۱۳ آبان، روز دانش‌آموز و سال‌روز دو واقعه‌ی مهم در تاریخ دهه‌های اخیر ایران است. در ۱۳ آبان سال ۵۷ سربازان ارتش شاه بطور مستقیم به سوی دانشگاه و به روی دانشجویان تیراندازی کردند که به کشته و زخمی‌شدن شماری از دانشجویان انجامید. پخش گزارش مستندی از این واقعه از تلویزیون ملی ایران تکان بی‌سابقه‌ای به جنبش ضدرژیم شاه داد. شعار "مرگ بر شاه" برای نخستین‌بار از همین روز آغاز شد. برخی تحلیل‌گران آغاز انقلاب سال ۵۷ را به‌واقع همین روز می‌دانند.

در ۱۳ آبان سال ۵۸ نیز گروهی که خود را دانشجویان پیرو آیت‌الله روح‌الله خمینی معرفی می‌کردند، سفارت آمریکا در تهران را اشغال کرده و کارمندان آن را به گروگان گرفتند. این حادثه سرآغاز رابطه‌ی تنش‌آلود و حتی خصمانه‌ی ایران با آمریکا و دیگر کشورهای غربی بود که تا به امروز ادامه دارد و هزینه‌ها و پیامدهای سنگینی برای منافع ایران در پی داشت.

۱۳ آبان بعدها روز دانش‌آموز و "روز ملی مبارزه با استعمار" نام گرفت.
اکنون سبزها درصددند که همانند روز "قدس"، از مناسبت ۱۳ آبان برای همایش و نمایشی دیگر استفاده کنند. به تازگی برخی فعالان جبنش سبز از ۱۳ آبان به نام "روز ملی مبارزه با استبداد" یاد می‌کنند.

در سال‌های گذشته این مناسبت‌ها در اختیار و انحصار حکومت بود و از آنها برای کشاندن مردم به خیابان‌ها و نمایش قدرت استفاده می‌کرد. اکنون این امکانات از سوی سبزها تقربیا تصرف شده است.

حرف‌های متناقض احمدی مقدم

اسماعیل احمدی مقدم، فرمانده نیروی انتظامی ایران اواسط مهرماه در نخستین واکنش به تصمیم سبزها برای تظاهرات ۱۳ آبان گفت: «ما با جنبش سبز یا جنبش دیگری اگر در چارچوب قانون باشد مشکلی نداریم و حتی اگر غیرقانونی باشد تا مرز آشوب تحمل می‌کنیم اما اگر به آشوب و اغتشاش کشیده شود نیروی انتظامی برخورد می‌کند.»

روز گذشته (۲ آبان/ ۲۴ اکتبر) اما احمدی مقدم اظهارات پیشین خود را تغییر داد و گفت، هر کس می‌خواهد تجمعی داشته باشد، باید مجوزهای لازم را بگیرد. به گزارش خبرگزارى کار ایران (ایلنا)، فرمانده نیروى انتظامى که در نمایشگاه مطبوعات با خبرنگاران گفت‌وگو می‌کرد، اظهار داشت: «توصیه‌من این است هر کس مى‌خواهد تجمعى داشته باشد مجوزهاى لازم را بگیرد تا از حمایت‌هاى نیروى انتظامى برخوردار باشد».

در ماه‌های اخیر هیچ یک از درخواست‌های میرحسین موسوی و مهدی کروبی، و یا احزاب و سازمان‌های منتقد حکومت برای برگزاری مراسم و یا تجمع، پاسخ مثبت از وزارت کشور و یا دیگر نهادهای حکومتی نگرفته است. در ماه رمضان حتی تعدادی از مراسم‌های سنتی، مثل تجمع شب‌های احیا در مقبره آیت‌الله خمینی، برای جلوگیری از تجمع اصلاح‌‌خواهان و سبزها، لغو شد.

با توجه به سوابق رفتار وزارت کشور بعید به‌نظر می‌رسد که سبزها در پی مجوز رسمی برای راهپیمایی‌ها ۱۳ آبان داشته باشند. اگر چنین درخواستی نیز ارائه شود، بعید است که وزارت کشور با آن موافقت کند. در آستانه‌ی روز قدس سپاه پاسداران با انتشار اطلاعیه‌ای تهدید کرده بود که با حضور سبزها و شعارهای انحرافی برخود خواهد کرد، اما حضور انبوه سبزها هرگونه ابتکار عملی را از آنها گرفت و این روز را به نمایش قدرت دیگری از سوی معترضان تبدیل کرد. یکی از فرماندهان سپاه شمار سبزها در روز قدس در تهران را ۲ میلیون نفر اعلام کرد.

کمک رقیبان

فارغ از بحث‌های مربوط به دریافت "مجوز رسمی"، تدارک و تبلیغات سبزها برای راهپیمایی‌های ۱۳ آبان ادامه دارد. بخش بزرگی از این فعالیت‌ها پخش اعلامیه، شعارنویسی در خیابانها و فعالیت گسترده در اینترنت و فضای مجازی است. طرح‌ها و پوسترهای تبلیغاتی متنوعی نیز برای تبلیغات روز ۱۳ آبان در وبلاگ‌ها و وبسایت‌های حامیان سبزها انتشار یافته‌اند.

در این میان اما سبزها از کمک‌های تبلیغاتی غیرمستقیم رقیبان خود نیز کم بهره نبرده‌اند. وقتی احمد جنتی از تریبون نماز جمعه تهران ابراز نگرانی می‌کند که سبزها در تدارک حضوری مجدد در ۱۳ آبان هستند، فعالین سبز آن را به فال نیک می‌گیرند. زیرا به اعتقاد آنها، اظهارات احمد جنتی، بسیار بیش از تولید "نگرانی"، درباره همایش آینده‌ی سبزها اطلاع‌رسانی می‌کند.

احمد جنتی در نماز جمعه گفت: «عده‌اى که مهره‌ی دست دیگران هستند مى‌خواهند در این روز [۱۳آبان] ماهیت آمریکایى و اسرائیلى خود را نشان دهند».

روح‌الله حسینیان، یکی از نمایندگان اصول‌گرای مجلس نیز با اشاره به تدارک سبزها برای روز ۱۳ آبان گفت: «خوشحال می‌شوم و از خدا می‌خواهم که این جریان، روز ۱۳ آبان هم به میدان بیاید و در مقابل جریان انقلابی که امام آن را انقلاب دوم نامید، شعار سر دهد تا معلوم شود که چه کسانی دنبال آشوب هستند.»

«۱۳آبان، همه‌جا سبز»

فعالان سبز می‌گویند: «قرار است ۱۳ آبان همه جا سبز شود، از تهران تا نیویورک، از شهرهای بزرگ و کوچک کشور، تا روستاهای دوردست، هر جا مدرسه‌ای هست، هرجا که دانشجویی حضور دارد».

آگاهان می‌گویند با توجه به پیگیری و سماجتی که سبزها در ماه‌های اخیر از خود نشان داده‌اند و نیز تجربه حضور قوی آنها در روز قدس، اظهارات حامیان و مبلغان سبزها درباره ۱۳ آبان تبلیغات صرف نیستند.

به‌نظر می‌رسد این جدی‌بودن سبزها برای حامیان دولت احمدی‌نژاد نیز کاملا محرز است. گفته می‌شود انتشار "شایعه" یا "خبر" شکایت ۱۰۰ نماینده مجلس از میرحسین موسوی نیز به تدارک سبزها برای ۱۳ آبان مربوط می‌شود و اقدامی است برای زیرفشار گذاشتن موسوی و کروبی برای فاصله گرفتن از همراهی با جوانان در روز ۱۳ آبان است.

در حمله اخیر نیروهای امنیتی و انتظامی به مراسم دعای کمیل گروهی از جوانان و بازداشت تعداد زیادی از آنان نیز ادعا شده که شرکت‌کنندگان در مراسم در تدارک سازماندهی روز راهپیمایی‌های روز ۱۳ آبان بوده‌اند.

MM/RN