نیکولا سارکوزی، رئیس جمهور فرانسه و دیوید کامرون، نخست وزیر بریتانیا، پنجشنبه (۱۵ سپتامبر) وارد طرابلس، پایتخت لیبی شدند. آنها در طرابلس با مقامات "شورای موقت ملی لیبی" به گفت‌وگو پرداختند. از زمان سقوط رژیم سرهنگ معمر قذافی در ماه اوت، این نخستین بار است که مقامات بلندپایه‌ی خارجی از لیبی دیدار می‌کنند.

در لیبی هنوز ثبات و امنیت کامل برقرار نشده است. بنا به گزارش‌ها پیش از سفر سران بریتانیا و فرانسه، ۱۶۰ مأمور پلیس فرانسوی به پایتخت لیبی می‌روند تا امنیت چندین محل، از جمله یک هتل و یک بیمارستان را تأمین کنند. این مأموران قرار است روز جمعه به پاریس برگردند.

بنا به گزارش‌ها امکان دارد سران بریتانیا و فرانسه از شهر بنغازی نیز دیدن کنند. این شهر در جریان شش ماه قیام علیه رژیم قذافی، پایگاه اصلی نیروهای انقلابی بود.

سارکوزی، پشتیبان "آزادیخواهان"

نیکولا سارکوزی، رئیس جمهور فرانسه، که زمانی از دوستان سرهنگ قذافی بود، امروزه بیش از هر شخصیت دیگری خود را در سرنگونی او سهیم می‌داند. او از طراحان و مدافعان اصلی حمله نظامی پیمان ناتو به لیبی بود. سارکوزی اولین سیاستمدار اروپایی بود که در کاخ الیزه با مخالفان مسلح سرهنگ قذافی ملاقات کرد. او همچنین در ۲۰ آوریل با مصطفی عبدالجلیل، رئیس شورای انتقالی ملی لیبی، دیدار و گفت‌وگو کرد.

برنامه سفر کوتاه سارکوزی و کامرون به لیبی تا حد ممکن پنهان نگاه داشته شد. گفته می‌شود که در این سفر عده‌ای از شخصیت‌های سیاسی و فرهنگی نیز سران فرانسه و بریتانیا را همراهی می‌کنند، اما نام آنها هنوز مشخص نشده است. به نوشته روزنامه فرانسوی "لوموند" برنار هانری لوی، روشنفکر معروف فرانسه، در این سفر همراه سران خواهد بود. آقای لوی دولت فرانسه را به حمایت فعال از شورشیان لیبی ترغیب کرد.

به نظر مفسران سیاسی، رئیس جمهور فرانسه امروز برای حمایت از شورشیان پیروزمند لیبی دلایل کافی دارد. او از سویی برپایی "نظامی دموکراتیک و دور از بنیادگرایی" در لیبی را به سود جهان غرب می‌داند و از سوی دیگر به خوبی از منافع سرشار نفت لیبی برای کشور خود آگاه است. حکومت موقت لیبی اعلام کرده است که در عقد قراردادها برای بازسازی کشور جنگ‌زده، آن کشورهایی مقدم هستند که در دوران "قیام مردم لیبی" از شورشیان حمایت کردند.

نکته دیگر بهره‌برداری سارکوزی از این شرایط برای تقویت موقعیت خود در انتخابات آینده است که تنها ۸ ماه به آن مانده است. او بی تردید در پیکار انتخاباتی در برابر رقیبان سوسیالیست، از "سیاست موفق دولت فرانسه در لیبی" دفاع خواهد کرد.

رقابت با اردوغان

درست همزمان با سفر سران بریتانیا و فرانسه به لیبی، رجب طیب اردوغان، نخست وزیر ترکیه نیز در لیبی خواهد بود. ظاهرا همزمان شدن سفر این دولتمردان امری صرفا تصادفی است. نخست وزیر ترکیه که قبلا از مصر و تونس دیدار کرده است، روز پنجشنبه به پایتخت لیبی وارد می‌شود. انتظار می‌رود که آقای اردوغان با استقبال گرم انقلابیون لیبی و رهبران آنها روبرو شود. آنها خود را طرفدار "اسلام میانه‌رو" خوانده‌اند، که به جهان‌بینی و رویکرد سیاسی نخست وزیر ترکیه نزدیک است.

آقای اردوغان نیز قصد دارد حمایت صمیمانه خود را از حکومت موقت لیبی و مشارکت فعال ترکیه را در بازسازی این کشور جنگ‌زده اعلام کند. ترکیه در زمان قذافی قراردادهایی پرسود با لیبی بسته بود، و تردیدی نیست که قصد دارد این همکاری‌ها را با دولت آینده نیز ادامه دهد.

روز چهارشنبه (۱۴ سپتامبر) جفری فلتمن، دستیار وزیر خارجه امریکا در امور خاور نزدیک وارد طرابلس شد و با سران حکومت انتقالی گفت‌وگو کرد. او بالاترین مقام ایالات متحده است که پس از سقوط دولت سرهنگ قذافی از لیبی دیدن کرد. آقای فلتمن از پیروزی‌های مبارزان "شورای انتقالی ملی" قدردانی کرد.

دستیار وزیر خارجه ایالات متحده تأکید کرد که پیمان ناتو به حاکمیت ملی لیبی احترام می‌گذارد. او گفت که حمله هوایی به این کشور با مصوبه شورای امنیت سازمان ملل و برای حمایت از مردم غیرنظامی صورت گرفته است. آقای فلتمن افزود که عملیات آینده‌ی ناتو در لیبی در توافق با شورای انتقالی انجام خواهد گرفت. او همچنین توضیح داد که ناتو در پیگرد نیروهای طرفدار قذافی و دستگیری شخص او نقشی ایفا نخواهد کرد.

ادامه زد و خوردها

غرب در شرایطی پیوندهای دیپلماتیک با حکومت آینده‌ی لیبی را تحکیم می‌کند، که در این کشور جنگ و گریز ادامه دارد. هواداران سرهنگ قذافی در دو شهر بنی ولید و سرت به مقاومتی شدید دست زده و مدعی پیروزی بر شورشیان شده‌اند. آنها همچنین شهرهای جفره و سبها را زیر کنترل دارند. حکومت انتقالی روز چهارشنبه به اهالی شهر بنی ولید ۴۸ ساعت فرصت داد تا شهر را ترک کنند. پس از سر رسیدن این مهلت، شهر زیر حمله‌ای همه جانبه خواهد رفت.

مصطفی عبدالجلیل، رهبر شورای انتقالی در گفت‌وگویی به خبرنگار بی‌بی‌سی گفت که سرهنگ قذافی در جنوب کشور است و برای بازگشت و انتقام‌گیری نقشه می‌کشد. رهبر شورای انتقالی برای پیروزی بر هواداران قذافی و تسلط کامل بر کشور، خواهان ادامه حمایت غرب شد. او گفت که نیروهای "انقلابی" به اسلحه و تجهیزات بیشتری نیاز دارند.

رئیس شورای انتقالی همچنین گفت که بسیاری از نیروهای هوادار رژیم سابق در سبها، واقع در صحرای جنوبی، کمین کرده‌اند و انتظار می‌رود که در این شهر نبردی سخت درگیرد. او افزود که شورشیان برای پیروزی در این نبرد دشوار به اسلحه بیشتر و تجهیزات بهتری نیاز دارند. 

پیامی رزم‌جویانه از قذافی

هنوز از محل اختفای سرهنگ قذافی اطلاع دقیقی در دست نیست. رهبر سابق لیبی گفته است ترجیح می‌دهد در لیبی بماند و کشته شود تا اینکه به کشور دیگری بگریزد. با این حال از زمان سقوط طرابلس به دست نیروهای مخالف قذافی، بیش از ۳۶ نفر از نزدیکان و اعضای خانواده قذافی به الجزایر و نیجر گریخته‌اند. گفته می‌شود که آنها ثروت فراوانی به همراه خود برده‌اند.

یک کانال تلویزیونی سوریه به نام "الرأی" پیامی کتبی از سرهنگ قذافی را منتشر کرده است. رهبر لیبی در این پیام حملات نظامی به شهر زادگاهش سرت را محکوم کرده و از جامعه بین‌المللی تقاضا کرده که به این "جنایت" خاتمه دهد. به گفته گوینده‌ی تلویزیون سوری، این نامه با این عبارت امضا شده است: "معمر قذافی، رهبر انقلاب". او بار دیگر گفته است که خود را برای نبردی طولانی با هدف "آزادسازی میهن" آماده کرده است.

AA/SN