محورهای اصلی گزارش سازمان بهداشت جهانی بامداد دوشنبه (۲۲ نوامبر، ۱ آذر) از سوی منابع خبری منتشر شد. این‌گزارش رسما به نشست وزیران بهداشت و نمایندگان پنجاه کشور جهان ارائه شده است که در برلین برگزار می‌شود.

ده سال پیش، سران کشورهای جهان با امضای تفاهم‌نامه‌ای متعهد شدند شمار افراد زیر خط فقر را تا سال ۲۰۱۵ میلادی پنجاه درصد کاهش دهند. تازه‌ترین گزارش از وضعیت بهداشتی جهان نشان می‌دهد هزینه‌های درمان، هر سال به فقیرتر شدن میلیون‌ها نفر می‌انجامد.

بیمه‌های ناکافی درمانی

اختصاص بودجه‌ی ناکافی به سلامت شهروندان عمدتا شامل کشورهای فقیر و در حال توسعه می‌شود؛ اما کشورهای ثروتمند نیز از این دشواری برکنار نیستند. به عنوان نمونه، برخی از شهروندان ایالات متحده‌ی آمریکا، با پرداخت مخارج درمان به فقر شدید کشیده می‌شوند. در کشورهای پیرامونی وضع به مراتب وخیم‌تر است.

کمبود سرمایه‌گذاری در بهداشت عمومی و ناکافی بودن پوشش بیمه‌های درمانی یکی از بزرگترین مشکلات کشورهای مختلف محسوب می‌شود. مطابق "اهداف هزاره‌ی سوم" کشورهای در حال توسعه متعهد شده‌اند تا پنج سال دیگر به ازای هر شهروند سالانه ۶۰ دلار در بهداشت سرمایه‌گذاری کنند. در بیش از سی کشور جهان، این رقم کمتر از ۳۵ دلار برآورد می‌شود.

هدر رفتن سرمایه‌ها

به گزارش سازمان بهداشت جهانی نیمی از شهروندان جهان زیر پوشش بیمه‌ی درمانی نیستند و تنها بیست درصد آن‌ها از خدمات بهداشتی کافی و موثر برخوردارند. کشورهای آفریقایی در سال ۲۰۰۰ متعهد شدند در چهارچوب اهداف هزاره، ۱۵ درصد از درآمد ملی خود را صرف بهبود زیرساخت‌های بهداشتی کنند. با گذشت ده سال تنها رواندا، تانزانیا و لیبریا به این تعهد عمل کرده‌اند.

بررسی‌های سازمان بهداشت جهانی نشان می‌دهد که دریک دهه‌ی گذشته، سرمایه‌گذاری در امر بهداشت افزایش یافته، اما توزیع عادلانه منابع و استفاده بهینه از سرمایه‌ها انجام نشده است. مطابق گزارش اخیر این سازمان سالانه ۲۰ تا ۴۰ درصد سرمایه‌هایی که به بهداشت اختصاص دارد هدر می‌رود.

آلمان "الگوی سیستم بهداشتی موفق"

پیش از آغاز کنفرانس برلین، مارگارت چان دبیرکل سازمان بهداشت جهانی تاکید کرد وضعیت باید به گونه‌ای تغییر کند که هیچ فردی به دلیل نیازهای بهداشتی و تامین مخارج درمان به فقر کشیده نشود. در این ارتباط موضوع کمک به کشورهای فقیر یکی از محورهای کنفرانس برلین به شمار می‌رود.

به گفته "دیرک نه‌بل" وزیر کمک‌های عمرانی آلمان، یاری رساندن به کشورهای فقیر برای گسترش سیستم بهداشتی، یکی از محورهای اصلی سیاست‌های توسعه‌ی این کشور محسوب می‌شود. او خاطرنشان کرده است که آلمان سالانه پانصد میلیون یورو به این امر اختصاص می‌دهد.

"فیلیپ روسلر" وزیر بهداشت آلمان نیز، در حاشیه کنفرانس برلین، سیستم بهداشتی و بیمه در آلمان را "الکو" و مبنای "همبستگی اجتماعی، قدرت اقتصادی و رفاه" توصیف کرده است.

نهادهای موازی جهانی

سازمان بهداشت جهانی به کشورهای فقیر و در حال توسعه توصیه می‌کند ضمن استفاده بهینه از منابع موجود، با بهره‌گیری از سیاست‌هایی چون افزایش مالیات بر الکل و دخانیات، سرمایه‌های جدیدی برای بهداشت عمومی فراهم کنند. مارگارت چان با اشاره به وجود بیش از ۱۴۰ نهادی که در سراسر جهان در مسائل بهداشتی فعالیت می‌کنند، موازی کاری این نهادها را باعث اتلاف سرمایه‌ها می‌داند.

وزیر بهداشت آلمان خاطر نشان کرده که کشورش خواهان تقویت نقش هماهنگ‌کننده‌ی سازمان بهداشت جهانی است و از این فعالیت‌ها حمایت خواهد کرد. سازمان بهداشت جهانی در سال‌های اخیر گزارش‌های هشدارآمیزی در مورد وضعیت بهداشت عمومی منتشر کرده است.

این سازمان گزارش‌های مربوط به ریشه‌کن شدن برخی بیماری‌های واگیر در مناطقی از آسیا و آفریقا را خوش‌بینانه خوانده و خواستار حساسیت بیشتر نسبت به پیامدهای تخریب محیط زیست و درگیری‌های نظامی بر سلامت شهروندان شده است.

شعار امسال "شهرنشینی و سلامت"

سازمان بهداشت جهانی هر سال در روز تاسیس این نهاد، (۷ آپریل، ۱۸ فروردین) شعاری مشخص می‌کند تا کشورهای عضو بر آن تمرکز بیشتری داشته باشند. شعار سال ۲۰۱۰ "شهرنشینی و سلامت" انتخاب شده است. این نهاد توصیه کرده در سال جاری میلادی مسائلی مانند عوامل اجتماعی مرتبط با سلامت، سلامت محیط، سلامت جاده‌ای، شیوه‌های زندگی سالم، و امنیت و سلامت غذا، بیشتر مورد توجه قرار گیرد.‌

وزارت بهداشت جمهوری اسلامی همزمان با اعلام شعار امسال وعده داد در راه تحقق این شعار اقدام‌های جدی و موثری انجام دهد. تا کنون از جزییات برنامه‌های دولت در مورد "شهرنشینی و سلامت" و میزان پیشرفت این برنامه‌ها گزارش قابل اعتنایی منتشر نشده است. آلودگی هوای شهرهای بزرگ و ناامنی جاده‌ها از دغدغه‌های مهم شهروندان ایران به شمار می‌روند و هر سال ده‌ها هزار قربانی می‌گیرند.

BK/JT