برخی از مقامات دولت باراک اوباما اعلام کرده‌اند که نگرانی آنها از مبادلات مالی هند با ایران و تخطی احتمالی این کشور از تحریم‌ها و محدودیت‌های اعمال‌شده از سوی آمریکا، ممکن است موجب تحریم یکی از مهم‌ترین هم‌پیمانان ایالات متحده در آسیا را شود.

خبرگزاری بلومبرگ در گزارشی اختصاصی این اطلاعات را از برخی مقامات بلندپایه دولت آمریکا نقل کرده است. آمریکا در ماه‌های اخیر همه تلاش خود را به کار بسته تا با تشدید بی‌سابقه تحریم‌ها علیه ایران و افزایش فشار اقتصادی، رهبران جمهوری اسلامی را وادار به عقب‌نشینی از مواضع سرسختانه در قبال برنامه بحث‌برانگیز هسته‌ای کند. اما اینک مبادلات ایران و هند به منبعی برای نگرانی مقامات آمریکایی بدل شده است.

هند به‌رغم توافق‌های پیشین، از میزان خرید نفت خود از ایران نکاسته است. مفاماتی که به دلیل حساسیت موضوع مایل به افشای هویت خود نبوده‌اند، به بلومبرگ گفته‌اند که ممکن است باراک اوباما تا اواخر ماه ژوئن مجازات یا تحریم‌هایی را علیه هند تصویب کند.

هند در تکاپوی کاهش واردات نفت از ایران، در پی فشارهای آمریکا

قانونی که در آمریکا به تصویب رسیده و مشخصا پرداخت‌های نفتی از مجرای بانک مرکزی جمهوری اسلامی را هدف قرار می‌دهد، قابل اجرا در هر کشوری است که میزان خرید نفت‌خام خود از ایران را در شش ماه نخست سال جاری میلادی «به‌طور چشمگیری کاهش ندهد». به این ترتیب، اگر هند نتواند واردات خود از ایران را کاهش دهد، دولت اوباما ممکن است دسترسی پاره‌ای بانک‌های هندی به سیستم بانکی ایالات متحده را مسدود کند. بانک‌هایی شامل این اقدام می‌شوند که همچنان پرداخت‌های نفتی را از مجرای بانک مرکزی جمهوری اسلامی منتقل کنند.

بر اساس این گزارش، هند هنوز از پالایشگاه‌های خود نخواسته که خرید نفت از ایران را متوقف کنند. اما دست‌کم سه نفر از مقامات بلندپایه دولتی هند به بلومبرگ گفته‌اند که در پی فشار بی‌سابقه دولت آمریکا در هفته‌های گذشته، دولت هند از کارگزاران خود خواسته که در جست‌وجوی منابع جای‌گزین باشند تا بتوانند به تدریج از میزان وابستگی خود به نفت ایران بکاهند.

این منابع گفته‌اند که قراردادهای پالایشگاه‌ها با ایران معمولا از آوریل هر سال میلادی آغاز می‌شود و در ماه مارس به پایان می‌رسد. آنها افزوده‌اند که برنامه‌ریزی‌ دولت هند برای کاهش واردات نفت از ایران در قراردادهای سال جدید لحاظ خواهند شد. به این ترتیب کاهش واردات از ایران از ماه آینده رسما آغاز می‌شوند.

تلاش آمریکا برای قطع کامل دسترسی ایران به بازارهای مالی جهان

آمریکا سخت در تلاش است تا از همه اهرم‌ها برای افزایش فشارهای اقتصادی و اعمال «تحریم‌های فلج‌کننده» بهره گیرد و هند در این میان یکی از مهم‌ترین اهرم‌ها است. اوی جوریش، از مقامات سابق وزارت خزانه‌داری آمریکا در گفت‌وگو با بلومبرگ می‌گوید: «با توجه به سطح مبادلات به‌خصوص نفتی میان ایران و هند، هدف قرار دادن آن دسته از نهادها و موسسات هندی که دسترسی ایران به بازارهای مالی جهان را فراهم می‌کنند، باید در اولویت وزارت خزانه‌داری ایالات متحده باشند.»

هند به‌طور متوسط، روزانه ۳۲۸ هزار بشکه نفت‌خام از ایران وارد می‌کند و پس از چین و ژاپن، سومین خریدار بزرگ نفت ایران در جهان است. هند از مهم‌ترین متحدان آمریکا در آسیا است. هرچند این کشور همواره در اجرای تحریم‌های آمریکا علیه ایران متعهدانه عمل کرده، اما نسبت به تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا علیه ایران اعتراضاتی داشته است. سید اکبرالدین، سخنگوی وزارت خارجه هند در گفت‌وگو با بلومبرگ گفته «محدودیت‌های یک‌جانبه تصویب‌شده از سوی کشورها، تاثیر بزرگی بر معاملات تجاری ما دارد و از منظر قانونی هیچ الزامی برای تبعیت از آنها وجود ندارد.»

هند، چین و کره جنوبی؛ مثلث موثر در سرنوشت تحریم‌ها

بر اساس آخرین آمار منتشر شده توسط آژانس بین‌المللی انرژی در پاریس، هند و کره جنوبی خرید نفت‌خام از ایران را در ژانویه ۲۰۱۲ افزایش داده‌اند. چین میزان واردات نفت‌خام از ایران را از روزانه ۵۵۰ هزار بشکه در ماه دسامبر به روزانه ۲۷۵ هزار بشکه در ماه ژانویه کاهش داده بود.

قوانین مصوب در آمریکا برای افزایش فشار بر ایران که در آخرین روز سال ۲۰۱۱ به امضای اوباما رسید، مشخص نکرده که کشورها برای در امان ماندن از تحریم‌های احتمالی آمریکا، باید تا چند درصد از واردات نفت ایران کم کنند. اما یکی از مقامات بلندپایه ایالات متحده به بلومبرگ گفته که این رقم دست‌کم باید ۱۵ درصد باشد تا انتظارات دولت آمریکا را برآورده سازد.

آمریکا به هند پیشنهاد کرده است که به واسطه این کشور و از طریق معامله با عراق و عربستان سعودی نیازهای نفتی خود را تامین کند.

در کنار تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا، ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا نیز که در مجموع خریدار ۱۸ درصد از نفت خام ایران بودند، قانونی را تصویب کرده‌اند که به موجب آن واردات نفت از ایران را از نخستین روز جولای ۲۰۱۲ کاملا متوقف خواهند کرد. ژاپن و کره جنوبی نیز قرار است به طور چشمگیری از واردات نفت خود از ایران بکاهند. عربستان سعودی وعده داده که نیاز این کشورها را با افزایش تولید تامین خواهد کرد.

EN/MDM