سردار آزمون و آزمون فضای مجازی
۱۳۹۷ تیر ۸, جمعه
"ستاره نوک حمله" یک روز پس از بازگشت از جام جهانی روسیه، از تیم ملی کناره‌گیری کرد. تماشاچیان و هواداران فوتبال از سردار آزمون که در هر سه مسابقه ایران بازیکن ثابت بود، گله داشتند که چرا گل نزد. او در توضیح ترک تیم ملی گفت، بیماری مادرش به خاطر فحاشی‌ها در فضای مجازی تشدید شده و بین تیم ملی فوتبال و خانواده، دومی را انتخاب می‌کند.
سردار آزمون ۲۳ ساله، متولد گنبدکاووس و سنی است. در اینستاگرام و توئیتر او را "ترکمن احمق" خطاب کرده و نوشته‌اند: «کاری که سردار آزمون با تیم ملی کرد مغول با ایران نکرد.»
ملی‌پوش ایران می‌گوید برای رسانه‌ای کردن دشنام‌ها در فضای مجازی، باید از خانواده‌‌اش اجازه بگیرد. این در حالی است که واکنش به تصمیم کناره‌گیری او در شبکه‌های اجتماعی نیز، از ادبیات غیربهداشتی و خشونت کلامی بری نیست.
کسی نمی‌داند فحاشی به مادر یا خانواده آزمون در چه سطحی بوده اما بازخوردهای ترک تیم در اینستاگرام و توئیتر عمدتا تمسخرآمیز و تحقیرکننده‌اند؛ با توصیف‌هایی چون "بچه‌ننه" و "ننر".
سردار آزمون هم‌زمان با رضا قوچان‌نژاد از تیم ملی کناره گرفت و اعلام تصمیم‌اش سر و صدای بیشتری در رسانه‌ها داشت. شاید به خاطر سن کم او یا حاشیه‌هایی که همیشه همراهش بوده‌اند. کاربران توئیتر، گوچی را "شانزده دوست داشتنی، با اخلاق، نجیب و متین" خوانده‌اند و آزمون را "بیست ننر، بی‌جنبه، بچه‌ننه و نابلد".
در فضای مجازی کاریکاتورش را کشیده‌اند که قهر کرده و دارد با چشم گریان از زمین چمن به دامن مادرش می‌رود:
● «حالا خوبه مثل خداداد عزیزی و قوچان‌نژاد گل صعود به جام جهانی رو نزده وگرنه متن‌اش رو تریلی هم نمی‌توونست بکشه.»
● «تیم ملی که نیست، مهد کودک لاله است.»
● «لوس نشو بچه‌بازی در نیار. بزرگتر از تو هم خیلی توهین و تحقیر دیدن اما قهر نکردن.»
برخی عصبانی شده‌اند که او با کناره‌گیری، رفتن قوچان‌نژاد و پیام او به کیروش را کمرنگ کرد:
●«اصلا تو غلط کردی خودتو با گوچی یکی می‌کنی. اون یک دقیقه هم بازی نکرد تو همه‌اش در زمین بودی.»
● «خدا رو شکر. به سلامت. ولی قوچان‌نژاد خیلی حیف بود.»
●«داری میری اون درو هم پشت سرت ببند. لباس تیم ملی خیلی برات گشاد بود. در بهترین حالت، حدت همون استوری گذاشتن با چشمای شهلاست...»
●«مگه سردار آزمون فوتبال بازی می‌کرد که حالا خداحافظی کرده...»
آزمون و حواشی
سردار آزمون، بازیکنی است پرحاشیه که شاید رفتارهای خودش هم به این حاشیه‌ها دامن می‌زنند. جواب منتقدان ورزشی را با تندخویی و درشتی می‌‌دهد، زود رنج است، تحمل طنز و شوخی ندارد و در هر زمینه‌ای اظهارنظر می‌کند.
صفحه اینستاگرام او مدام به روز می‌شود. عکس‌هایی با پدرش که قهرمان والیبال بوده، با اسب‌هایش، با امام جمعه گنبد، با نوازندگان دو تار، با وزیر ورزش، با حسن روحانی، با دختر شایسته روسیه، با یورگن کلوپ، مربی لیورپول... و در کنار این‌ها تصاویری با خاله‌ها، با خواهرش، خواهرزاده خردسال و مادرش. متن‌های زیادی در ستایش و ابراز عشق به مادرش منتشر می‌کند. پیام کناره‌گیری خودش را هم اینطور پایان داده است: «عشق فقط مادر.»
آزمون در باشگاه روبین کازان هم درخشش چندانی نداشته است. سرمربی این تیم می‌گوید سطح توجهات به سردار و شهرت او دیوانه کننده بود و او نتوانست این موضوع را مدیریت کند. «ضعف بزرگ او این است که شرایط و فشارها را کنترل نمی‌کند. پیشنهادهای دیوانه کننده‌ای داشت. همه باشگاه‌های بزرگ با من و پدرش صحبت کردند که در این بین باشگاه‌هایی از لیگ برتر همچون آرسنال و اورتون و حتی سلتیک از اسکاتلند هم حضور داشتند. رئیس ایرانی اورتون با خود من تماس گرفت و سعی کرد با انتقالی میلیونی او را به خدمت بگیرد. او پس از یک فصل خوب به عنوان یک ستاره به روبین آمد و سرش در ابرها بود.»
در کنار واکنش‌های تحریک آمیز، برخی نیز در فضای مجازی، با موقعیت آزمون همدردی کرده‌اند:
● «بهترین فوتبالیست‌های دنیا هم با انتقاد هواداران روبرو می‌شن اما انتقاد کردن با فحش ناموسی دادن فرق داره.»
● «از مردمی که بخاطر گل آرژانتین به مسی اون توهین‌ها را کردن و شب قبل مسابقه رفتند زیر اتاق رونالدو شلوغ کردن بیش از این انتظار نداشته باش.»
● «مسئله هوادارها با آزمون و حتی کیروش فنی نیست. یعنی مسئله اصلی فنی نیست.بیشتر واکنش‌ها بخاطر رفتارها و نوع رابطه با مخاطبه وگرنه جهانبخش ضعیف‌تر از آزمون بود ولی یک دهم این انتقادها رو ندید.»
فوتبال و فحاشی
"فحش ناموسی" در فینال جام جهانی ۲۰۰۶، نقطه پایانی بود بر زندگی ورزشی زین‌الدین زیدان، کاپیتان تیم فرانسه. وقتی زیدان فحش رکیک ماتراتزی ایتالیایی به مادرش را شنید، با کله به سینه او زد و اخراج شد. تیم ایتالیا به قهرمانی رسید و زیدان پس از آن ماجرا از فوتبال ملی کنار کشید.
تعصب و احساسات خانوادگی زیدان تا مدت‌ها سوژه رسانه‌ها و گمانه‌زنی‌ها بود. ماتراتزی چند سال بعد اقرار کرد که در اصل به خواهر زیدان فحش ناموسی داده بود. او در توجیه کارش گفت: «فحشی دادم که در همه محله‌های رم، میلان یا پاریس شنیده می‌شود و مستحق چنان برخوردی نبود.»
آن زمان هنوز فضای مجازی جان نگرفته بود و تراژدی زیدان و ماتراتزی به رسانه‌ها محدود ماند.
تخریب و تحریک
شبکه‌های اجتماعی با کارکردها و کاربردهای مثبت و منفی، به تیغی دولبه می‌مانند. در فضای مجازی پتانسیل بالایی برای تهاجم، تخریب و تهدید وجود دارد. اینترنت بستر مناسبی است برای دست انداختن و شوخی جمعی با افراد معروف، فحاشی، نفرت پراکنی یا صحنه‌سازی.
وندالیزم در فضای مجازی به مراتب ساده‌تر و کم هزینه‌تر است؛ می‌توان از دور حریف کسی شد و برایش پشت‌پا گرفت.
در قرعه‌کشی جام جهانی ۲۰۱۴، وقتی ایران با آرژانتین هم‌گروه شد، خانم مجری و کاپیتان آرژانتین آماج متلک و مزه‌پرانی‌هایی به زبان فارسی شدند. مسی به خاطر دشنام‌های هرزه، صفحه اصلی خودش در اینستاگرام را بست.
غیر از شوخی‌ها و حواله‌های رکیک، کاربران ایرانی با واژه مسی بازی‌هایی کرده بودند که فقط برای خودشان معنا داشت: «آهن آلات و ضایعات مسی خریداریم» / «مسی تو که مسی، اگه طلا هم بودی هیچ کاری نمی‌توونستی جلوی ایران بکنی داداش»
آن زمان، فحاشی به مسی یا مجری قرعه‌کشی تیم‌های حریف به احساسات ملی و ترس از رقیب نسبت داده شد و بحث پیرامون اخلاق اجتماعی و دلایل جامعه‌شناسانه چنین رویکردهایی در حاشیه ماند. طرفه آن که این کاربران وقتی از دست انداختن مسی خسته شدند، قرار گذاشتند ادین ژکو، مهاجم تیم ملی بوسنی را هدف بگیرند.
حشر و نشر با گولاخ‌ها
سردار آزمون روز جمعه ۸ تیر به زادگاهش گنبدکاووس رفته و در استادیوم شهر حرف زده است. او در واکنش به تجدیدنظر در تصمیم کناره‌گیری، گفته است: «فعلا قولی نمی‌دهم؛ باید فکر کنم.» او را به خاطر همین حرف هم ریشخند کرده و از جمله در توئیتر نوشته‌اند: «به خدا کریس رونالدو هم جرات نمی‌کنه همچین منتی سر مردم و تیم ملی‌اش بذاره...»
محمد تنگستانی، روزنامه‌نگار و شاعر در توئیتی دوپهلو می‌نویسد: «فرهنگی که غیرت رو به جای عقلانیت در خودش نهادینه کرده باشه. رئیس جمهورش به جای راه‌کار از ملت انتظار داشته باشه با غیرت در برابر وضعیت بد‌اقتصادی مقاومت کنند ملتش یک بازی باغیرت رو بیشتر از برد در یک بازی دوست داشته باشند باید بچه لوسی هم مثل سردار آزمون فوتبالیست‌اش باشه.»
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
انتقادهای اصولی‌تر از آزمون، به این باز می‌گردد که او اسیر شهرت و پول شده و اصل خودش را فراموش کرده است. کیومرث مرزبان، روزنامه‌نگار در اینستاگرام می‌نویسد: «...اوایل مثل علی دایی در زمین بوی گل می‌داد. مهاجم تمیزی بود. اخباری که در موردش منتشر می‌شد جذاب بود. یک روز آرسنال، یک روز لیورپول، یک روز لاتزیو... به بایرن مونیخ گل زد. جلوی تیم‌های بزرگ درخشید و از همان‌جا بود که به سمت سراشیبی رفت و متمرکز شد روی اسب‌ها و سیاست و کل کل مجازی... مدام با گولاخ‌ها عکس می‌انداخت و روز به روز از شمایل یک مهاجم دوست داشتنی به یک اینفلوئنسر فضای مجازی تبدیل شد...»
مرزبان نتیجه گرفته که آزمون بین فوتبال و فضای مجازی، تسلیم دومی شد.
کاربر دیگری در توئیتر به آزمون توصیه کرده است: «جای تیم ملی از اینستاگرام خداحافظی کن، چون برای فوتبالت ضرر دارد.»