محمود احمدی‌نژاد رئیس‌دولت ایران پیش از ترک تهران به مقصد کابل گفت: «ایران برای حل مشکلات افغانستان و بیرون رفتن اشغالگران از این کشور ابتکاراتی دارد.» پیشتر اعلام شده بود محمود احمدی‌نژاد روز دوشنبه وارد کابل می‌شود. این تاریخ سپس به چهارشنبه تغییر کرد. در حالیکه روز دوشنبه وزیر دفاع آمریکا در سفری غیرمنتظره وارد کابل شد سخنگوی دولت ایران اعلام کرد که از ابتدا دو تاریخ، دوشنبه و چهارشنبه برای سفر محمود‌احمدی‌نژاد در نظر گرفته شده بود.

رابرت گیتس پیش از فرود در کابل در پاسخ به سئوالی مورد سفر احمدی‌‌نژاد به افغانستان گفت:«به ایران هشدار می‌دهیم که در فکر رخنه در برنامه‌های ما در افغانستان نباشد.» وی اضافه کرد:«دولت ایران خواهان موفقیت ما برای برقرای ثبات و امنیت در افغانستان نیست.»

حضور آمریکایی‌ها و بهبود روابط سیاسی ایران و افغانستان

محمود احمدی‌نژاد در سخنرانی روز شنبه خود در جمع کارمندان وزارت اطلاعات گفته بود که حمله یازدهم سپتامبر دروغی بزرگ بود تا بهانه‌ای باشد که آمریکایی‌ها به افغانستان لشگرکشی کنند. در جریان حملات یازدهم سپتامبر ۲۷۵۰ نفر در خاک آمریکا کشته شدند. از سوی دیگر ایران از جمله نخستین کشورهای بود که پس از به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان متحمل پرداخت هزینه‌های سنگینی شد. در تابستان سال ۱۳۷۷، ۹ دیپلمات و یک خبرنگار ایرانی توسط طالبان ربوده و با وجود تلاش‌های دیپلماتیک بین‌المللی برای نجات آنها سپس به قتل رسیدند. حادثه‌ای که به گفته فرمانده پیشین سپاه پاسدارن رحیم صفوی ایران تا مرز لشگرکشی به افغانستان تحریک کرد.

پس از سقوط طالبان و روی کار آمدن دولت حامد کرزای روابط دو کشور روبه بهبودی رفت. با این همه، جمهوری اسلامی به دلیل اختلافاتش با آمریکا در برخی از کنفرانس‌های بین‌المللی مربوط به بازسازی و ایجاد امنیت در افغانستان شرکت نکرده است.

تلاش دولت محمود احمدی‌نژاد برای ادامه مناسبات خوب با دولت افغانستان سبب شد که وی پیروزی مجدد همتای خود در انتخابات اخیر ریاست جمهوری این کشور را پیش از تأیید نتیجه نهایی تبریک بگوید. نتیجه نهایی این انتخابات به دلیل تقلب گسترده در سازما‌ندهی آرا، از سوی ناظران ملی و بین‌المللی تأیید نشد و دولت افغانستان با برگزاری دور دوم انتخابات موافقت کرد.

هزنیه سنگین کنترل مرزهای شرقی و "ابتکارات" رئیس‌دولت ایران

دعوت از محمود احمدی‌نژاد برای سفر به افغانستان به گفته حامد کرزای، به منظور بهبود روابط دوجانبه از جمله گسترش روابط اقتصادی دو کشور صورت گرفته است. دو کشور همسایه ایران و افغانستان حدود ۹۵۰ کیلومتر مرز مشترک زمینی دارد که کمتر در شکوفایی روابط اقتصادی دو کشور تأثیر داشته است.

به گفته سرتیپ حسن آبادی رئیس پلیس مبارزه بامواد مخدر ایران، ۸۰ درصد مرز ایران و افغانستان برای جلوگیری از ورود مواد مخدر در سال ۱۳۸۷مسدود بوده است. دولت ایران برای کنترل مرزهای شرقی در سال ۱۳۸۸ نیز بودجه‌ای بالغ بر ۷۵۰ میلیارد ریال در نظر گرفت. به دلیل گستردگی مرزهای دو کشور کنترل کامل ورود مهاجران غیرقانونی از افغانستان به ایران ممکن نیست. از سوی دیگر سیاست دولت ایران در اخراج گروهی این مهاجران و همینطور محرومیت مهاجران قانونی افغان از حقوقی مانند حق تحصیل در ایران همچنان سایه سنگینی بر روابط دو کشور دارد.

محمود احمدی‌نژاد که همراه هیئتی از مقامات ایرانی از جمله وزیر ارتباطات و فن‌آوری و وزیر امورخارجه راهی افغانستان شده است یکی از اهداف سفر خود را ارائه ابتکاراتی برای بیرون رفتن "اشغالگران و بیگانگان" از منطقه عنوان کرد. دولت ایران پیشتر نیز بر خروج سربازان آمریکایی از عراق تأکید می‌کرد. رسانه‌های دولتی ایران روز خروج سربازان آمریکایی از شهرهای عراق را جشن ملی در این کشور اعلام کردند. با این همه، محمود احمدی‌نژاد در نسشت خبری خود پیش از سفر به افغانستان اعلام نکرد که در صورت خروج نیروهای ناتو و سربازان آمریکایی از افغانستان در شرایطی که پلیس و ارتش افغانستان نیز هنوز توانایی کنترل و تأمین امنیت کشور ندارد، چه ابتکاری برای مقابله با شورشیان طالبان ارائه خواهد داد.