سایه هدیه چین بر مراسم بزرگداشت ۲۰۰مین سالروز تولد مارکس
۱۳۹۷ اردیبهشت ۱۵, شنبه
شهر تریر یاد نامآشناترین شخصیت خود را بزرگ میدارد. جشنی با شکوه به یاد کارل مارکس در ۲۰۰مین سالروز تولدش. اما مجسمه عظیم کارل مارکس، هدیه چین به تریر بر مراسم یادبود این فیلسوف و اقتصاددان نامی آلمان سایه افکنده است.
تبلیغات
روز پنجم ماه مه (۱۵ اردیبهشت) در ادامه برنامههای مربوط به بزرگداشت یاد کارل مارکس قرار است از مجمسه عظیم پنج و نیم متری مارکس رونمایی شود. مجسمهای که هدیه جمهوری خلق چین به شهر تریر است. مخالفت با رونمایی از این مجسمه، از همان زمان رسانهای شدن این خبر آغاز شده بود.
نماینده "انجمن جهانی قلم" (پن) با اشاره به سرکوب آزادی بیان و مطبوعات در چین، رونمایی از این مجسمه را در چنین روزی خطا میداند و از این رو، از شهردار تریر خواسته است که رونمایی از این مجمسه را به تعویق بیندازد.
مراسم بزرگداشت مارکس
بسیاری از چهرههای صاحبنام سیاست و اندیشه در مراسم بزرگداشت مارکس حضور دارند. ژان کلود یونکر، رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا در سخنرانی خود به مناسبت بزرگداشت یاد کارل مارکس تاکید کرد که خطایی بزرگ خواهد بود هرگاه همه جنایاتی که به نام مارکسیسم در جهان روی داده به حساب کارل مارکس ثبت شود.
یونکر افزود که الزامی است «مارکس را در آینه زمان خود ببینیم و دریابیم.» رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا در این باره گفته است:
«اینکه شماری از هواداران مارکس پس از او، ارزشهایی را که او به میان کشیده بود و کلامی را که او برای بیان این ارزشها به کار گرفته بود همچون سلاحی علیه دیگران به کار گرفتند، موضوعی نیست که ما مارکس را مسئول آن بدانیم.»
روز شنبه ۵ ماه مه، مراسم بزرگداشت کارل مارکس با شرکت هزار مهمان در بازیلیکای شهر تریر (کلیسای مهم این شهر) برگزار میشود. نخست وزیر ایالت راینلند فالس، خانم مالو درایر نیز سخنان ژان کلود یونکر را در مراسم بزرگداشت یاد کارل مارکس بهگونهدیگری تکرار کرده و خطاب به مهمانان در این مراسم گفته است: «نمیتوان جنایتی را که علیه میلیونها انسان در قرن بیستم تحت نام مارکس روی داد به حساب او گذاشت.»
مخالفت انجمن جهانی قلم
معاون انجمن جهانی قلم در آلمان و مامور دفاع از نویسندگان در بند این انجمن در آلمان، رالف نستمایر در نامهای سرگشاده از شهردار تریر خواست در چنین روزی از مجسمهی اهدایی چین رونمایی نشود.
نستمایر از فقدان آزادی مطبوعات در چین انتقاد کرد و بر این نکته انگشت نهاد که بسیاری از خبرنگاران و نویسندگان در چین تنها به علت انتقاد از سیاستهای این کشور به زندان میافتند.
نماینده انجمن جهانی قلم در عین حال تاکید کرد مخالفت با رونمایی از این مجسمه، با اندیشههای مارکس سازگار است. او در نامه سرگشاده خود به شهردار تریر از جمله چنین نوشته است: «آزادی مطبوعات برای مارکس یکی از جلوههای اجتماعی جامعهای دموکراتیک و لیبرال بود. و دقیقا همین آزادی در چین سالهاست که نقض میشود.»
آنچه معاون انجمن جهانی قلم دربارهی باورهای مارکس نسبت به آزادی مطبوعات گفته است، به هیچروی زیادهگویی نیست. کارل مارکس از همان هنگامی که به عنوان خبرنگار با "راینیشه تسایتونگ" همکاری میکرد، مخالفت آشکار خود را با سانسور بارها بیان کرده بود. همین مبارزه او با سانسور باعث آن شد که از سوی ماموران مورد تعقیب و پیگرد واقع شود و ناگزیر ترک وطن و به انگلستان مهاجرت کند.
مارکس از نگاه رئیسجمهوری آلمان
فرانک والتر اشتاینمایر، رئیس جمهور آلمان نیز از جمله کسانی است که خاطره کارل مارکس، فیلسوف و اقتصاددان صاحبنام آلمان را در ۲۰۰مین سالگرد تولدش گرامی داشته است.
اشتاینمایر گفته هرگاه بخواهیم در کوتاهترین جملهی ممکنه مارکس را تعریف کنیم باید بگوییم: «کارل مارکس، بهرغم هم تناقضاتش، بههر روی یک اندیشمند بزرگ آلمان بود.»
رئیس جمهوری آلمان به تواناییهای متفاوت مارکس اشاره کرده و در این خصوص گفته است: «مارکس اقتصاددان، مورخ، جامعهشناس و فیلسوف بود. او خبرنگار و سردبیر بود. یک کنشگر سیاسی، رهبر کارگری و در عین حال آموزگار تعلیم و تربیت بود، پناهنده بود و کسی بود که مورد تعقیب و پیگرد سیاسی قرار داشت. او مفسر و نامهنگار بود و هرگاه امروز بخواهیم صفت دیگری نیز برای بیان او به کار گیریم، باید بگوییم که او کسی بود که میتوانست دیگران را دور خود جمع کند، یک فرد "شبکهساز".»
اشتاینمایر نیز از شیفتگی و شور انساندوستانهی مارکس سخن گفته و مبارزه او را برای دستیابی به آزادی مطبوعات ستوده است.
تب کارل مارکس، اندیشمندی که "سوپراستار" شد
اندیشههای کارل مارکس هم از او پدر معنوی جنبش کارگری در سراسر جهان ساخت و هم با تز "دیکتاتوری پرولتاریا" مورد سوءاستفاده قرار گرفت. این "سوپراستار" و اندیشمند آلمانی روز پنجم ماه مه دویست ساله میشود.
عکس: picture-alliance/NurPhoto/A. Widak
کارل مارکس روز ۵ ماه مه ۱۸۱۸ در شهر تریر آلمان متولد شد. این متفکر انقلابی، فیلسوف، اقتصاددان، جامعهشناس و تاریخدان از تاثیرگذارترین اندیشمندان تمام اعصار است. (یک نقاش خیابانی در برلین مارکسی را بهتصویر کشیده که در حال جمعکردن بطری خالی در زبالهدان است تا با فروش آن گذران زندگی کند. بر تیشرت او نوشته شده: به شما گفته بودم که جهان را چگونه میتوان تغییر داد).
عکس: picture-alliance/NurPhoto/A. Widak
در دهههای گذشته در برخی از کشورهای جهان زمامدارانی قدرت را به دست گرفتند و با برپاکردن حکومتهای دیکتاتوری خونین، ادعا کردند که سیاستهایشان بر گرفته از تئوریهای کارل مارکس است. (عکس رژه ارتش سرخ در روز اول ماه مه سال ۱۹۶۳ در مسکو از مقابل تصاویر لنین، مارکس و انگلس.)
عکس: picture-alliance/AP/AP Images
تئوری مارکس در انتقاد از کاپیتالیسم و تضاد طبقاتی بین کارگران و سرمایهداران در چین به نوع متفاوتی تعبیر شد. (عکس: رژه نمایندگان کنگره حزب کمونیست چین در آوریل سال ۱۹۶۹ از مقابل تصاویر مارکس، انگلس، لنین و استالین.)
عکس: picture-alliance/akg-images
در کوبا و پس از انقلاب در این کشور، بزرگترین سالن تئاتر با ۸ هزار صندلی در سال ۱۹۵۹ به نام کارل مارکس ثبت شد. در سال ۲۰۱۷ یکصدمین سالگرد انقلاب اکتبر در اتحاد جماهیر شوروی (سابق) در همین سالن برگزار شد.
عکس: picture-alliance/dpa
پس از انشعاب در حزب کمونیست هند در سال ۱۹۶۴ میلادی بخشی از حزب حرف (ام) که مخفف "مارکس" و "مارکسیست" بودن آن بود را درون پرانتر قرار داد تا خود را از بخش دیگر متمایز کند.
عکس: picture-alliance/Godong
فریدریش انگلس به مدت چهل سال یار وفادار کارل مارکس بود. بدون حمایت بیدریغ مالی و فکری انگلس و پیگیری صادقانه او شاید مارکس هرگز، مارکس نمیشد. گرچه مارکس و انگلس همواره در کنار هم دیده میشوند، اما در این بین لنین، استالین و مائو نیز در کنار آن دو قرار گرفتهاند. (عکس: مجسمههای مارکس، لنین و مائو در تظاهرات اول ماه مه در مانیل، فیلیپین.)
عکس: picture-alliance/Zumapress
مارکس در دانشگاه بن به تحصیل رشتهٔ حقوق پرداخت. او یک سال بعد به برلین رفت و در دانشگاه در رشتههای فلسفه و تاریخ به تحصیل ادامه داد. مارکس در سال ۱۸۴۱ با ارائهٔ تز دکترای خود دربارهٔ اختلاف فلسفهٔ طبیعت دموکریت و اپیکور تحصیلات دانشگاهی خود را از راه مکاتبهای در دانشگاه ینا به پایان رساند. (عکس: تصاویر مارکس، انگلس و لنین در تظاهرات اول ماه مه در بنگلادش)
عکس: picture-alliance/AP Photo/G. Amarasinghe
مارکس بههمراه دوست نزدیکش، فردریش انگلس مبارزه عملی سیاسی و فلسفی را آغاز کرد و با او بود که یک سال پیش از انقلاب سال ۱۸۴۸ در آلمان "مانیفست کمونیستی" را به رشتهٔ تحریر درآورد. (عکس: کارل مارکس در لباس پاپانوئل در سائوپائلو برزیل)
عکس: picture-alliance/ZUMA/C. Faga
کارل مارکس با توجه فراوان به جنبش کارگری از همان ابتدا در تشکل "بینالملل اول" که در سال ۱۸۶۴ تاسیس شد حضور یافت و نهایتا دبیر این انجمن شد. او اولین جلد کتاب "سرمایه" که شهرت جهانی یافت را در سال ۱۸۶۷ منتشر کرد. ( عکس: کارل مارکس در سال ۲۰۱۲ روی کارت اعتباری بانک شپارکاسه شهر کمنیتس در شرق آلمان قرار گرفت)
عکس: picture-allilance/dpa/H. Schmidt
مارکس بیش از ۳۰ سال از نیمه دوم عمر خود را در لندن و در تبعید گذراند و همانجا درگذشت. (عکس: مجسمه کارل مارکس در موزه مادام توسو لندن)
عکس: picture-alliance/ROPI/G. Dianhua
مارکس با تئوری "ارزش افزوده" در کتاب سرمایه نشان داد که چگونه سرمایه فربه میشود و افزایش پیدا میکند. حالا در دویستمین سالگرد تولد او برخی به فکر افتادهاند که با استفاده از نظریات این اندیشمند پول در بیاورند.
عکس: Reuters/W. Rattay
نیکول شوابه، مدیر یک آبجوسازی در شهر کمنیتس به مناسبت دویستمین سالگر تولد کارل مارکس نیز آبجویی با همین نام وارد بازار کرده است.
عکس: picture alliance/dpa/S. Willnow
النا ویلا، طراح زینتآلات در شهر تریر، زادگاه مارکس، این انگشتر را به مناسبت دویستمین زادروز مارکس ساخته و روانه بازار کرده است.
عکس: picture-allilance/dpa/H. Tittel
اوتمار هورل، هنرمند اهل نورنبرگ در سال ۲۰۱۳ و به مناسبت ۱۹۵مین سالگرد تولد مارکس، پانصد مجسمه یک متری با رنگ سرخ از او تولید کرد و در شهر تریر به نمایش گذاشت.
عکس: picture-alliance/dpa/O. Dietze
شهرداری تریر نیز این روزها به مناسبت دویستمین سالگرد تولد کارل مارس، یکی از چراغهای راهنمای عابر پیاده را به شکل او تغییر داده است. رنگ این مارکس تنها سرخ نیست، بلکه سبز هم میشود.