آسمان اورشلیم خاکستری و طوفانی بود که خبر رسید دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا به وعده انتخاباتی خود عمل می‌کند و سفارت آمریکا در اسرائیل را از تل‌آویوو به اورشلیم منتقل می‌کند. آمریکا حال، با به رسمیت شناختن اورشلیم به عنوان پایتخت اسرائیل آغاز فصل تاز‌ه‌ای را در تاریخ این شهر رقم زده است. جامعه جهانی تا کنون خواستار آن بود که سرنوشت اورشلیم در مذاکرات صلح میان اسرائیل و فلسطینیان روشن شود.

تسانا ریتسنیک، زن جوانی که از خیابان یافا در بخش غربی شهر اورشلیم عبور می‌کند می‌گوید: «من واقعأ خوشحالم. بله! احساس خوشبختی می‌کنم که بالاخره یک سیاستمدار بزرگ دنیا این تصمیم را عملی کرد.» اسرائیل از سال‌ها پیش خواستار به رسمیت شناخته شدن اورشلیم به عنوان پایتخت کشور یهود بود و برآورده نشدن این خواست را یک "بی‌عداتی تاریخی" می‌دانست.

تسانا می‌گوید: «اورشلیم پایتخت کشور یهود و اسرائیل است. باید اینطور باشد.این اتفاق باید خیلی پیشتر از اینها می‌افتاد.» ایالات متحده آمریکا، مهمترین متحد اسرائیل حال با تصمیم دونالد ترامپ، آرزوی دیرینه دولت اسرائیل را برآورده کرده است.  

پایتخت "ابدی و غیرقابل تقسیم"

اسرائیل رسمأ اورشلیم را "پایتخت ابدی و غیرقابل تقسیم" خود می‌داند و بر تمام این شهر ادعای مالکیت دارد؛ حتی بر بخش شرقی شهر که در جنگ شش روزه سال ۱۹۶۷ توسط ارتش اسرائیل اشغال و به این کشور ضمیمه شد. این اقدام اسرائیل هرگز از سوی جامعه جهانی پذیرفته نشد و همین علت هم سفارت‌خانه‌های تل‌آویو به اورشلیم منتقل نشدند. فلسطینی‌ها خود را مالک شرق اورشلیم می‌دانند و آن را پایتخت کشور مستقل فلسطین می‌خوانند. 

سارا پارتوشه اما تصمیم دونالد ترامپ را تصمیم درستی می‌داند و می‌گوید: «من ۴۵ سال است که اینجا زندگی می‌کنم؛ از وقتی چشم به دنیا باز کردم. به عنوان یک اورشلیمی باید بگویم که وقت آن رسیده است که دنیا اورشلیم را به عنوان پایتخت ما به رسمیت بشناسد.»

اما همه ساکنان غرب اورشلیم با نظر او موافق نیستند. رهگذری که از کنار سارا عبور می‌کند: «نه! چنین تصمیمی برای زندگی مسالمت‌آمیز کنار یکدیگر هیچ خوب نیست و وضعیت را از چیزی که هست، سخت‌تر می‌کند.»

راویت بن‌نعیم چند قدم آنطرفتر می‌گوید: «برای من اورشلیم پایتخت اسرائیل است. مهم نیست که دیگران چه می‌گویند. اما مطمئن نیستم که انتقال سفارت‌خانه هم به اینجا کار درستی باشد. این کار فقط هرج‌ومرج بیشتری درست می‌کند.» 

بهت و حیرت در شرق اورشلیم

برای ساکنان شرق اورشلیم تصمیم رئیس‌‌جمهور آمریکا یک نومیدی تلخ دیگر است. ابومحمد که صبح زود در کافه‌ای در محله دروازه دمشق نشسته و روزنامه می‌خواند می‌گوید :«هیچ‌چیز عوض نمی‌‌شود. واقعیت این است که دنیا مدتهاست که اورشلیم را به عنوان پایتخت اسرائیل به رسمیت شناخته است؛ از سال ۱۹۶۷ شرق اورشلیم اشغال شد تا به حال. حالا هم هیچ اتفاقی نمی‌افتد. فرقی نمی‌کند که سفارت آمریکا اینجا باشد یا نه.»

شیناز سالم اما مثل ابومحمد فکر نمی‌کند. این زن فلسطینی-آمریکایی این‌روزها برای دیدار اقوامش به اورشلیم آمده است. او می‌گوید: «آقای ترامپ هیچ اطلاعی از وضعیت زندگی مردم این شهر ندارد. اینجا خانه ماست و نمی‌شود که به همین سادگی به یک طرف بخشیده شود.»  

کمی آنطرفتر هنا ابو غیث زن جوان فلسطینی که از صبح زود  به خیابان زده، خیلی روشن می‌گوید: « نه! اورشلیم نمی‌تواند تنها پایتخت اسرائیل باشد. اورشلیم پایتخت فلسطین است. اینجا مال ماست.»

اینجا بسیاری نگران هستند که با تصمیم دونالد ترامپ موج تاز‌ه‌ای از خشونت به راه افتد. گروه‌های فلسطینی خواستار سه روز تظاهرات شده‌اند آن‌ هم نه فقط در مناطق فلسطینی‌نشین اورشلیم بلکه برابر تمام سفارت‌های آمریکا در خارج از اسرائیل. اسماعیل هنیه، رهبر گروه حماس حتی تصمیم دونالد ترامپ را "اعلان جنگ به فلسطینی‌ها" توصیف کرده است.

سحر حموده یکی از ساکنان شرق اورشلیم می‌گوید: «ترامپ رئیس‌جمهور آمریکاست. برای من فرقی نمی‌کند که چه کار می‌کند. اما قابل پیش‌بینی است که وضعیت به تنش کشیده شود. اینجا همه از این مطمئن هستند.» 

اقدامی نمادین با پیامدهای بسیار

بسیاری از کشورهای جهان با تصمیم دونالد ترامپ موافق نیستند، حتی نزدیک‌ترین متحدان این کشور هم از اقدام یک‌جانبه آمریکا اننقاد کرده‌اند. محمودعباس رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین سه‌شنبه شب پس از یک گفتگوی تلفنی با دونالد ترامپ اعلام کرد که که فلسطینی‌ها حاضر نیستند از حق مالکیت خود بر شرق اورشلیم که پایتخت آینده یک کشور مستقل فلسطینی خواهد بود، دست کشند.

پادشاه اردن ملک عبدالله که به عنوان حافظ امکان مذهبی مسلمانان در بخش اشغالی شرق اورشلیم است نقشی تعیین کننده در وضعیت کنونی دارد به رئیس‌جمهور آمریکا هشدار داده است که تصمیم او می‌تواند موجب بی‌ثباتی در تمام خاورمیانه شود. پادشاه عربستان ملک سلمان هم در یک گفتگوی تلفنی با رئیس‌جمهور آمریکا به او گفته است که چنین تصمیمی می‌تواند احساسات مسلمانان سراسر جهان را تحریک ‌کند.

کشورهای اروپایی از جمله آلمان و فرانسه نیز از آمریکا خواسته بودند سفارت خود را به اورشلیم منتقل نکند.البته در عمل تغییر سریعی رخ نخواهد داد. جابه‌جایی پایتخت احتمالأ چند سال طول خواهد کشید. آمریکا ابتدا باید زمین مناسبی برای ساخت ساختمان سفارت در اورشلیم پیدا کند. کاخ سفید اعلام کرده است که تصمیم رئیس‌جمهور آمریکا آغاز پروسه‌ای طولانی است. اما تصمیم نمادین دونالد ترامپ پیامدهای بسیاری خواهند داشت.

یک زن فلسطینی که از کنار من عبور می‌کند، می‌گوید: «آنها به پایتختی که آرزو داشتند می‌رسند. اما تکیلف ما چه می‌شود؟ نمی‌دانم! هیچ‌کس نمی‌داند که از حالا به بعد چه اتفاقی خواهد ‌افتاد.» 

تانیا کرمر (Tania Krämer) خبرنگار دویچه‌وله