با اینکه تنها ۷۰۰ هزار نفر از جمعیت ۵۱ میلیون نفری میانمار کاتولیک هستند، پاپ فرانسیس در میان استقبال هزاران نفر وارد یانگون، پایتخت پیشین و بزرگ‌ترین شهر میانمار شد. جمعیت زیادی از هواداران پاپ در مقابل فرودگاه جمع شده بودند تا به او خوشامد بگویند.

یکی از رهبران جامعه کاتولیک میانمار که ۱۸۰۰ مسیحی را از جنوب و غرب کشور جمع کرده و با خود به یانگون آورده، به خبرگزاری رویترز گفته است: «ما اینجا برای دیدن پدر مقدس آمده‌ایم. این اتفاق یکبار در هر چند صد سال رخ می‌دهد.»

پاپ فرانسیس، رهبر کاتولیک‌های جهان، در میان خوشامدگویی اقلیت‌های قومی که لباس‌های محلی خود را به تن داشتند، بازدیدش از یانگون را آغاز کرد. حدود ۸۸ درصد از مردم میانمار پیرو آیین بودا هستند.

سفر پاپ به میانمار در دورانی انجام می‌شود که دولت این کشور از سوی سازمان‌های حقوق بشری به "پاکسازی قومی" مسلمانان روهینگیا متهم شده است. ارتش میانمار اتهام‌‌های وارده از جمله تجاوز جنسی، کشتار، اخراج و شکنجه مردم اقلیت مسلمان روهینگیا را رد کرده است. پاپ قرار است با پناهجویان روهینگیایی در یانگون دیدار کند.

پاپ فرانسیس همچنین در سفر خود به میانمار با رییس ارتش میانمار دیدار و گفتگو کرد. پاپ فرانسیس به دلیل سخنرانی‌های خبرسازش در دفاع از حقوق بشر عملکردی متفاوت نسبت به پاپ‌های پیشین داشته است. دفتر ریاست ارتش میانمار در یک پست فیس‌بوکی اظهار داشته که رییس ارتش در دیدارش با پاپ خاطرنشان کرده که میانمار "هیچ‌گونه تبعیضی در زمینه مذهب قائل نمی‌شود."

پاپ پس از میانمار به بنگلادش سفر خواهد کرد. بعد از آغاز ناآرامی‌ها در ایالت راخین میانمار، بیش از ۶۲۰ هزار نفر از مردم اقلیت روهینگیا به بنگلادش پناه بردند. برخی از منابع آگاه در واتیکان گفته‌اند که برنامه‌ریزی برای سفر پاپ به میانمار بلافاصله پس از دیدار آنگ سان سوچی، رهبر میانمار از واتیکان در ماه مه صورت گرفت.

سازمان عفو بین‌الملل چند روز پیش از سفر پاپ به میانمار اعلام کرد که ایالت راخین "صحنه یک جنایت" بوده و محدودیت‌های روا داشته از سوی دولت میانمار علیه مردم روهینگیا را هم‌تراز با دوران "آپارتاید" توصیف کرد.

پاپ فرانسیس پس از آغاز خشونت‌ها علیه مردم اقلیت روهینگیا از آنان با عنوان "برادران و خواهران" یاد کرد. اظهارات پاپ با انتقاد شدید ناسیونالیست‌های بودایی روبرو شد. بسیاری از ناظران سیاسی منتظرند که ببینند آیا پاپ در این سفر واژه "روهینگیا" را بکار خواهد برد یا خیر.

دولت میانمار با استفاده از نام "روهینگیا" به شدت مخالف است و برای اشاره به اقلیت روهینگیا از واژه "بنگالی" استفاده می‌کند و اعتقاد دارد که این افراد بومی نبوده و از بنگلادش به طور غیرقانونی وارد میانمار شده‌اند. پاپ پیش از آغاز سفر خود به میانمار گفته بود که به عنوان "سفیر آشتی، بخشایش و صلح" به این کشور سفر می‌کند.

رژیم میانمار پیش از اصلاحات سیاسی و قدرت‌گیری آنگ سان سوچی به کمک ملی‌گرایان بودایی ‌به هر طریق در صدد نابودی مسلمانان روهینگیا بود. سازمان‌های حقوق بشر در سال‌های گذشته بارها به "نسل‌کشی خاموش" در میانمار اعتراض کرده بودند، اما همه امیدها به تغییر حکومت نظامیان در این کشور بود. انتخاب آنگ سان سوچی، به عنوان رئیس دولت جدید نتوانست شرایط را بهبود ببخشد.

بنگلادش در آغاز کوچ اجباری مسلمانان روهینگیا مایل به پذیرش پناهجویان نبود، اما فشار کشورهای اسلامی و وعده‌های جامعه بین‌المللی دولت بنگلادش را واداشت که اردوگاه‌هایی برای پناهجویان ایجاد کند. به گفته سازمان‌های حقوق بشری این اردوگاه‌ها بسیار نامناسب بوده و فاقد حداقل امکانات بهداشتی برای پناهجویان هستند.

بنا به ارزیابی اولریش دلیوس، سرپرست "انجمن قوم‌های در معرض خطر" در آلمان، مسلمانان روهینگیا با یک "رژیم آپارتاید" در میانمار مواجه هستند که هرگونه حقوق اولیه آنان را نادیده می‌گیرد. رژیم میانمار حتی مسلمانان منطقه روهینگیا را شهروندان این کشور تلقی نمی‌کند و عملاً یک میلیون ‌انسان را به افرادی "فاقد تابعیت و حقوق شهروندی" بدل کرده است.

شورای امنیت سازمان ملل متحد در ۱۳ سپتامبر ۲۰۱۷ با صدور بیانیه‌ای خشونت‌ها در استان راخین میانمار را محکوم کرد و از دولت این کشور خواست که شرایط را برای بازگشت ده‌ها هزار آواره مسلمان فراهم کند. ۱۵ عضو شورای امنیت با امضای این بیانیه از دولت میانمار خواستند که "نظم و امنیت" را در این منطقه برقرار کند و خود را موظف به "حفاظت از جان شهروندان" بداند.

آنگ سان سوچی، مشاور ارشد دولت میانمار که امید می‌رفت قادر به رفع تبعیض قدیمی نسبت به مسلمانان روهینگیا باشد، تا کنون درباره اوج‌گیری خشونت سکوت کرده است. سوچی در یک موضع‌گیری رسمی گفت که "تروریست‌ها" مسئول خشونت‌های کنونی هستند. تا کنون بسیاری از سازمان‌های حقوق بشری و حتی دارندگان نوبل صلح به بی‌عملی دولت سوچی اعتراض کرده‌اند. موج اعتراض‌ها سبب شد که سوچی در نشست مجمع عمومی سازمان ملل شرکت نکند.

تاکنون (اواسط سپتامبر ۲۰۱۷) حدود ۳۷۰ هزار نفر از مسلمانان روهینگیا مجبور به ترک میانمار شده‌اند. سازمان ملل متحد گرچه با تاخیر، اما با کلماتی روشن سرانجام وضعیت کنونی در میانمار را "پاکسازی قومی" نامید. آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل در روز ۱۳ سپتامبر ۲۰۱۷ تاکید کرد که مسلمانان روهینگیا با یک "فاجعه انسانی" روبرو هستند.

تا کنون تمامی اقدامات دولت سان سوچی در حمایت از نظامیان و در جهت سرکوب مسلمانان روهینگیا بوده است. آنگ سان سوچی که در پی تغییر قانون اساسی این کشور است، نیاز به حمایت نمایندگان طرفدار ارتش در پارلمان این کشور دارد و در اصل برای رسیدن به این منظور حقوق مسلمانان روهینگیا را "قربانی" کرده است. سان سوچی گروه‌های مسلح مسلمان را که خواهان برقراری "دولت اسلامی" در میانمار هستنند متهم کرده است.

گرچه خونتای نظامی در میانمار رسماً پایان یافته، اما نظامیان هم‌چنان از نفوذ زیادی در این کشور برخوردار هستند. بنا به قانون اساسی میانمار یک‌چهارم نمایندگان پارلمان از سوی ارتش تعیین می‌شود. ارتش میانمار برای تصویب قوانین از حق وتو برخوردار است. اداره مرزبانی و وزارت کشور نیز زیر نظر ارتش است. واحدهای پلیس و حکومت‌های ملی نیز تابع دستورات وزارت کشور میانمار هستند.

"سازمان حفاظت از نژاد و دین" ((Ma Ba Tha که یک گروه ملی‌گرای افراطی بودایی است، یکی از بانفوذترین مخالفان مسلمانان روهینگیا به شمار می‌آید. این گروه دست به تهییج شهروندان میانمار برای مقابله و طرد مسلمانان می‌زند. آشین ویراتو، رهبر این گروه، راهبی بودایی است که به خاطر نظرات افراطی‌اش به "بن‌لادن بودایی" شهرت دارد. به نظر این گروه، مسلمانان روهینگیا سنت‌های بودایی میانمار را نابود می‌کنند.

شرایط اسف‌بار زندگی مسلمانان در روهینگیا و بی‌توجهی جامعه جهانی به وضعیت آنان سبب شد که در سال ۱۹۹۵ فعالان مسلمان دست به ایجاد گروه‌های مسلح بزنند و در مقابل رژیم میانمار از منافع خود دفاع کنند. گروه‌های مسلح اغلب در منطقه "آراکان" در نزدیکی مرز مشترک بنگلادش و میانمار فعالیت می‌کنند و خواهان ایجاد حکومتی مستقل هستند. مهم‌ترین گروه شورشی خود را "ارتش آزادیبخش روهینگیای آراکان" می‌نامد.

بنا به گفته قوم‌شناسان مردم منطقه آراکان حدود هزار سال پیش به اسلام گرویدند. زبان مسلمانان روهینگیا هم‌خانواده با زبان بنگالی است. از سال ۱۹۴۸ تا ۲۰۱۷ حدود بیست عملیات بزرگ نظامی از سوی ارتش میانمار (پیشتر با نام برمه) علیه اقلیت مسلمان صورت گرفته است. در این حملات گسترده نظامی زیرساخت‌های اقتصادی به‌طور هدفمند مورد تخریب حکومت مرکزی قرار گرفته است.

بنا به ارزیابی برخی جامعه‌شناسان قدرت‌گیری "اسلام سیاسی" در کشورهایی هم‌چون اندونزی، مالزی و پاکستان کثرت‌گرایی را در این کشورها به خطر انداخته است. در دیگر کشورهای مسلمان که شریعت اسلامی در آن‌ها حاکم است، نقض حقوق اقلیت‌ها در دستور کار قرار دارد. به گفته کارشناسان اما رهبران مذهبی بدون توجه به واقعیت موجود در کشورهای خود از وضعیت مسلمانان روهینگیا سوء استفاده کرده و دست به "مظلوم‌نمایی" می‌زنند.

بسیاری از سیاستمداران مسلمان که حقوق اقلیت‌های قومی و مذهبی در کشورهای خود را رعایت نمی‌کنند، حال به عنوان مدافعان حقوق مسلمانان روهینگیا ظاهر شده‌اند. برخی از رهبران کشورهای مسلمان خواهان "اقدامی عملی" برای حل بحران روهینگیا شده‌اند. در رسانه‌های برخی کشورهای مسلمان از آنگ سان سوچی به عنوان "بانوی مرگ" یاد می‌شود.

رژیم میانمار و ملی‌گرایان افراطی از دهه‌ها پیش تا کنون مسلمانان روهینگیا را به خاطر دین و ویژگی‌های ظاهری‌شان همواره "مقصران اصلی مشکلات" این کشور خوانده‌اند. مسلمانان روهینگیا از جمله محروم‌ترین اقشار میانمار محسوب می‌شوند. اقلیت مسلمان روهینگیا به غیر از خشونت‌های حکومتی، با بدترین شراط اقتصادی و بهداشتی مواجه است. مرگ و میر کودکان روهینگیا ۵ برابر میانگین مرگ و میر کودکان در میانمار است.