دیدار نوری المالکی، نخست‌وزیر عراق، از سوریه در حالی صورت می‌گیرد، که به تازگی یکی از مقامات بلندپایه‌ی نظامی آمریکا در عراق اعلام کرد، که نقش سوریه در ورود ستیزه‌جویان مسلح به عراق همچنان برجسته و این امر سبب ایجاد نگرانی‌های زیادی برای تامین امنیت در عراق شده است.

پیش از گفت‌وگوی نوری المالکی با بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه، یک هیئت بلندپایه‌ی نظامی آمریکا نیز از سوریه دیدار داشت و درباره‌ی امنیت منطقه، بویژه امنیت عراق، با مقامات سوری به تبادل نظر پرداخته بود.

بغداد می‌کوشد، مرز ۶۰۰ کیلومتری میان سوریه و عراق را امن سازد و از ورود اسلحه‌ی قاچاق و تروریست‌‌ها به کشور خود جلوگیری کند. دولت‌های عراق و آمریکا مدعی‌اند که بخشی از تسلیحات و کمک‌های مالی برای شورشیان از طریق سوریه به عراق وارد می‌شود.

رهبران سوریه ضمن رد این ادعا‌ها، هرگونه پشتیبانی فعال از گروه‌های تروریستی را انکار می‌کنند. بشار اسد در این‌باره می‌گوید: «این اتهامات بی‌اساس است. سوریه هیچگاه از شورشیان عراق حمایت نکرده است. کنترل مرزها مشکل بوده و نظارت کامل بر مرزهای مشترک واقع‌بینانه نیست.»

این نخستین بار نیست‌ که سوریه کنترل کامل مرزها را غیرممکن می‌خواند. به گفته‌ی مقامات سوری، نظارت بر مرز طویل میان دو کشور بدون تجهیزات مدرن غیرعملی است. اما کشورهای غربی نیز تاکنون از ارسال وسایل مدرن به سوریه خودداری کرده‌اند.

تغییر سیاست واشنگتن در قبال سوریه

گفت‌وگو میان مقامات آمریکایی و سوری در هفته‌ی گذشته، تنها در پی تغییرات اساسی در سیاست واشنگتن و بدنبال قدرت‌گیری اوباما، امکان‌پذیر شد. دولت پیشین آمریکا به ریاست جورج بوش، سوریه و ایران را کشورهای "محور شرارت" می‌دانست و بارها به کمک‌های ایران و سوریه به شورشیان برای حمله به نیروهای آمریکایی و دامن زدن به ناآرامی‌ها در عراق تاکید کرده بود.

به نظر کارشناسان سیاسی دوران مناسبات سرد میان دمشق و واشنگتن بتدریج به پایان می‌رسد و امکان نزدیکی‌های بیشتر میان دو کشور فراهم شده است. جان کری، رئیس کمیسیون خارجی سنای آمریکا، می‌گوید: «این رازی پنهان نیست که برخی از ما، اختلاف‌نظرهای عمیقی با دولت بوش در رابطه با خاورمیانه داشتیم. هم‌اکنون با حضور باراک اوباما، رئیس‌جمهور جدید، و اکثریت حزب دمکرات در کنگره‌ی آمریکا می‌توانیم، راه‌های تازه‌ای را در پیش گیریم.»

اختلاف بر سر تقسیم آب در منطقه

عراق مایل به حل مشکلات امنیتی خود با سوریه بدون مداخله‌ی کشوری دیگر است. مقامات آمریکایی نیز برای رفع سوءتفاهم‌ها اعلام کرده‌اند که دیدار مقامات نظامی این کشور با سوریه بیشتر متوجه امنیت منطقه ای بوده و دولت عراق و سوریه تنها در نشست‌های دوجانبه، قادر به حل مشکلات خود هستند.

یکی دیگراز مسایل مهم مورد اختلاف، استفاده از منابع آب رودهای میان دو کشور است. دولت عراق از کمبود آب رود فرات نگران بوده و خواهان تنظیم سهم‌بری از منابع آب در منطقه است. کمبود آب از سوی دیگر سبب شکایت ‌فزاینده‌ی کشاورزان عراقی شده است. رود فرات پس از عبور از کشورهای ترکیه و سوریه، در عراق جریان می‌یابد. دولت عراق در هفته گذشته نیز ترکیه را متهم کرد، که به وعده‌ی خود برای تقسیم عادلانه‌ی آب عمل نکرده است.

SE/KG