سفر دو روزه رئیسی به دمشق؛ تکاپوی ایران برای بازسازی سوریه
۱۴۰۲ اردیبهشت ۱۲, سه‌شنبه
اولین سفر یک رئیس جمهور ایران در ۱۳ سال گذشته به سوریه. سخنگوی دولت سیزدهم می‌گوید ابراهیم رئیسی با دعوت رسمی بشار اسد و در راستای تقویت "محور مقاومت" به دمشق می‌رود. اسد اردیبهشت سال قبل در تهران با خامنه‌ای دیدار داشت.
بشار اسد در سال‌های گذشته دو مرتبه به ایران سفر کرده استعکس: Iranian Presidency/dpa/picture alliance
تبلیغات
در سال‌های جنگ داخلی سوریه، نظامیان و شبه‌نظامیان جمهوری اسلامی حضوری مستمر در این کشور داشته‌اند اما برای اولین مرتبه ظرف ۱۳ سال گذشته، یک رئیس جمهور ایران به سوریه می‌رود.
خبر این سفر را هفته گذشته روزنامه سوری "الوطن" منتشر کرد و رسانه‌های داخلی ایران، خبر را به نقل از این نشریه بازتاب دادند.
طبق اعلام حسین اکبری، سفیر تهران در دمشق، یک هیات بلندپایه اقتصادی و سیاسی، رئیسی را همراهی می‌کند. علی بهادری جهرمی، سخنگوی دولت سیزدهم در کنفرانس مطبوعاتی هفتگی گفت: «این سفر در راستای استمرار سیاست همسایگی و تقویت محور مقاومت خواهد بود.»
خبرگزاری تسنیم می‌نویسد رئیسی و هیات همراه با مقامات عالی سوریه درباره ارتقای سطح همکاری‌های اقتصادی و تجاری فیمابین رایزنی خواهند داشت و او در نشست مشترک تجار ایران و سوریه نیز حاضر خواهد شد. "زیارت اماکن مقدسه" نیز از جمله برنامه‌های رئیسی عنوان شده‌‌اند.
جزییات زیادی از چند و چون و چرایی این سفر در دست نیست. ابراهیم رحیم‌پور، معاون آسیا و اقیانوسیه وزارت خارجه در دولت روحانی در مصاحبه‌ای تفصیلی با ایرنا از جمله گفته است: «بهتر بود به جای رفتن آقای رئیسی بشار اسد به تهران می‌آمد.»
رحیم‌پور با یادآوری پشتیبانی‌اکید جمهوری اسلامی از رژیم اسد در سال‌های گذشته، عنوان کرده است: «در باب اقتصادی باید ببینیم ما چه به دست می‌آوریم؟ این همه تلاش، زحمت و ایستادگی و... نباید از صحنه خارج شود که پولدارها بیایند آنجا و هرچه خرابی‌ایجاد شده را بسازند و منتفع شوند. کسانی که می‌خواستند بشاراسد سرنگون شود، اسامی‌شان کاملا مشخص است ولی اسم نمی‌برم. همان‌‌ها الان به عنوان متولی بازسازی سوریه دیده می‌شوند و این برای ما خوب نیست»
جمهوری اسلامی تا کنون میلیاردها دلار برای حفظ رژیم بشار اسدهزینه کرده اما از بازار این کشور، به خصوص در زمینه بازسازی‌های پس از جنگ داخلی جا مانده است.
این مقام سابق وزارت خارجه اذعان کرده که شرایط اقتصادی جمهوری اسلامی در شکلی نیست که بتواند برای بازسازی سوریه گام‌های بلندی بردارد اما در عین حال گفته است: «اینجا جایی نیست که ما در دوره سختی، هزینه کردن و ایثار کردن باشیم. بلکه دوره‌ای است که قرار شده بازسازی در دمشق صورت بگیرد و آرامش فراهم شود و امیدوارم این سفر بتواند این موضوع را تأمین کند.»
بشار اسد در ملاقات با خامنه‌ای - اردیبهشت سال ۱۴۰۱عکس: Office of the Iranian Supreme Leader /AP/picture alliance
ابراهیم رئیسی و هیات همراه در حالی در تدارک سفر به سوریه هستند که ۲۴ ساعت قبل از آن،فرودگاه بین‌المللی حلب و یک فرودگاه نظامی دیگر در سوریه هدف حملات موشکی اسرائیل قرار گرفتند؛ حملاتی با یک کشته و هفت مجروح. اسرائیل بارها مواضع شبه‌نظامیان مورد حمایت ایران در سوریه را هدف گرفته است.
معاون آسیا و اقیانوسیه دولت روحانی گفته است: «ما در این سفر شاید خیلی نیازمند به مسائل امنیتی نباشیم و اگر هم باشیم مربوط به مسائل اسرائیل و تحرکاتی است که در سوریه انجام می‌دهد. من این موضوع را در توان سوریه فعلی نمی‌بینم مگر آنکه با مجموعه‌ای از کشورهای مهم منطقه و از جمله روسیه که در این مورد توان تذکر به اسرائیل را دارد همکاری کند که ما این را نمی‌بینیم.»
رحیم‌پور در مصاحبه با ایرنا گلایه از بازی ندادن ایران در جلسات بین روسیه، سوریه و ترکیه را نیز کتمان نکرده و گفته است: «ما طبیعتا انتظار داریم و به خصوص از سوریه و بعد روسیه توقع نداشتیم... اگر ما به خود مشغول باشیم و دقت نکنیم، کشورهایی که نجات‌بخش‌شان هم بودیم، بعضی وقت‌ها فراموشکار می‌شوند.»
بشار اسد، رئیس جمهور سوریه در خلال جنگ داخلی این کشور دو مرتبه به ایران سفر کرده که آخرین بار اواسط اردیبهشت ۱۴۰۱ بود. اولین حضور اسد در تهران در اسفند ۱۳۹۷ با استعفای اعتراضی جواد ظریف، وزیر خارجه وقت همراه شد. وزارت خارجه از این سفر مطلع نبود و دیدار اسد با خامنه‌ای با حضور قاسم سلیمانی، فرمانده وقت سپاه قدس صورت گرفت.
خبرگزاری ایرنا، سفر رئیسی به سوریه را واجد پیام‌هایی از "برتری جبهه مقاومت" به غرب و اسرائیل و نشانه "آغوش باز اتحادیه عرب برای متحدان منطقه‌ای ایران" دانسته است.
حاکمیت جمهوری اسلامی، ائتلاف نانوشته بین خود، رژیم اسد و حزب‌الله لبنان را "محور مقاومت" علیه اسرائیل می‌نامد.
تصاویری تکان‌دهنده از ده سال جنگ و ویرانی در سوریه
عکاسان بومی سوریه جلوه‌های گوناگون رنج و مصیبت روزانه را در میهن جنگ‌زده خود تصویر کرده‌اند. دفتر امدادرسانی سازمان ملل این عکس‌ها را منتشر کرده تا نگاه جهانیان را به فاجعه‌ای بی‌پایان جلب کند.
عکس: Ghaith Alsayed/OCHA
خاطرات ویران در شهر رقه
از شهر زیبای رقه در سال ۲۰۱۹ چیزی جز ویرانه‌ای عظیم باقی نمانده است. مادری کودکش را با کالسکه در میان ویرانه‌ها به گردش برده است. عبود همام می‌گوید: «از سال ۲۰۱۷ عکس گرفتن از شهرم را شروع کردم. من از تمام گوشه و کنار این شهر خاطره دارم و حالا خاطرات زیر آوار رفته است. این عکس‌ها یک روز اسناد تاریخی می‌شوند.»
عکس: Abood Hamam/OCHA
این رنج و مصیبت را پایانی نیست
دو برادر در مرگ مادر خود که جانش را در بمباران از دست داده زاری می‌کنند. غیث السید، عکاس سوری، این صحنه دردناک را در سال ۲۰۲۰ در شهر ادلب ثبت کرد. زمانی که جنگ شروع شد عکاس ۱۷ ساله بود و یک برادر را در جنگ از دست داد: «وقتی این عکس را می‌گرفتم تمام رنج و عذاب صحنه دردناک مرگ برادرم جلو چشمم آمد و بی اختیار اشکم جاری شد.»
عکس: Ghaith Alsayed/OCHA
گم شده در ویرانه
این مادر با دخترش در آوریل ۲۰۲۰ در شهر ویران بینیش به دنبال چیست؟ آنها در متن ویرانه‌ای بیکران مثل دو موجود کوچک هستند. آنها به این مدرسه مخروبه پناه آورده‌اند. اینجا مخروبه است اما دستکم سقفی بالای سر دارند. در همین نزدیکی اردوگاهی وجود دارد اما برای این مادر و دختر چادر خالی باقی نمانده است.
عکس: Mohannad Zayat/OCHA
آب آشامیدنی از چاله بمب
ژوئن ۲۰۱۳ در حلب لوله آب زیر بمباران از بین می‌رود. پسربچه از گودالی آب می‌نوشد که از انفجار بمب پدید آمده است. مظفر سلمان می‌گوید: «برخی می‌گفتند که این تصویری واقع‌گرایانه نیست و خوب بود که من به پسرک آب تمیز می‌دادم. اما من فکر می‌کنم که برای تغییر واقعیت باید در گام نخست آن را همان جوری که هست، به تصویر کشید.»
عکس: Muzaffar Salman/OCHA
فرار از غوطه
در مارس ۲۰۱۸ اهالی غوطه پا به فرار گذاشتند. این مرد بچه خود را به امید سفر به دیار آزادی توی چمدان جا داده است. عمر صنادیقی درباره عکس گفته است: «جنگ در سوریه فقط کشور را تغییر نداد. ما را هم تغییر داد. نگاه ما به انسان‌های دیگر و شیوه تصویر کردن آنها نیز تغییر کرد تا بتونیم پیامی انسانی به جهان بفرستیم.»
عکس: Omar Sanadiki/OCHA
و زندگی ادامه دارد...
سال ۲۰۱۷ در حومه دمشق. ام محمد و همسرش راحت و آسوده در خانه ویران خود نشسته‌اند. سمیر الدومی می‌گوید: «این زن از جالبترین زنانی است که در زندگی دیده‌ام. او مجروح شد و شوهرش هم بعد از او زخم برداشت. زن در خانه ماند تا پرستاری از شوهرش را به عهده بگیرد. نیروی مقاومت او بازتابی از سیمای واقعی سرزمین سوریه است.»
عکس: Sameer Al-Doumy/OCHA/AFP
مادری بر گور فرزند
حوالی درعا در سال ۲۰۱۷؛ عید در کار نیست. محمد ابازید درباره عکسی که گرفته می‌گوید: «این زن در روز عید فطر به جای جشن گرفتن به سر مزار پسرش رفت. من هم گریه‌ام گرفته بود، اما اشک از چشم پاک کردم تا بتوانم عکس بگیرم.»
عکس: Mohamad Abazeed/OCHA
کودکی در صندلی چرخدار
عکسی از دمشق در دسامبر ۲۰۱۳. دختربچه در صندلی چرخدار منتظر نشسته تا پدر برایش غذا درست کند. او در راه مدرسه بود که با انفجاری مجروح شد. خودش تعریف می‌کند: «آن روز کفش قهوه‌ای به پا داشتم. یکهو دیدم کفشم توی هوا پرواز می‌کند و پای مرا هم با خودش می‌برد.»
عکس: Carole Alfarah/OCHA
پارکور بالای خرابه‌ها
در کفر نوران در نزدیکی حلب ورزشکاران سوری سقف ویرانه‌ها را به میدان جذابی برای پارکور بدل کرده‌اند. ویرانه‌هایی که دیگر به کاری نمی‌آیند خوب است که دستکم محل مناسبی باشند برای جست و خیزهای خطرناک اهل ورزش.
عکس: Anas Alkharboutli/OCHA/picture alliance/dpa
امید به آغازی تازه
به دنبال امضای قرارداد آتش‌بس خانواده‌ای به خانه و کاشانه خود در حوالی ادلب برمی‌گردد. علی حاج سلیمان درباره عکسی که در سال ۲۰۲۰ گرفته می‌گوید: «برای مردمی که به خانه و زندگی خود برمی‌گشتند خوشحال بودم اما غمی در دل داشتم چون خودم هم آواره شده بودم.»
عکس: Ali Haj Suleiman/OCHA
میراث روم
جنگ به آمفی‌تئاتر باستانی "بصری" در حومه درعا نیز رحم نکرده است. در سال ۲۰۱۸ سیلاب باران خرابه‌های باستانی را فرا گرفت؛ اگر جنگ نبود حتما نهاد یا بنیادی از خرابی بیشتر این عرصه تاریخی جلوگیری می‌کرد. این عکس را نیز نهاد فرهنگی سازمان ملل در اختیار رسانه‌ها قرار داده است.
