سرویس اطلاعاتی آلمان "برای شرایط بحرانی آماده نیست"
۱۴۰۲ مرداد ۱, یکشنبه
قدرتگیری طالبان، حمله روسیه و قیام واگنر نشان داد "سرویس اطلاعاتی فدرال" آلمان دچار مشکل است و دست دولت را درباره اطلاعات لازم خالی میگذارد. یک نماینده پارلمان آلمان با طرح این انتقادها خواستار تغییر در این وضعیت شد.
تبلیغات
ماری اگنس اشتراک سیمرمان، رئیس کمیته دفاعی پارلمان بوندستاگ آلمان، معتقد است که سرویسهای اطلاعاتی آلمان برای شرایط بحرانی از توانمندی کافی برخوردار نیستند.
این سیاستمدار حزب لیبرالهای آلمان در برلین گفت: «از قرار معلوم به کارمندان بیشتری نیاز است، اما باید دست آنها را باز گذارد تا در صحنه رویدادها فعالتر عمل کنند.»
او افزود: «دانش و اطلاعات آنها متکی بر اطلاعات سرویسهای کشورهای دوست است، به طوری که اطلاعات خود را از آن استخراج میکنند تا تصویری از وضعیت حاکم در مناطق به دست آورند. آیا این بدان معناست که تحقیقات دیگر کشورها بسیار بیشتر و دقیقتر است؟»
پس از قیام مسلحانه یوگنی پریگوژین، رئیس سازمان مزدور روسی واگنر، علیه رهبری نظامی مسکو، انتقاد از سرویس اطلاعاتی فدرال آلمان (BND) مطرح شد. اولاف شولتس، صدراعظم آلمان اذعان کرد که سرویس اطلاعات برونمرزی آلمان از این قیام غافلگیر شده است.
اشتراک سیمرمان چندین سال است که شاهد کمبودها و نارساییهایی در این رابطه بوده است و از جمله با اشاره به قدرت گرفتن طالبان در افغانستان در سال ۲۰۲۱ میگوید: «در رابطه با موقعیت طالبان و افغانستان، ما هیچ اطلاعاتی در دست نداشتیم و تقریبا دست خالی ماندیم.»
او افزود: «در مورد حمله نظامی روسیه به اوکراین در ۲۴ فوریه ۲۰۲۲ نیز وضعیت به همین گونه بود. تا روز حمله به ما اطلاع دادند که ارتش روسیه در حال تقویت لجستیک و تدارک ذخایر خونی است، اما نه بیشتر.»
این رئیس کمیسیون دفاعی پارلمان آلمان میگوید، هنگام ارزیابی وضعیت کشور مالی در غرب آفریقا، یعنی جایی که ارتش آلمان در چارچوب عملیات کلاه آبی شرکت دارد، باید منتظر اطلاعات بیشتر میماندیم که دولت انتقالی این کشور چه زمانی میخواهد به مأموریت سازمان ملل به طور کامل خاتمه دهد.
از نظر او، بدیهی است که همه چیز قابل پیشبینی نبوده، اما نگاه دقیقتری به مالی لازم بود، بهویژه که گروه مزدور واگنر از مدتها پیش در آنجا حضور داشت و این مسئله "هم از نظر نظامی و هم به لحاظ سیاسی و استراتژیک اهمیت داشته است".
آیا موانع حقوقی سد راه سرویس اطلاعاتی آلمان است؟
این سیاستمدار ارشد حزب لیبرالهای آلمان وضعیت قیام گروه واگنر به رهبری پریگوژین در روسیه را هم در همین راستا میبیند و میگوید: «این رویداد نیز برای سرویس اطلاعاتی آلمان کاملا غافلگیرکننده بوده است. به این ترتیب با چهار رویداد مهم پیاپی روبرو هستیم که پیشاپیش در مورد آنها کسب اطلاعات و روشنگری صورت نگرفت و یا به درستی طبقهبندی نشدند.»
رئیس کمیسیون دفاعی پارلمان بوندستاگ آلمان اعتقاد دارد که در دستگاه سرویس مخفی برونمرزی این کشور همچنین یک مشکل ذهنی ساختاری وجود دارد. یک دلیل آن میتواند این باشد که آلمان با پایان دوران جنگ سرد در دهه ۱۹۹۰، یک رشته خطرات معین را خیلی ساده نادیده گرفت. پیش از آن، جمهوری فدرال قدیمی آلمان نگرش واقعبینانهتری نسبت به سناریوهای خطرآفرین داشت و همچنین از یک سرویس مخفی قوی برخوردار بود.
این سیاستمدار حوزه دفاعی آلمان میگوید: «حتی در زمان صدراعظمی ویلی برانت که برنده جایزه نوبل صلح بود، آلمان ۳.۵ درصد از تولید ناخالص ملی خود را به امور دفاعی اختصاص میداد.»
حدود سه هفته پیش، گرهارد شیندلر، رئیس پیشین "سرویس اطلاعاتی فدرال" آلمان، حوزه سیاست را متهم کرد که در طول سالهای اخیر حوزههای عملیاتی و تواناییهای سرویس اطلاعاتی فدرال را بیش از حد محدود کردهاند.
شیندلر ۷۰ ساله گفت: «وقتی مانع پس از مانع در مسیر فعالیت سرویس اطلاعتی آلمان گذارده میشود، دیگر نباید تعجب کرد که این موانع میتوانند بر توانایی کسب اطلاعات تأثیر بگذارند.»
جنجالیترین ماجراهای جاسوسی صد سال اخیر
جاسوسی از کشورها و دولتهای رقیب، دشمن و گاهی دوست تاریخی دیرینه دارد. سازمان اطلاعات مخفی آلمان ۱۳ فروردین (اول آوریل) ۶۰ ساله میشود. این مجموعه نگاهی دارد به شماری از جاسوسان خبرساز صد سال اخیر.
عکس: picture alliance/dpa/P. Steffen
جاسوسی با اغواگری
این زن هلندی در دهه نخست قرن بیستم در پاریس چهره شناخته شدهای بود. ماتا هاری رقصندهای بود که به سرعت به جمع چهرههای مشهور شهر پیوست. او با شماری از سیاستمداران و مقامات ارتش فرانسه رابطه عشقی داشت و به همین علت سازمان اطلاعات مخفی آلمان او را استخدام کرد. سپس سازمان اطلاعات مخفی فرانسه هم به او پیشنهاد همکاری داد. او تا زمانی که لو رفت جاسوسی دوجانبه بود. ماتا هاری در سال ۱۹۱۷ اعدام شد.
عکس: picture alliance/Heritage Images/Fine Art Images
روزنبرگ و بمب
پرونده جولیوس و اتل روزنبرگ در اوایل دهه پنجاه قرن بیستم میلادی جامعه آمریکا را دو پاره کرد. این زوج به اتهام ارائه اطلاعات محرمانه برنامه اتمی آمریکا به مسکو محاکمه شدند. در حالی که گروهی از مردم آمریکا اعدام آنها را درس عبرتی برای سایرین میدانستند، گروه دوم اتهام آنها را هیستری اغراقآمیز علیه کمونیستها میخواندند. این زوج بهرغم انتقادهای بینالمللی در سال ۱۹۵۳ اعدام شدند.
عکس: picture alliance/dpa
جاسوس در دفتر صدراعظم آلمان
جنجال جاسوسی گونتر گیوم (نفر وسط) یکی از کارمندان دفتر صدراعظم آلمان غربی به بحرانی بزرگ در این کشور دامن زد. معاون ویلی برانت اطلاعات محرمانه دفتر او را به پلیس مخفی آلمان شرقی "اشتازی" میداد. رسوخ یک جاسوس آلمان شرقی تا قلب نظام سیاسی آلمان غربی در سال ۱۹۷۴ میلادی موجب کنارهگیری ویلی برانت، صدراعظم وقت از مقام خود شد.
عکس: picture alliance/AP Images/E. Reichert
"کمبریج فایو"
اعتراف آنتونی بلانت، محقق بریتانیایی و نامدار تاریخ هنر در سال ۱۹۷۹ میلادی بزرگترین رسوایی جاسوسی تاریخ بریتانیا را رقم زد. او اعتراف کرد که عضوی از یک حلقه جاسوسی پنج نفره بوده که با بالاترین مقامات دولتی در ارتباط بوده و از جنگ جهانی دوم به بعد برای روسیه جاسوسی میکرده است. چهار عضو این حلقه شناسایی شدند اما هویت نفر پنجم یا "فیفت من" تا امروز ناشناس مانده است.
عکس: picture alliance/empics
از جاسوسی تا دنیای مد
آنا چپمن در سال ۲۰۱۰ میلادی توسط پلیس فدرال آمریکا به عنوانی یکی از اعضای یک حلقه جاسوسی روسی در آمریکا بازداشت شد. او که در آمریکا به عنوان جاسوسی حرفهای شناخته میشد، پس از تبادل زندانیان میان آمریکا و روسیه در مسکو به عنوان مدل و مجری تلویزیونی مشغول به کار شد. چپمن حتی با لباس زیر و تفنگی در دست برای مجله مشهور مردان "ماکسیم" در روسیه هم ژست گرفته و تصویرش یکبار روی جلد این مجله آمده است.
عکس: picture alliance/dpa/M. Shipenkov
خانم و آقای جاسوس
هایدرو انشلاگ زن خانهداری بود که هر سهشنبه پای دستگاه موج کوتاه در خانهاش در شهر ماربورگ در ایالت هسن مینشست تا دستورات لازم را از یک مرکز جاسوسی در مسکو دریافت کند. او و همسرش دو سال تمام صدها سند اتحادیه اروپا و ناتو را به روسیه فرستادند. آنها در سال ۲۰۱۳ هر به دو به اتهام جاسوسی محاکمه و محکوم شدند.
عکس: Getty Images
اتهام جاسوسی به یک اسطوره
فرانس یوزف اشتراوس اسطوره حزب سوسیال مسیحی آلمان به شمار میرود. گمانهزنی در مورد جاسوسی او دهها سال پس از مرگش به جنجالی در محافل عمومی بدیل شد. گفته میشود که اشتراوس برای اداره خدمات استراتژیک ارتش آمریکا کار میکرده است. "مرکز فدرال برای آموزش سیاسی آلمان" حتی دست به جمعآوری اطلاعاتی در این مورد زد و نتیجه آن را به مناسبت صدمین سالگرد تولد اشتراوس منتشر کرد. این نتیجه مورد مناقشه است.
عکس: picture alliance/dpa
جاسوسی در وب
اگر در دوران جنگ سرد دولتها از جاسوسهای دو جانبه هراس داشتند، حال بسیاری نگران شنود، رصد اطلاعات تلفنی و اینترنتی هستند. ادوارد اسنودن کارمند سابق آژانس امنیت ملی آمریکا که به صدها هزار سند محرمانه دسترسی داشت تابستان ۲۰۱۳ به روسیه گریخت. او از فعالیتهای آژانس امنیت ملی آمریکا پرده برداشت و شیوه کار این نهاد برای شنود ارتباطات تلفنی، رصد اینترنت و بایگانی اطلاعات میلیونها کاربر را تشریح کرد.