ورود ۱۸۰ هزار پناهجو از طریق مدیترانه به اروپا در سال جاری
۱۴۰۲ مهر ۷, جمعه
از ۱۸۰ هزار پناهجوی سال ۲۰۲۳ بیش از ۱۳۰هزار نفر به ایتالیا وارد شدهاند که حاکی از افزایشی ۸۳درصدی نسبت به سال قبل است. جدل در اتحادیه اروپا بر سر مقررات مربوط به مکانیزمهای مقابله با بحران پناهجویی ادامه دارد.
تبلیغات
سازمان ملل میگوید که از ابتدای سال ۲۰۲۳ بیش از۱۸۰ هزار پناهجو با عبور از دریای مدیترانه خود را اروپا رساندهاند. جدل بر سر مقررات مربوط به مکانیزمهای مقابله با شدتگرفتن بحران پناهجویی ادامه دارد. ایتالیا خواهان بررسیهای بیشتر شده است.
روون مندیک دیولا، مدیر دفتر امور پناهجویی سازمان ملل در نیویورک میگوید که ظرف سال جاری ۱۸۶ هزار پناهجو از طریق دریای مدیترانه به اروپا وارد شدهاند.
مندیکدیولا که روز پنجشنبه، ۲۸ سپتامبر در مصاحبه با خبرنگاران سخن میگفت، تصریح کرد که از شمار یادشده، ۱۳۰ هزار نفر درایتالیا تقاضای پناهجویی دادهاند که حاکی از افزایشی ۸۳درصدی نسبت به سال گذشته است.
این مقام سازمان ملل در توضیح علل افزایش شمار پناهجویان به موارد متعدد حملات نژادپرستانه و نفرت پراکنی در تونس علیه پناهجویان قسماَ سیاهپوست و نیز اخراجهای دستهجمعی پناهجویان از لیبی و الجزایر اشاره کرد. این کشورها به دلیل نزدیکی به ساحل مدیترانه مقصد اولیه پناهجویان از کل آفریقا به طرف اروپا هستند.
۲۵۰۰ نفر ناپدیدشده و جانباخته
شمار افراد ناپدیدشده یا کشتهشده در میان کسانی که در تلاش برای عبور از دریای مدیترانه بودهاند بالغ بر ۲۵۰۰ نفر تخمین زده میشود. IOM، سازمان بینالمللی فعال در امور پناهجویی اخیراَ این رقم را ۲۷۰۰ نفر اعلام کرد.
بنا بر دادههای سازمان ملل بیش از ۱۰۰ هزار نفر از پناهجویان یادشده از تونس به طرف اروپا حرکتکردهاند. مبدا حرکت حدود ۴۵ هزار نفر دیگر لیبی ذکر شده است.
قایقهای حامل پناهجویان بعد از ایتالیا بیش از همه به یونان، اسپانیا، قبرس و مالت رسیدهاند.
افزایش شدید شمار پناهجویان در ماههای اخیر بحثی توام با تنش و اختلاف نظر شدید بر سر نحوه رویارویی با این بحران در میان کشورهای اروپایی دامن زد.
روز پنجشنبه، ۲۹ سپتامبر، با انعطافی که درمواضع آلمان پیش آمد نهایتا کشورهای عضو اتحادیه بر سر رشته مقرراتی در مورد نحوه عمل در مقاطعی که بحران پناهجویی شدت میگیرد به توافق رسیدند.
عقبنشینی آلمان از مواضعش با دادن برخی امتیازات به این کشور همراه بود، امتیازاتی که حالا ایتالیا را به انتقاد واداشته و خواهان وقت بیشتر برای بررسی توافق شده است.
ایتالیا خواهان آن بوده است که آلمان کمکهای خود به گروههای امدادی غیردولتی که به نجات پناهجویان در حال عبور از مدیترانه کمک میکنند پایان دهد.
ایتالیا این گروهها را به تقویت "قاچاق و تجارت انسان" به ایتالیا متهم کرده است.
آنتونیو تایانی، وزیر خارجه ایتالیا، در جریان سفر اخیرش به آلمان گفت که "موضوع فعالیت این گروههای غیردولتی امری ثانوی و غیرمهم نیست".
تایانی مشکل اصلی را نه نجات پناهجویان، بلکه جمعآوری این پناهجویان و رساندنشان به ایتالیا دانست. او گروههای غیردولتی مورد حمایت آلمان را به چنین اقداماتی متهم و حمایت از آنها را نوعی دخالت آلمان در امور داخلی ایتالیا توصیف کرد.
توافقاتی که به بن بست پایان داد
وزارت خارجه آلمان در برابر به مصوبه پارلمان این کشور در حمایت از گروههای امدادی غیردولتی اشاره کرده و میگوید که حدود ۸۰۰ هزار یورویی که قرار است به مسئله پناهجویی در مدیترانه اختصاص یابد هم شامل حمایت از فعالیت گروههای امدادی میشود و هم تامین پناهجویان در خاک ایتالیا و سایر کشورهای مقصد پناهجویی.
مواردی که وزرای کشور اروپا روز پنجشنبه بر سر آن به توافق رسیدند بخشی از یک طرح جامع برای یکدست کردن قوانین و مقررات پناهجویی در کل اتحادیه اروپا است.
هفته گذشته پارلمان اروپا بحث بر سر این طرح را به حال تعلیق درآورد و ادامه شور در باره آن را به روشنشدن وضعیت سایر مواد باقیمانده موکول کرد.
بر اساس توافق تازه در اتحادیه اروپا، کشورهایی که بیش از سایرین مقصد اولیه پناهجویی هستند اجازه دارند در شرایطی که شمار پناهجویان به شدت افزایش یابد دوران نگهداری آنها در اردوگاههای پناهجویی با شرایطی بعضا حبسگونه و قسما در بیرون از مرز، را افزایش دهند و در بررسی پروندههای درخواست زمان بیشتری داشته باشند. بخشی دیگر از توافق ناظر بر تعلیق موادی از پیمان دوبلین در شرایط یادشده و سلب حق کشورهای عضو اتحادیه در استرداد پناهجویان به کشورهایی است که ابتدا از آنجا وارد اروپا شدهاند.
روایت تصویری از جهانی با بیش از ۱۱۰ میلیون پناهجو
مجمع عمومی سازمان ملل در نشست چهارم دسامبر سال ۲۰۰۰ در قطعنامه ۷۶/ ۵۵ روز ۲۰ ژوئن را روز جهانی پناهجویان نامگذاری کرد. طی ۱۰ سال گذشته شمار پناهجویان دوبرابر شد و از ۱۱۰ میلیون نفر عبور کرد. گزارش تصویری در این باره:
عکس: EDUARDO SOTERAS/AFP/Getty Images
جهانی با بیش از یکصد میلیون پناهجو
مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نشست روز چهارم دسامبر سال ۲۰۰۰ همزمان با پنجاهمین سالگرد تاسیس کمیساریای عالی پناهندگان در قطعنامه ۷۶/ ۵۵ روز ۲۰ ژوئن را روز جهانی پناهندگان نامگذاری کرد. طی ده سال گذشته شمار پناهجویان دوبرابر شده و از مرز یکصد میلیون نفر عبور کرده است.(عکس مربوط به تجمع مردم درسدن آلمان در اعتراض به قتل خالد ادریس از اریتره در سال ۲۰۱۵ است)
عکس: picture-alliance/dpa/O. Killig
جنگ
جنگها نقش اصلی در آواره شدن انسانها ایفا میکنند. بیش از ۷۰ درصد پناهجویان جهان از کشورها و مناطقی میآیند که درگیر جنگهایی شدهاند که برخی از آنها دهها سال است که جریان دارند. اوکراین، افغانستان، سوریه، اتیوپی، یمن، سودان جنوبی، میانمار و ونزوئلا نمونههایی از این مناطق هستند. (عکس یک زن اوکراینی مقابل خانه ویرانشدهاش در لیچانسک، ۱۶ ژوئن ۲۰۲۲)
عکس: Efrem Lukatsky/AP/picture alliance
جنگ؛ پناهجویان داخلی
جنگها عامل اصلی آواره شدن انسانها هستند که در وهله نخست بخش وسیعی از آنها در کشور خود به مناطق "امن" پناه میبرند. نزدیک به ۵۰ میلیون نفر در کشورهای اوکراین (عکس)، سوریه، عراق و کلمبیا براثر جنگ در کشور خود آواره شدهاند.
عکس: Hesther Ng/ZUMA/Imago
جنگ؛ پناه در خارج
میلیونها نفر دیگر نیز مجبور شدهاند به خاطر جنگ به کشورهای همسایه و یا حتی دورتر پناه ببرند. بر اساس تخمین سازمان ملل متحد نزدیک به ۶ میلیون و ۳۰۰ هزار نفر در جنگ داخلی سوریه به کشورهای دیگر همچون ترکیه، لبنان، اردن، آلمان، عربستان، امارات، عراق، کویت، کانادا و غیره پناهنده شدهاند. (عکس از اردوگاه پناهندگان در ترکیه)
عکس: Reuters
جنگ؛ در جستجوی امنیت
آنانی که جنگ را در پشت سر گذاشته و گریختهاند، در جستجوی مکانی امن برای زندگی خود و کودکانشان با خطرات گوناگونی مواجه میشوند. تصویر "آلان کردی" پسر بچه کرد سوری که در سال ۲۰۱۵ در دریای مدیترانه غرق شد جهان را شوکه کرد. او یکی از آوارههای جنگ داخلی سوریه بود که جسدش را آب دریا به ساحل بودروم در ترکیه آورد.
عکس: Getty Images/AFP/N. Demir
جنگ؛ نسل دوم پناهندگان
از جنگ اعراب و اسرائیل و آواره شدن فلسطینیان در کشورهای همسایه لبنان و اردن دهها سال میگذرد. پناهجویانی که کودکانشان در اردوگاههای پناهجویی متولد شدند و رشد یافتند. همین شرایط، حال بر کودکان روهینگیایی (عکس) که از میانمار رانده شده و در بنگلادش زندگی میکنند و نیز کودکان سوری که در اردوگاههای ترکیه متولد شدهاند حاکم است.
عکس: ACLAB/Radio Naf
نقض حقوق بشر
یکی دیگر از عوامل مهم پناهجویی "نقض حقوق بشر" است. به گزارش سازمان ملل متحد بیش از ۹۰۰ میلیون نفر در سراسر جهان در جوامع خود مورد تبعیض و تعقیب قرار میگیرند زیرا وابسته به یک اقلیت قومی، مذهبی یا گرایش جنسی خاص هستند.
عکس: IHR
حق پناهندگی
ماده ۱۴ اعلامیه جهانی حقوق بشر میگوید: «هرکس حق دارد برای جلوگیری از تعقیب، آزار و شکنجه از گرفتن حق پناهندگی در سایر کشورها برخوردار شود.» کنوانسیون ۱۹۵۱ ملل متحد دربارهٔ وضعیت پناهندگان و پروتکل ۱۹۶۷ مربوط به پناهندگی سیاسی است. براساس این توافقنامه پناهنده فردی است که در خارج از قلمرو کشورش به دلیل ترس از آزار و اذیت تحت محافظت قرار میگیرد.
عکس: C. Ohde/blickwinkel/McPHOTO/picture alliance
زندگی بهتر و مهاجرت غیر قانونی
زندگی در فقر، بیکاری و نبود چشماندازی برای بهبود اوضاع میلیونها نفر را وادار به مهاجرت از راههای غیر قانونی به دیگر نقاط جهان همچون اروپا، آمریکای شمالی و استرالیا کرده است. گرچه این افراد براساس کنوانسیونهای بینالمللی جزو پناهندگان محسوب نمیشوند، اما این هم بخش دیگری از مقوله پناهجویی در جهان است.(عکس از قایق واژگون شده مهاجران در دریای مدیترانه)
عکس: Opielok Offshore Carriers/dpa
کاروانهای مهاجرین
مرزهای زمینی آمریکا و مکزیک هر روز شاهد حرکت کاروانهای مهاجرین است که از سایر کشورهای آمریکای لاتین پای پیاده راه افتاده و قصد ورود به آمریکا را دارند. (عکس پناهجویان در حال عبور از مرز میان مکزیک و آمریکا)
عکس: Felix Marquez/AP/dpa/picture alliance
مرزهایی با سیم خاردار و دیوار
جوانانی که به قصد یافتن کار و آیندهای بهتر صدها و گاه هزاران کیلومتر را طی کردهاند تا خود را به آمریکا برسانند با پلیس، دیوار، سیم خاردار و مرزهای بسته روبرو میشوند. (عکس مرز میان مکزیک و آمریکا)
عکس: picture-alliance/AP Photo/C. Riedel
نگهداری در جزایر دورافتاده
با افزایش شمار پناهجویان و مهاجرینی که به طور غیرقانونی وارد کشورهای مقصد میشوند، این کشورها سختگیریها و تمهیداتی را اعمال کردند. از جمله در استرالیا پناهجویان را به جزایر دورافتاده و کمپهای بسته میفرستند که این سیاست با اعتراضات فراوانی روبرو شده است. (عکس از جزیره مانوس که از سال ۲۰۱۲ به محل نگهداری پناهندگان تبدیل شده است)
با سختتر شدن قوانین پناهندگی بر شمار افرادی که تقاضای آنها رد میشود نیز افزوده شده است. در برخی از کشورها اقامت این افراد "تحمل" میشود. برخی دیگر از کشورها اقدام به اخراج پناهجویان میکنند. در آخرین مورد تلاش بریتانیا برای فرستادن پناهجویان با هواپیما به کشور آفریقایی رواندا در آخرین لحظات توسط دادگاه حقوق بشر اروپا متوقف شد.
عکس: Dan Kitwood/Getty Images
تغییرات اقلیمی و افزایش باز هم بیشتر شمار پناهجویان
سازمان ملل متحد در سال ۲۰۱۸ اعلام کرد که شمار فاجعههای طبیعی ناشی از تغییرات اقلیمی از ۱۶۵ مورد به ۳۲۹ مورد در سال افزایش یافته است. سیل، رانش زمین، خشکسالی و کمبود مواد غذایی میلیونها نفر را مجبور به ترک مناطق مسکونی و پناه بردن به دیگر مناطق کرده است. (عکس پناهجوی سومالیایی در کمپ پناهجویان در داداب، کنیا)