یک هفتهنامه آلمانی به نقل از اسناد کمیته تحقیق مجلس این کشور گزارش داد که سازمان سازمان اطلاعات و امنیت برونمرزی آلمان خبرنگاران خارجی را شنود کرده است. "گزارشگران بدون مرز" این اقدام را "شوکآور" خواند.
تبلیغات
یک کمیته تحقیق پارلمان آلمان به مدت سهسال اسناد و مدارک مربوط به جاسوسی از جانب آژانس امنیتی آمریکا (اناسای) را بررسی کرد. یکی از مهمترین نکاتی که باید در این رابطه شفافیت مییافت، همکاری سازمانهای امنیتی و اطلاعاتی آلمان با نهادهای مشابه در ایالات متحده بود.
کمیته تحقیق در این راستا دریافت که سازمان اطلاعات و امنیت برونمرزی آلمان (BND) سالیان دراز دولتهای کشورهای دوست و نیز موسسههای خارجی را شنود میکرده است.
اکنون هفتهنامه آلمانی اشپیگل به بخشی از مدارکی که در اختیار کمیته تحقیق بوده دستیافته است که نشان میدهند، سازمان اطلاعات و امنیت برونمرزی آلمان از سال ۱۹۹۹ به بعد دستکم ۵۰ خط تلفن و فاکس و همچنین ایمیل خبرنگاران و رسانهها در سراسر جهان را کنترل میکرده است.
تحریریههای گوناگون شبکه جهانی "بیبیسی" در افغانستان و لندن از موارد شنود بودهاند.
سازمان ضدجاسوسی آلمان همچنین یک خط تلفن روزنامه آمریکایی "نیویورک تایمز" در افغانستان و نیز شماری از خطوط تلفن همراه کارکنان خبرگزاری رویترز در افغانستان، پاکستان و نیجریه را شنود میکرده است.
ابراز نگرانی "گزارشگران بدون مرز"
در آلمان رسانهها آزاد هستند و دولت و ارگانهای حکومتی اجازه ندارند آنها را کنترل یا در کار آنها دخالت کنند. خبرنگاران حتی این حق را دارند، در دادگاه برای حفظ امنیت منابع خبری خود، از بردن نام افراد و ارگانهایی که با آنها در ارتباطند، خودداری کنند.
به همین دلیل سازمان "گزارشگران بدون مرز" ضمن ابراز نگرانی از اقدام سازمان اطلاعات و امنیت برونمرزی آلمان، آن را "شبیخون به آزادی مطبوعات" و "مغایر با قانون اساسی آلمان" خوانده است.
کریستیان میر، سخنگوی این سازمان مدافع رسانهها و گزارشگران گفت: «این تحولی ناخوشایند در آلمان است، زیرا دولت این کشور بر ضد پرنسیپهای خود عمل کرده است. آلمان یکی از کشورهایی بود که در سازمان ملل متحد برای تصویب قطعنامه مربوط به حق بشر برای داشتن حریم خصوصی تلاش موثری کرد.»
سازمان "گزارشگران بدون مرز" احتمال میدهد که شنود خبرنگاران و رسانهها تا امروز ادامه یافته، به همین دلیل قصد دارد با چند سازمان حقوق بشری، علیه سازمان اطلاعات و امنیت برونمرزی آلمان به دادگاه قانون اساسی این کشور شکایت کند.
شبکه جهانی بیبیسی در ایمیلی که به دویچه وله فرستاد تاکید کرده است که تمامی دولتها موظفند به آزادی رسانهها احترام بگذارند.
جنجالیترین ماجراهای جاسوسی صد سال اخیر
جاسوسی از کشورها و دولتهای رقیب، دشمن و گاهی دوست تاریخی دیرینه دارد. سازمان اطلاعات مخفی آلمان ۱۳ فروردین (اول آوریل) ۶۰ ساله میشود. این مجموعه نگاهی دارد به شماری از جاسوسان خبرساز صد سال اخیر.
عکس: picture alliance/dpa/P. Steffen
جاسوسی با اغواگری
این زن هلندی در دهه نخست قرن بیستم در پاریس چهره شناخته شدهای بود. ماتا هاری رقصندهای بود که به سرعت به جمع چهرههای مشهور شهر پیوست. او با شماری از سیاستمداران و مقامات ارتش فرانسه رابطه عشقی داشت و به همین علت سازمان اطلاعات مخفی آلمان او را استخدام کرد. سپس سازمان اطلاعات مخفی فرانسه هم به او پیشنهاد همکاری داد. او تا زمانی که لو رفت جاسوسی دوجانبه بود. ماتا هاری در سال ۱۹۱۷ اعدام شد.
عکس: picture alliance/Heritage Images/Fine Art Images
روزنبرگ و بمب
پرونده جولیوس و اتل روزنبرگ در اوایل دهه پنجاه قرن بیستم میلادی جامعه آمریکا را دو پاره کرد. این زوج به اتهام ارائه اطلاعات محرمانه برنامه اتمی آمریکا به مسکو محاکمه شدند. در حالی که گروهی از مردم آمریکا اعدام آنها را درس عبرتی برای سایرین میدانستند، گروه دوم اتهام آنها را هیستری اغراقآمیز علیه کمونیستها میخواندند. این زوج بهرغم انتقادهای بینالمللی در سال ۱۹۵۳ اعدام شدند.
عکس: picture alliance/dpa
جاسوس در دفتر صدراعظم آلمان
جنجال جاسوسی گونتر گیوم (نفر وسط) یکی از کارمندان دفتر صدراعظم آلمان غربی به بحرانی بزرگ در این کشور دامن زد. معاون ویلی برانت اطلاعات محرمانه دفتر او را به پلیس مخفی آلمان شرقی "اشتازی" میداد. رسوخ یک جاسوس آلمان شرقی تا قلب نظام سیاسی آلمان غربی در سال ۱۹۷۴ میلادی موجب کنارهگیری ویلی برانت، صدراعظم وقت از مقام خود شد.
عکس: picture alliance/AP Images/E. Reichert
"کمبریج فایو"
اعتراف آنتونی بلانت، محقق بریتانیایی و نامدار تاریخ هنر در سال ۱۹۷۹ میلادی بزرگترین رسوایی جاسوسی تاریخ بریتانیا را رقم زد. او اعتراف کرد که عضوی از یک حلقه جاسوسی پنج نفره بوده که با بالاترین مقامات دولتی در ارتباط بوده و از جنگ جهانی دوم به بعد برای روسیه جاسوسی میکرده است. چهار عضو این حلقه شناسایی شدند اما هویت نفر پنجم یا "فیفت من" تا امروز ناشناس مانده است.
عکس: picture alliance/empics
از جاسوسی تا دنیای مد
آنا چپمن در سال ۲۰۱۰ میلادی توسط پلیس فدرال آمریکا به عنوانی یکی از اعضای یک حلقه جاسوسی روسی در آمریکا بازداشت شد. او که در آمریکا به عنوان جاسوسی حرفهای شناخته میشد، پس از تبادل زندانیان میان آمریکا و روسیه در مسکو به عنوان مدل و مجری تلویزیونی مشغول به کار شد. چپمن حتی با لباس زیر و تفنگی در دست برای مجله مشهور مردان "ماکسیم" در روسیه هم ژست گرفته و تصویرش یکبار روی جلد این مجله آمده است.
عکس: picture alliance/dpa/M. Shipenkov
خانم و آقای جاسوس
هایدرو انشلاگ زن خانهداری بود که هر سهشنبه پای دستگاه موج کوتاه در خانهاش در شهر ماربورگ در ایالت هسن مینشست تا دستورات لازم را از یک مرکز جاسوسی در مسکو دریافت کند. او و همسرش دو سال تمام صدها سند اتحادیه اروپا و ناتو را به روسیه فرستادند. آنها در سال ۲۰۱۳ هر به دو به اتهام جاسوسی محاکمه و محکوم شدند.
عکس: Getty Images
اتهام جاسوسی به یک اسطوره
فرانس یوزف اشتراوس اسطوره حزب سوسیال مسیحی آلمان به شمار میرود. گمانهزنی در مورد جاسوسی او دهها سال پس از مرگش به جنجالی در محافل عمومی بدیل شد. گفته میشود که اشتراوس برای اداره خدمات استراتژیک ارتش آمریکا کار میکرده است. "مرکز فدرال برای آموزش سیاسی آلمان" حتی دست به جمعآوری اطلاعاتی در این مورد زد و نتیجه آن را به مناسبت صدمین سالگرد تولد اشتراوس منتشر کرد. این نتیجه مورد مناقشه است.
عکس: picture alliance/dpa
جاسوسی در وب
اگر در دوران جنگ سرد دولتها از جاسوسهای دو جانبه هراس داشتند، حال بسیاری نگران شنود، رصد اطلاعات تلفنی و اینترنتی هستند. ادوارد اسنودن کارمند سابق آژانس امنیت ملی آمریکا که به صدها هزار سند محرمانه دسترسی داشت تابستان ۲۰۱۳ به روسیه گریخت. او از فعالیتهای آژانس امنیت ملی آمریکا پرده برداشت و شیوه کار این نهاد برای شنود ارتباطات تلفنی، رصد اینترنت و بایگانی اطلاعات میلیونها کاربر را تشریح کرد.