سبزی که سرخ شد، بانک اطلاعاتی کشته‌شدگان پس از انتخابات
۱۳۹۰ مهر ۲۲, جمعه
"سرخ سبز"، نام وب‌سایتی‌ست که به منزله بانک اطلاعاتی جان‌باختگان پس از انتخابات ریاست‌جمهوری ۸۸ عمل می‌کند. این وب‌سایت در یک سالگی شروع اعتراضات، کار خود را آغاز کرد و هدف آن به گفته یکی از موسسان‌اش، «جمع کردن اخبار و گزارش‌های مربوط به کشته شده‌ها در یک جا، و ایجاد ارتباط با خانوادههای کشته شده‌هایی‌ست که تا به حال سکوت کرده‌اند و قرار دادن تریبون در اختیار آنها.»
موسسان این وب‌سایت چند رسانه‌ای که تلاش دارد تنها به متن اکتفا نکند و به انتشار صدای خانواده‌ها در قالب فایل‌های ویدیویی و صوتی نیز بپردازد، اعتقاد دارند «تکذیب متن آسان است، اما صدا را نمی‌شود تکذیب کرد.»
با این‌همه کار "سرخ سبز" بیشتر متکی بر متن است. چرا که بخش اعظمی از کار آنها جمع‌آوری اخبار و گزارش‌های پراکنده در وب‌سایت و خبرگزاری‌های مختلف، برای تقویت جنبه آرشیوی وب‌سایت است.
صفحه "سرخ سبز" در فیس‌بوک نزدیک به دو هزار عضو دارد و از طریق معرفی خود تلاش دارد با خانوادههای بیش‌تری ارتباط بگیرد. تا کنون ۵۳ خانواده درباره چگونگی کشته شدن عزیز خود در جریان اعتراضات پس از انتخابات ۸۸ با رسانه‌ها مصاحبه‌کرده‌اند که هدف "سرخ سبز" جذب مشارکت بیشتر خانواده‌ها برای شکستن سکوت است.
مسیح علینژاد، روزنامه‌نگار، و چ. آرامش، که نمی‌خواهد هویت‌اش فاش شود، از موسسان این وب‌سایت هستند. جز علینژاد و یکی از مترجمان، سعیده راوندی، همکاران دیگر سایت نام واقعی خود را افشا نمی‌کنند. همکاری با این سایت به صورت داوطلبانه است.
چه «بسیجی» ، چه غیر بسیجی
«روزهای اول پس از انتخابات ۸۸ یکسری از خانواده‌ها مصاحبه کردند. اما همه این مصاحبه‌ها پراکنده در وب‌سایت‌های مختلف بود. مقامات دولتی ایران نیز یکسری اسامی را به عنوان اسامی کشته‌شده‌های پس از انتخابات معرفی کردند که البته بیشتر آنها را بسیجی معرفی کردند.»
به گفته مسیح‌علی‌نژاد، "سرخ سبز" تلاش دارد بدون دسته‌بندی کردن و راست‌آزمایی عنوان بسیجی که دولت جمهوری اسلامی به برخی از کشته شده‌ها داده است، اسامی را منتشر کند.
«از دیدگاه من چه بسیجی، چه غیر بسیجی، چه معترض، چه نه، آدم‌هایی که در جریان اعتراض‌ها کشته شده‌اند باید اسامی‌شان ثبت شود تا فراموش نشوند و حقیقت هم به مرور درباره‌شان مشخص شود،» این چیزی‌ست که علینژاد می‌گوید.
یکی از کسانی که از سوی جمهوری اسلامی به عنوان بسیجی معرفی شده، حمید حسین بیک عراقی است. اما در مصاحبه‌ای که "سرخ سبز" به نقل از وب‌سایت "جرس" منتشر کرده، مادر این فرد بسیجی بودن فرزندش را تکذیب می‌کند.
مادر حمید حسین بیک عراقی در این مصاحبه می‌گوید: «دید ما نسبت به همه‌ی بسیجی‌ها بد نیست ولی حمید بسیجی نبود و بی‌گناه کشته شد.»
پدر میثم عبادی هم که پیش‌تر پسرش بسیجی معرفی شده بود، در مصاحبه‌ای با "سرخ سبز" که فایل صوتی آن روی این وب‌سایت موجود است، می‌گوید: «پسر من بسیجی نبود، کارگر خیاط‌خانه بود.»
او می‌گوید: «من خیلی جاها شکایت کردم، اما جوابی نگرفتم... بچه من ۱۶ سال و سه ماه داشت... گلوله خورد توی شکمش... پوکه گلوله را هم جایی که تیر خورده بود پیدا کردند، من خودم هم آن‌جا بودم... آن‌جا که بچه من تیر خورده بود، مردم محل گفتند بسیجی‌ها و یگان ویژه تیراندازی می‌کرد به مردم...»
صانع ژاله که در تظاهرات ۲۵ بهمن سال گذشته کشته شد، یکی دیگر از کسانی بود که از طرف مسئولان ایران به عنوان بسیجی معرفی شده بود. اما به رغم مانور رسانه‌ای گسترده رژیم ایران مبنی بر بسیجی بودن او، دوستان و اعضای خانواده‌اش این موضوع را رد کردند.
مشخصات ژاله نیز در میان ۱۳۸ کشته شده‌ی دیگری‌ست که "سرخ سبز" اطلاعات‌شان را منتشر کرده است.
قتل‌های سیاسی مرتبط با انتخابات ۸۸
صد و سی و هشت کشته، ۱۳۸ هویت. هویتی که "سرخ سبز" در تلاش افشای بخش‌های بیش‌تری از واقعیت آن است. در "سرخ سبز" اطلاعات ۱۳۸ جان‌باخته گرد آمده است، اطلاعاتی نظیر عکس فرد، آدرس محل کشته‌شدن، تاریخ کشته شدن، و سن فرد که کمابیش تلاش شده برای همه آنها جمع آوری شود.
در آن میان اما اسامی‌ای نظیر هدی صابر، فعال سیاسی و جان‌باخته در زندان اوین بر اثر اعتصاب غذا، فرزاد کمانگر، معلم کرد اعدام شده در بهار ۸۹، آرش رحمانی‌پور، زندانی سیاسی اعدام شده پس از انتخابات، به چشم می‌آید که مشخص می‌کند "سبز سرخ" تنها به دنبال مستند کردن اطلاعات کشته‌شده‌های اعتراضات خیابانی نیست.
مسیح علینژاد در توضیح این موضوع می‌گوید: «مگر نسرین ستوده وقتی آرش رحمان‌پور در بحبوحه اعتراضات خیابانی در زمستان ۸۸ اعدام شد نگفت که اعدام او صرفاَ برای ایجاد جو ترس و ارعاب بین مردم صورت گرفته است؟»
با این تحلیل اسامی کشته‌شده‌هایی که قتل آنها سیاسی و مرتبط به انتخابات است، مثل هدی صابر که بعد از انتخابات و در موج دستگیری‌ها بازداشت شد و بر اثر اعتصاب غذا در زندان جان داد، در فهرست جان‌باختگان حوادث پس از انتخابات ریاست‌جمهوری ۸۸ و در بانک اطلاعاتی "سرخ سبز" دیده می‌شود.
البته در خود سایت هیچ توضیحی که مشخص کند اسامی بر چه اساسی در فهرست این سایت وارد می‌شوند، وجود ندارد. توضیحی که مشخص کند انتخابات صرفاَ به عنوان یک مبدا تاریخی برای انتشار اسامی کشته شده‌ها در نظر گرفته نشده است. بلکه اسامی کشته‌شده‌های مرتبط با انتخابات در دستور کار سایت است.
علینژاد در این‌باره نیز چنین توضیح می‌دهد: «تاریخ برای ما از انتخابات آغاز نشده اما توانایی ما فعلاَ در این حد است که این بخش از رنج مردمِ داخل ایران را گزارش دهیم و در آینده با کمک شهروندخبرنگارانی که پس از فراخوان و اعلام موجودیت سایت به کمک‌مان آمده‌اند در مورد کشته‌شدگانِ قبل از انتخابات نیز بخش ویژه‌‌ای را در نظر بگیریم.»
صدای سکوت
مسیح علینژاد با گروهی که برای گریز از تهدیدهای امنیتی تلاش دارند بی‌نام بمانند، در "سرخ سبز" به دنبال شکستن سکوت هستند. سکوتی که به اعتقاد علینژاد رسانه‌های خارج از ایران در آن سهیم هستند.
«ما حاضریم با اجازه خانواده‌ها شماره تلفن آنها را به رسانه‌های ایرانی و غیرایرانی بدهیم، اما تجربه نشان داده جز در مناسبت‌ها رسانه‌ها به سراغ خانواده‌ها نمی‌روند و این خیلی تلخ است که بگذاریم جان‌باخته‌ها به همین راحتی و زودی فراموش شوند.»
چیزی که این روزنامه‌نگار می‌گوید، به نوعی در بخش معرفی وب‌سایت نیز تجلی دارد: «هستند خانواده‌هایی که به دلیل تهدیدهای امنیتی سکوت کرده‌اند و نامی از عزیزان شهید خود را به رسانه‌ها و مردم نگفته‌اند. هستند خانواده‌هایی که به زور یا به مصلحت لب بسته‌اند. هستند خانواده‌هایی که به هیچ‌کس و هیچ کجا دسترسی ندارند و صدای‌شان در همان خانه‌های خودشان خاموش مانده است و در میان شتاب خبری ... فرصت اطلاع رسانی نیافتد.»
در ادامه آمده است: «ما شهروند خبرنگارانی هستیم که با یاری خبرنگاران تلاش می‌کنیم تا صدای سرخ‌سبزان باشیم. ما همان کسانی هستیم که فیلم‌ها و عکس و گزارش‌های‌مان از خیابان‌های ایران به رسانه‌های جهان رسید و حالا می‌خواهیم بار دیگر در "سرخ‌سبز" صدای همه شهیدان شهر باشیم.»
مریم میرزا
تحریریه: جواد طالعی