سالیوان: روند آزادی زندانیان مطابق توافق با ایران پیش میرود
۱۴۰۲ مرداد ۳۱, سهشنبه
مشاور امنیت ملی کاخ سفید میگوید آزادی پنج شهروند ایرانی آمریکایی زندانی مطابق توافقها با ایران پیش میرود. جیک سالیوان در عین حال گفته که هنوز زمان دقیق خروج این پنج نفر از ایران مشخص نیست.
تبلیغات
کمتر از دو هفته پس از تائید رسمی توافق دولت جو بایدن و جمهوری اسلامی درباره تبادل زندانیان، هنوز زمان دقیق خروج پنج زندانی ایرانی آمریکایی از ایران مشخص نیست.
به گزارش خبرگزاری رویترز، جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید روز سهشنبه، ۲۲ اوت (۳۱ مرداد) در یک نشست خبری مجازی گفت کارها مطابق توافقها با ایران پیش میرود.
او با بیان این که هنوز گامهایی برای برداشته شدن وجود دارد ابراز تاسف کرد که نمیتواند برنامه زمانی دقیقی برای خروج این افراد از ایران اعلام کند.
جمهوری اسلامی و دولت بایدن از حدود دو سال پیش مذاکرات غیرمستقیم و محرمانهای را با میانجیگری قطر و عمان آغاز کردند که محور اصلی آن تا کنون آزادی چند زندانی دو تابعیتی در مقابل آزادسازی بخشی از داراییهای بلوکه شده ایران عنوان شده است.
تائید توافق پس از رسانهای شدن خبر
۱۹ مرداد پس از این که برخی رسانههای آمریکایی خبر انتقال چهار زندانی دوتابعیتی از زندان اوین به حبس خانگی را منتشر کردند، مقامهای رسمی دو کشور هم بر این خبر مهر تائید زدند.
خبرگزاری دولتی ایرنا آن زمان از قول نمایندگی دائم جمهوری اسلامی در سازمان ملل نوشت: «این خروج در چارچوب یک توافق با واسطهگری کشور ثالث صورت گرفته است تا طرفین ۵ زندانی مورد نظر را به طور متقابل آزاد کنند و مشمول بخشش قرار دهند.»
وزارت خارجه دولت ابراهیم رئیسی نیز در بیانیهای اعلام کرد همزمان با فراهم شدن مقدمات تبادل زندانیان، فرایند "آزادسازی و رفع محدودیت از منابع مالی جمهوری اسلامی ایران" در کره جنوبی هم در جریان است.
مطابق توافقهای انجام شده سیامک نمازی، مراد طاهباز و عماد شرقی، سه زندانی دو تابعیتی و یک زندانی ایرانی آمریکایی دیگر که نامش فاش نشده از زندان اوین به بیرون منتقل شدند و همراه با زندانی پنجم تحت نظر قرار دارند.
سه شهروند ایرانی آمریکایی که نامشان اعلام شد از جمله به اتهام "همکاری با دولت متخاصم آمریکا" محاکمه و هر یک به ۱۰ سال زندان محکوم شدهاند.
رهایی زندانیانی که گروگان جمهوری اسلامی به شمار میروند، در ازای درآمد فروش نفت ایران که به دلیل تحریمهای آمریکا بلوکه شده، با واکنشهای انتقادی زیادی در داخل ایران و ایالات متحده روبرو شده است.
"بزرگترین باجدهی تاریخ آمریکا"
مایک پنس، معاون رئیس جمهوری پیشین ایالات متحده، دولت جو بایدن را متهم کرده که با این توافق مرتکب بزرگترین عملیات باجدهی در تاریخ آمریکا شده است.
او میگوید ایران پولهای آزاد شده را صرف تولید پهپاد برای روسیه و حمایت از تروریسم "علیه ما و اسرائیل" خواهد کرد.
مطابق شواهد، روسیه در حمله به اوکراین از پهپادهای ساخت ایران از جمله شاهد۱۳۶ استفاده میکند. جمهوری اسلامی همواره این مسئله را تکذیب کرده اما آمریکا بهتازگی اعلام کرد مدارک استفاده از پهپادهای ساخت ایران را در اختیار اوکراین قرار داده است.
گروگانگیری، سیاستی سابقهدار در جمهوری اسلامی
تام کاتن، سناتور جمهوریخواه آرکانزاس میگوید: «گرچه ما همواره از آزادی گروگانهای آمریکایی استقبال میکنیم اما پنج زندانی آمریکایی در ایران تنها پس از این که شش میلیارد دلار باج به ایران داده شد، آزاد میشوند و این مسئله فقط آیتاللهها را به گروگانگیری بیشتر ترغیب میکند.»
جمهوری اسلامی از نخستین ماههای به قدرت رسیدن، گروگانگیری را جزو روشهای سیاسی خود قرار داد و نخستین نمونه بارز آن به گروگان گرفتن دیپلماتها و کارمندان سفارت ایالات متحده در تهران توسط "دانشجویان پیرو خط امام" بود.
توافق نانوشته و محرمانه جمهوری اسلامی و آمریکا، در داخل ایران هم با انتقادهای شدیدی روبرو شده، به خصوص که اگر مذاکرات احیای برجام در دولت قبلی به نتیجه میرسید احتمالا پولهای بلوکه شده هم آزاد میشدند.
"توافق ذلتبار"
محمود صادقی، نماینده اصلاحطلب دوره پیشین مجلس شورای اسلامی در یک پیام توئیتری توافق اخیر را ذلتبار خوانده و با توجه به این که در قوانین ایران تابعیت دوگانه به رسمیت شناخته نمیشود میپرسد: «آزادی آنها چه ربطی به دولت آمریکا دارد؟!»
برخی شواهد، از جمله گزارشها درباره احتمال آزاد شدن حدود ۱۰ میلیارد دلار دارایی بلوکه شده ایران در عراق به این گمانهزنی دامن زدهاند که توافق نانوشته میان تهران و واشنگتن ابعاد گستردهتری دارد و احتمالا مناقشه هستهای را هم در برمیگیرد.
تکذیب توافق بزرگ پشتپرده
برخی رسانهها گزارش دادهاند که جمهوری اسلامی به خواست آمریکا غنیسازی ۶۰ درصدی اورانیوم را متوقف میکند و احتمالا تحویل پهپاد به روسیه را کاهش خواهد داد.
معاون سخنگوی وزارت خارجه آمریکا چند روز پیش تاکید کرد واشنگتن در مورد مسائل هستهای به هیچ گونه توافقی با تهران نزدیک نشده است.
ودانت پاتل در عین حال گفت این بدیهی است که ایالات متحده همچنان متعهد است که جمهوری اسلامی هرگز به سلاح اتمی دست پیدا نکند.
سنت "گروگانگیری" در سیاست خارجی جمهوری اسلامی به روایت تصویر
گروگانگیری در ایران سال ۱۳۵۸ با حمله به سفارت آمریکا مرسوم شد و با زندانی کردن و پروندهسازی برای گردشگران، محققان و دو تابعیتیها و سپس معامله بر سر آنها ادامه یافت. شماری از پروندهها در این گزارش تصویری:
عکس: Fars
گروگانگیری دیپلماتهای آمریکایی
در روز ۱۳ آبان سال ۱۳۵۸ تعدادی "دانشجو" که بعدا بیشتر آنها دارای پست و مقام کلیدی در جمهوری اسلامی شدند، به سفارت آمریکا حمله کردند و دیپلماتهای این کشور را گروگان گرفتند. ۶۶ دیپلمات آمریکایی ۴۴۴ روز یعنی تا روز ۱۱ ژوئیه ۱۹۸۰ گروگان بودند. این اقدام "دانشجویان خط امام" مسیر سیاست ایران در عرصه داخلی و خارجی را کاملا تغییر داد.
عکس: Fars
جیسون رضاییان
جیسون رضاییان، خبرنگار ایرانی-آمریکایی و مدیر دفتر تهران روزنامهٔ واشنگتن پست بود. او به همراه همسرش یگانه صالحی در ۳۱ مرداد ۱۳۹۳ به اتهام جاسوسی دستگیر شدند. صالحی در ۱۴ مهر آزاد شد، ولی رضاییان در ۵ خرداد ۱۳۹۴ در دادگاهی به جاسوسی و فعالیت تبلیغی علیه نظام محکوم شد. رضاییان در ۲۶ دی ۱۳۹۴ به همراه سه آمریکایی دیگر در چارچوب مبادله زندانیان آزاد شد.
عکس: picture-alliance/dpa
سیامک نمازی و باقر نمازی
سیامک نمازی، شهروند ایرانی- امریکایی، مدیر دفتر برنامهریزی استراتژیک شرکت نفتی "کرسنت" در امارات بود. او در تیرماه ۱۳۹۴ برای دیدار خانوادهاش به ایران سفر کرد و بازداشت شد. باقر نمازی ۸۳ ساله برای پیگیری وضعیت فرزند بازداشت شدهاش، در بهمن ۱۳۹۴ به ایران رفت اما او هم در تاریخ سوم اسفند همان سال بازداشت شد. این دو به اتهام "همکاری با دولت متخاصم آمریکا" به ۱۰ سال حبس محکوم شدهاند.
عکس: iran-emrooz
ژیو وانگ
ژیو وانگ، دارای ملیت چینی، ساکن آمریکا و دانشجوی دانشگاه پرینستون، به اتهام "جاسوسی" به ۱۰ سال زندان محکوم شد. وانگ دانشجوی دوره دکترای رشته تاریخ دانشگاه پرینستون و مسلط به زبان فارسی بود که پس از سفر به ایران برای کارهای تحقیقاتی پایاننامه دوره دکترایش، در تابستان ۱۳۹۵ بازداشت شد. وانگ بعدا با مسعود سلیمانی، پژوهشگر سلولهای بنیادی که در آمریکا بازداشت شده بود، مبادله شد.
کایلی مور گیلبرت، استاد دانشگاه استرالیایی در پاییز ۱۳۹۷ از سوی ماموران حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران بازداشت و به اتهام جاسوسی حکم ۱۰ سال زندان دریافت کرد. او ۵ آذر ۱۳۹۹ در جریان مبادله با ۳ ایرانی که به اتهام بمبگذاری ناموفق علیه دیپلماتهای اسرائیلی در تایلند زندانی بودند، آزاد شد. جولی گینگ، گردشگر و مارک فیرکین وبلاگنویس استرالیایی نیز به دلایل نامشخصی در ایران بازداشت و آزاد شدند.
عکس: Department of Foreign Affairs and Trade of Australia/REUTERS
مایکل وایت
مایکل وایت، عضو سابق نیروی دریایی امریکا، در تابستان ۱۳۹۷ به ایران سفر کرد و در اوایل مرداد همان سال در مشهد بازداشت شد. دادگاه عمومی مشهد در اسفند ۱۳۹۷ او را برای دو اتهام "توهین به رهبری" و "پست عکسی در شبکههای اجتماعی" به ۱۰ سال حبس محکوم کرد. به گزارش سی ان ان مایکل وایت پس از تحمل دو سال زندان با مجید طاهری پزشک ایرانی که به نقض قوانین تحریم متهم و زندانی بود مبادله شد.
عکس: picture-alliance/AP Photo/White family
کامران قادری
کامران قادری، شهروند ایرانی اتریشی، در سفر به ایران، در ۱۲ دی ۱۳۹۴ بازداشت شد. قادری دارای دکترای برق و الکترونیک از دانشگاه وین، فعال در حوزه آیتی و مدیر شرکت آوانک در وین بود. او پیش از بازداشت، بارها برای شرکت در سمینارهای علمی و تحقیقی و معاملههای تجاری به تهران رفتوآمد داشت. قادری در دادگاه انقلاب به اتهام "همکاری با دول متخاصم" به ۱۰ سال حبس محکوم شد.
عکس: iranhumanrights
ارس امیری
ارس امیری کارمند"بریتیش کانسیل" (شورای فرهنگی بریتانیا) و دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه کینگستون چند روز پس از بازگشت به ایران به قصد دیدن مادر بزرگ بیمارش، در ۲۳ اسفند ۱۳۹۶ از سوی ماموران وزارت اطلاعات به اتهام "تبانی و اجتماع علیه امنیت ملی" بازداشت اما با قرار وثیقه آزاد شد. او در شهریور ۱۳۹۷ به اتهام "اداره شبکه براندازی علیه امنیت داخلی کشور" بازداشت و به ۱۰ سال حبس محکوم شد.
عکس: iranianuk.com
کامیل احمدی
کامیل احمدی، شهروند دوتابعیتی ایرانی بریتانیایی، پژوهشگر اجتماعی و مردمشناس، از ۲۰ مرداد ۱۳۹۹ بازداشت شد. او در دادگاه انقلاب اسلامی به ریاست ابوالقاسم صلواتی به ۹ سال و ۳ ماه حبس و پرداخت ۶۰۰ هزار یورو جریمه محکوم شد. جرم او تلاش برای "اعمال نفوذ در طرح افزایش سن ازدواج، ترویج و پشتیبانی از همجنسگرایی، سعی در تجزیه ایران بوسیله پژوهش و ارسال گزارش خلاف به سازمال ملل" عنوان شد.
عکس: didarnews
نازنین زاغری رتکلیف
نازنین زاغری رتکلیف، شهروند دوتابعیتی ایرانی بریتانیایی و مدیر پروژههای "بنیاد خیریه تامسون رویترز" فروردین ۱۳۹۵ در فرودگاه "امام خمینی"، در حالی که قصد خروج از ایران را به همراه دختر نوزادش داشت، از سوی ماموران حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران بازداشت شد. دادگاه انقلاب او را بعد به اتهام «جاسوسی»، به پنج سال حبس محکوم کرد. او در پایان این مدت محکومیت دوباره برای یک "پرونده جدید" به محاکمه کشیده شد.
عکس: Jamie Wiseman/picture alliance
ناهید تقوی
ناهید تقوی، ۶۶ ساله، زندانی دوتابعیتی ایرانی آلمانی است که روز ۲۵ مهر ۱۳۹۹ بازداشت شد. او معمار بازنشسته است که سالها با دو گذرنامه و بدون هیچ مشکلی میان آلمان و ایران در رفت و آمد بود. مریم کلارن، دختر او میگوید: «در ابتدا اتهامات او امنیتی اعلام شده بود؛ اما به دلیل دسترسی نداشتن به پرونده، اطلاع دقیقی از اتهامات وارد شده در دست نیست.»
عکس: Privat
احمد رضا جلالی
احمدرضا جلالی، پزشک، استاد و پٰژوهشگر مدیریت حوادث مترقبه است و با خانوادهش مقیم سوئد بوده است. او در سفری به ایران بازداشت و به اتهام «فساد فیالارض از طریق جاسوسی برای دولت متخاصم اسراییل» محکوم به اعدام شده است. او بارها تمام اتهامات را رد و اعلام کرده تحت شکنجه جسمی و روانی، وادار به اعتراف علیه خودش شده است.
فریبا عادلخواه و رولاند گابریل مارشال
فریبا عادلخواه، پژوهشگر دوتابعیتی ایرانی فرانسوی در ایران، خرداد ۱۳۹۸ از سوی حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران به اتهام جاسوسی بازداشت و به ۵ سال حبس محکوم شد. رولاند گابریل مارشال شریک زندگی او نیز که برای دیدنش به ایران رفت بازداشت شد. مارشال در مارس ۲۰۲۰ با جلال روحالله نژاد مبادله و آزاد شد.
عکس: Sciences Po
مسعود مصاحب
مسعود مصاحب، زندانی دوتابعیتی ایرانی اتریشی ۷۳ ساله، تاجر و دبیر کل انجمن دوستی اتریش و ایران، در بهمن ۱۳۹۷ بازداشت شد. مصاحب از سال ۱۳۴۴ در اتریش زندگی میکند. تلویزیون دولتی ایران بریدههایی از مصاحبه با مصاحب را پخش و او را به انتقال اخبار و اطلاعات مربوط به "فناوری پهپادی، موشکی و اتمی ایران" به سازمان اطلاعات آلمان (BND) متهم نمود. او به ۱۰ سال حبس محکوم شده است.
عکس: Mehr
انوشه آشوری
انوشه آشوری مهندس ۶۵ ساله و نماینده شرکت تکنو خلاق در بریتانیا به اتهام "اتصال به موساد" به تحمل ۱۰ سال حبس، ۲ سال حبس بابت تحصیل نامشروع و استراد ۳۳ هزار یورو پولی که از او کشف شده به نفع جمهوری اسلامی محکوم شد. شهرزاد ایزدی همسر او گفته که انوشه آشوری هرگز فعالیت سیاسی یا مقام دولتی در زندگی نداشته و در ارتباط با اسراسر محرمانه دولتی نیز نبوده است.
عکس: Elika Ashoori
بنجامین بریر
شش اسفند ۱۳۹۹ اعلام شد که بنجامین بریر گردشگر فرانسوی از ۹ ماه پیش در مشهد به اتهام "جاسوسی و تبلیغ علیه نظام" در بازداشت به سر میبرد. بریر به خاطر پرواز یک پهپاد در دشتهای نزدیک مرز ایران و ترکمنستان بازداشت شد. او همچنین به دلیل طرح این سئوال که «چرا حجاب در جمهوری اسلامی اجباری ولی در سایر کشورهای اسلامی اختیاری است» با اتهام فعالیت تبلیغی علیه نظام نیز روبرو شده است.