلاح یکی از این فدراسیونها بگیرم، فوری میگویند که تصمیمگیری من از روی جبرانخواهی بوده است.»
وی افزود: «من پول خود را هدر نخواهم داد، تا سوار هواپیما شوم و با پرواز به کشورهای مختلف از فدارسیونها به خاطر رأی گدایی کنم.»
زیکو در این کنفرانس مطبوعاتی ضمن پرداختن به بحث فساد در فدراسیون جهانی فوتبال از سپ بلاتر انتقاد کرده و گفت: «هر چیزی که در نهادی روی میدهد، بستگی به رئیس آن خانه دارد. به ندرت پیش میآید که که کسی که ریاست فدارسیونی را برعهده دارد، در خطاکاریهایی که در آنجا روی میدهد، شریک نباشد.»
زیکو که ۸۸ بار پیراهن تیم ملی فوتبال برزیل را بر تن کرده، تجربههای زیادی نیز در عرصه مربیگری تیمهای ملی و باشگاهی دارد و از آن گذشته نیز در بین سالهای ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۱ در رأس وزارت ورزش برزیل قرار داشته است.
شایان ذکر است که جانشین سپ بلاتر در اجلاس فوقالعاده فدراسیون جهانی فوتبال در زوریخ برگزیده خواهد شد.
این اجلاس به احتمال قوی در تاریخ ۱۶ دسامبر سال جاری میلادی برگزار میشود. تا تعیین رئیس جدید فدراسیون جهانی فوتبال، سپ بلاتر به کار خود ادامه داد.
۶۰ سالگی زیکو، نماد فوتبالی زیبا که ناکام ماند
در میان ستارگانی که فوتبال برزیل پرورانده، زیکو جایگاهی ویژه دارد. او که به "پله سفید" مشهور است، در جام جهانی ۱۹۸۲ در اسپانیا قلب خط میانی سحرآمیز تیم ملی فوتبال برزیل بود که با رقص خود دروازهی حریفان را فرو میریخت.
عکس: Lars Baron/Bongarts/Getty Images
تولد «جوجه»
زیکو در یکی از محلههای فقیرنشین ریو دو ژانیرو به دنیا آمد. به اندازهای لاغر بود که در سن ۱۵ سالگی، ۳۷ کیلوگرم بیشتر وزن نداشت و همه او را «جوجه» میخواندند. همین سبکوزنی سبب شد که او در همان زمان یاد بگیرد که چگونه میتوان از نبرد تن به تن جان سالم به در برد و همزمان توپ را حفظ کرد. البته او بعدها با تمرینات ویژه به اندامی ورزیده دست یافت و از آن سبکوزنی دیگر خبری نبود.
عکس: picture-alliance/dpa
ورود به جمع ملیپوشان
زیکو اگر چه در جام جهانی ۱۹۷۸ آژرانتین در جمع بازیکنان تیم ملی برزیل بود، اما در سایه روبرتو ریولینو قرار داشت که از بازیکنان کارکشته و قدیمی این تیم محسوب میشد و فرماندهی بازی در میانه میدان را در دست داشت. تصویری از زیکو در دیدار ملیپوشان بزریل مقابل سوئد در جام جهانی ۱۹۷۸.
عکس: imago
«هدایت با امواج رادار»
در سال ۱۹۸۱ زیکو به همراه فلامنگو برای کسب عنوان قهرمانی باشگاههای جهان به مصاف اف ث لیورپول رفت. درخشش زیکو در این دیدار که با پیروزی ۳ بر صفر برزیلیها پایان یافت، به اندازهای بود که حتی نشریات بریتانیا آواز ستایش از او سر دادند و نوشتند: «پاسهایی که زیکو به یارانش میرساند، آنچنان دقیقاند که به نظر میرسد با امواج رادار هدایت میشوند.» زیکو (راست) در دیداری دوستانه میان برزیل و انگلیس.
عکس: picture-alliance/dpa
زیکو، «روح تیم»
در جام جهانی ۱۹۸۲ اسپانیا ملیپوشان برزیل فوتبالی زیبا و هنری را به نمایش گذاشتند. خط میانی تیم ملی برزیل را ساحرانی تشکیل میدانند به نام سوکراتس، فالکائو، ادر و زیکو، ستارهی شمارهی ۱۰ این تیم؛ بازیکنی که تله سانتا، سرمربی برزیل در آن دوران در مورد او میگفت: «بدون زیکو بازی برزیل بدون روح است.» زیکو (پیراهن زرد) از تکنیک فوقالعادهای برخوردار بود.
عکس: Bongarts/Getty Images
پیروزی درخشان مقابل آرژانتین
در آن دوره بازی برزیلیها نقطهی مقابل فوتبال نتیجهگرا بود؛ فوتبالی که برای نمونه آلمانیها یا ایتالیاییها ارائه میکردند. زیکو و یارانش در مرحلهی دوم آرژانتین و ستارهاش مارادونا را ۳ بر یک به زانو درآوردند.
عکس: picture-alliance/dpa
«مرگ فوتبال زیبا»
برزیل که در دیدار بعدی خود مقابل ایتالیا تنها به یک تساوی نیاز داشت، به جای حفظ نتیجه به فوتبال تهاجمی و هنرنمایی خود پایبند ماند، اما گل پائولو روسی، مهاجم زهردار ایتالیا در دقیقه ۷۵ رویای فوتبالدوستان را که شیفته زیبایی بازی برزیل شده بودند، نقش بر آب کرد. زیکو بعد از ناکامی در مصاحبههای متعددی از "روزی که فوتبال مرد" سخن گفت و از گرایش روزافزون سرمربیان به نتیجهگیری ابراز تأسف کرد.
عکس: picture-alliance/dpa
تیمی پرستاره
زیکو اعتقاد داشت: «تیم رویایی ما در سال ۱۹۸۲، بهترین تیم ملی تاریخ فوتبال برزیل بود. شکست ما تاثیری منفی بر تکوین و تحول فوتبال جهان داشت، چرا که به نظر من فوتبال از آن پس در مسیری اشتباه رشد کرد. اگر برزیل در سال ۸۲ قهرمان جهان شده بود، فوتبال هم به گونهای دیگر متحول میشد.» تصویری از زیکو و یارانش در جام جهانی ۱۹۸۲ اسپانیا؛ از چپ: ادر، زیکو، سرجینیو، سوکراتس.
عکس: imago
ناکامی دوباره در جام ۱۹۸۶
از آن دوره به بعد بود که چهرهی تیم ملی برزیل کاملا دگرگون گشت و بیش از همه در پی نتیجهگیری بود تا نمایش سامبای چمن سبز. حتی در جام جهانی ۱۹۸۶ مکزیک که برزیلیها زیکو را در میان خود داشتند، نتوانستند زیبایی و جذابیت بازی خود در سال ۸۲ را تکرار کنند. زیکو در دوئل با یکی از مدافعان تیم ملی فرانسه در جام جهانی ۱۹۸۶ مکزیک.
عکس: Getty Images
جادوگری تمامعیار
تکنیک فوقالعاده، دریبلهای سریع، پاسهای دقیق و ضربات آزاد مرگبار از جمله مهمترین نقاط قوت زیکو بودند. ضربههای آزاد او که از فاصلهی دور یا نزدیک روانه دروازهی حریف میشدند، تن دیوار دفاعی و دورازهبانان حریف را همواره به لرزه میانداختند. او این توانایی را مدیون تمرینهای چندساعته و ویژهای بود که همواره افزون بر تمرینات تیم انجام میداد.
عکس: AP
در شکار شماره ده
در اوایل دههی هشتاد میلادی، زیکو یکی از بهترین هافبکهای نفوذی جهان به شمار میرفت و جای تعجب نیست که باشگاههای بزرگ اروپا در تلاش شکار او بودند. او علیرغم پیشنهادهای متعدد راهی لیگ دسته اول ایتالیا شد و به باشگاه کم و بیش گمنام اودینزه پیوست. این در حالی بود که دیگر غولهای بزرگ عالم فوتبال، مانند میشل پلاتینی در باشگاههای بزرگ و ثروتمندی چون یوونتوس تورین توپ میزدند.
عکس: picture-alliance/dpa
موتور «فراری» در بدن «فولکسواگن»
روزی که زیکو وارد اودینزه شد، بیش از ۲ هزار نفر به پیشواز او به فرودگاه آمده بودند. یکی از روزنامهنگاران ورزشی ایتالیا در آن زمان نوشته بود: «برای ما ساکنان اودینزه و مناطق حومه، زیکو به یک موتور فراری میماند که در بدن یک اتومبیل فولکسواگن کار گذاشته باشند. حقیقتا این تنها ما هستیم که چنین اتومبیلی فوقالعاده و تا حدی غیرقابلتصور را در اختیار داریم.»
عکس: picture-alliance/dpa
خداحافظی از میدان و بازگشت دوباره
زیکو در سال ۱۹۸۵ به برزیل بازگشت و تا سال ۱۹۸۹ بار دیگر در خدمت باشگاه فلامنگو بود. او پس از آن دو بازی خداحافظی انجام داد. نخستین بازی در سال ۱۹۸۹ در اودینزه برگزار شد که او در پیراهن تیم ملی فوتبال برزیل به مصاف منتخبی از ستارگان بزرگ جهان رفت. دومین بازی خداحافظی "پله سفید" هم در سال ۱۹۹۰ در حضور ۱۰۰ هزار تماشاگر برگزار شد.
عکس: picture-alliance/dpa
فصلی تازه در ژاپن
زیکو پس از دو سال غیبت در میدان، بار دیگر قدم به زمین چمن سبز گذاشت و برای پیشبرد و رشد فوتبال در ژاپن راهی این کشور شد. او در بین سالهای ۱۹۹۱ تا ۱۹۹۴ در باشگاه کاشیما آنتلرز توپ زد و علیرغم سن بالا موفق شد در ۸۸ بازی خود برای این تیم ۵۴ بار دروازه حریفان را باز کند. او در یکی از آخرین بازیهای خود برای این تیم، گلی تماشایی با حرکت آکروباتیک به ثمر رساند، آن هم در سن ۴۰ سالگی.
عکس: STR/AFP/Getty Images
فعالیتهای مربیگری
زیکو پس از پایان فعالیت خود به عنوان بازیکن حرفهای به فوتبال وفادار ماند و پا به دنیای مربیگری گذاشت. او هم در عرصهی باشگاهی فعالیتهای مربیگری را تجربه کرده و هم سرمربیگری تیمهایی ملی را برعهده داشته است.
عکس: Bulent Kilic/AFP/Getty Images
موفقیت به عنوان مربی
کسب قهرمانی فوتبال آسیا به همراهی تیم ملی ژاپن (۲۰۰۴)، قهرمانی باشگاههای ترکیه (۲۰۰۷) و نیز قهرمانی جام حذفی روسیه به همراهی زد اس کا آ مسکو (۲۰۰۹) از جمله موفقیتهای او در زمینه مربیگری هستند. زیکو همچنین از اوت سال ۲۰۱۱ تا نوامبر سال ۲۰۱۲ سرمربی ملیپوشان عراق بود.
عکس: Karim Jaafar/AFP/Getty Images
الگوی ستارگان بزرگ
ناگفته نماند که زیکو الگوی بسیاری از ستارگان بزرگ برزیل بود که بعدها وارد میدان فوتبال شدند، از جمله رونالدو که گفته بود: «من همیشه میخواستم مانند زیکو باشم». زیکو در ۷۲ بازی برای تیم ملی برزیل ۵۲ بار دروازه حریفان را با گلهای تماشایی خود فرو ریخت.