رجب طیب اردوغان، نخست‌وزیر ترکیه دوشنبه ۱۲ سپتامبر (۲۱ شهریور) سفر چهار روزه‌ی خود به شمال آفریقا را آغاز کرد. قرار است در جریان این سفر، اردوغان علاوه بر دیدار با مقامات مصر، در میدان تحریر قاهره، پایتخت این کشور نیز سخنرانی کند.

پس از اقامتی دو روزه در مصر که در طی آن چندین پیمان همکاری‌های استراتژیک میان مسئولان دو کشور به امضا خواهد رسید، نخست وزیر ترکیه، راهی تونس و سپس لیبی خواهد شد، تا به عنوان اولین مسئول سیاسی یک کشور خارجی با مسئولان دولت‌های انتقالی در دو کشور یاد شده دیدار کند.

ترکیه به دنبال ایفای نقشی پررنگ‌تر در منطقه

به گفته‌ی ناظران سیاسی، دولت‌مردان ترکیه با انجام این سفر در پی ایفای نقشی پررنگ‌تر در تحولات جاری در کشورهای عربی هستند. میانجیگری از جمله مختصات اصلی سیاست خارجی ترکیه محسوب می‌شود که حزب "عدالت و توسعه"، حزب حاکم در این کشور، از زمان پیروزی در انتخابات سال ۲۰۰۲ میلادی، تحقق ‌آن را وعده داده بود.

ترکیه از یک سو از اعضای پیمان آتلانتیک شمالی، ناتو، است و به این سبب روابط خوبی با کشورهای غربی و همچنین اسراییل دارد و از سوی دیگر نیز خود را کشور دوست تهران و دمشق می‌داند.

تیرگی روابط با اسراییل

در مورد اسراييل اما روابط دو کشور به سردی گراییده است. تنش میان ترکیه و اسراییل در پی کشته‌شدن ۹ شهروند ترکیه به دست سربازان اسراییلی آغاز شد. در ماه ژوئن سال گذشته میلادی (۲۰۱۰)، نیروهای ویژه‌ی اسرایيل تلاش کردند، از ورود یک کشتی حامل کمک‌های امدادی ترکیه برای باریکه‌ی غزه به آب‌های این منطقه جلوگیری کنند. این امر به درگیری در عرشه‌ کشتی انجامید که منجر به کشته‌شدن ۹ تن از فعالان اجتماعی ترک شد.

ترکیه اصرار داشت که اسرائیل از بابت این ماجرا عذرخواهی کند. اما اسرائیل این خواست را ناموجه دانست. ترکیه در واکنش به این موضع دولت اورشلیم، اخیراَ ضمن اخراج سفیر اسراییل روابط دیپلماتیک خود را با این کشور کاهش داد و تمامی توافق‌های نظامی خود با اسراییل را لغو کرد.

به اعتقاد ناظران سیاسی، سفر رجب طیب اردوغان به عنوان اولین مقام عالی‌رتبه یک کشور خارجی که به همراه هیئتی از بلندپایه‌ترین سیاست‌مداران ترکیه به کشورهای شمال آفریقا صورت می‌گیرد، به نقش‌آفرینی مجدد ترکیه در تحولات منطقه‌ی خاورمیانه تعبیر می‌شود؛ نقشی که در مقطعی از زمان و در جریان مناقشات بر سر پرونده‌ی هسته‌ای ایران با کشورهای غربی بازتاب داشت و در زمانی دیگر در نقش میانجی در اختلافات میان اسراییل و سوریه. حالا نه تنها روابط ترکیه با اسراییل به تیرگی گراییده، بلکه ایران نیز به دلیل موافقت ترکیه با نصب بخشی از سامانه موشکی ناتو در این کشور از تصمیم آنکارا ناخرسند است.

KB/FW