احمد شهید، گزارشگر ویژه ناظر بر وضعیت حقوق بشر ایران که از سوی شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد برای این ماموریت انتخاب شده، گزارش سالانه تازه خود را این هفته به مجمع عمومی سازمان ملل ارائه می‌کند.

این اولین گزارش شهید پس از حصول توافق هسته‌ای میان ایران و کشورهای ۱+۵ است. طبق توافق یاد شده، قرار است در قبال محدود شدن برنامه هسته‌ای ایران تحریم‌ها علیه این کشور برچیده شوند.

شهید در گزارش تازه خود می‌گوید که کنه توافق یاد شده و برداشته ‌شدن تحریم‌ها می‌تواند به تقویت حقوق بشر در ایران کمک کند. او تصریح کرده است که تحریم‌ها علیه ایران بر وضعیت حقوق بشر در این کشور نیز تاثیر منفی داشته‌اند.

رقم اعدام‌ها به مرز کم‌سابقه‌ای رسیده

در گزارش تازه شهید آمده است که در سال ۲۰۱۵ نسبت به سال پیش امید محدودی برای بهبود وضعیت بشر در ایران به وجود آمده است. گزارش می‌گوید که ایران نسبت به سال‌های گذشته تمایل بیشتری به گفت‌وگو با نماینده ویژه وضعیت حقوق بشر از خود نشان می‌دهد و چنین گفت‌وگویی از راه‌های مختلفی انجام می‌شود، ولی هنوز هم احمد شهید امکان بازدید از ایران را ندارد.

نگرانی اصلی شهید در گزارش یاد شده رقم بالای اعدام‌ها در ایران در سال جاری است. این گزارش می‌گوید که در هفت ماه ابتدای سال ۲۰۱۵ حدود ۶۹۴ نفر، از جمله ۱۰ زن و یک نوجوان در ایران اعدام شده‌اند. دست کم ۳۳ مورد از این اعدام‌ها در ملاءعام به اجرا درآمده است.

شهید نوشته است که اگر این روند ادامه یابد تا آخر سال ۲۰۱۵ رقم اعدامی‌ها در ایران به هزار نفر می‌رسد. در سال ۲۰۱۴ رقم اعدام‌ها در ایران ۷۵۳ مورد بود. ایران به لحاظ سرانه اعدام در صدر جدول کشورهای جهان ایستاده است.

بیشتر بخوانید: اعدام در ایران؛ حکمی که تغییرش آسان نیست

شهید در گزارش خود به موضع ایران در ابراز تردید نسبت به ارقام اعدامی که از سوی گروه‌های مدافع حقوق بشر ارائه می‌شود نیز اشاره کرده و نوشته که ایران در عین حال اعدام‌های تایید شده را اکثرا مجازاتی در مورد قاچاقچیان مواد مخدر می‌داند و آن را در راستای تامین سلامت جسمی و روانی مردم معرفی می‌کند.

روزنه‌هایی از امید در همکاری ایران

گزارش شهید امسال حاوی شماری از پاسخ‌های دوائر مسئول در ایران به سوال‌های گزارشگر ویژه سازمان ملل است که نشانه‌ای از تغییر رویه ایران و تمایل به همکاری آن با احمد شهید تلقی می‌شود.

علاوه بر مسئله اعدام‌ها، قصاص، از جمله درآوردن چشم از حدقه یا کورکردن مجرمان نیز در گزارش شهید مورد انتقاد قرار گرفته است. جمهوری اسلامی ایران معمولا صدور چنین احکامی را تکذیب نمی‌کند، ولی در این اواخر مقام‌های قضایی ایران بیش از پیش از عدم آمادگی پزشکان برای اجرای چنین احکامی خبر می‌دهند.

بیشتر بخوانید: احمد شهید: وضعیت حقوق بشر ایران در دوره روحانی بدتر شده است

سرکوب آزادی‌های مربوط به اندیشه و بیان و حقوق مدنی و محدودیت‌ها برای تجمع و ایجاد تشکل‌های مستقل صنفی نیز در گزارش احمد شهید پررنگ است. گزارش می‌گوید که در نیمه اول سال ۲۰۱۵ اقدامات سپاه پاسداران و پلیس سایبری ایران در احضار، بازجویی و بازداشت روزنامه‌نگاران، فعالان شبکه‌های اجتماعی و مدافعان حقوق بشر قطع نشده است.

در مورد حقوق زنان نیز شهید از طرح‌هایی ابراز نگرانی کرده که قرار است حقوق نیمی از جامعه را، برای مثال در زمینه اشتغال، محدود کند و آن را به اجازه شوهر واگذارد.