حمدرضا بهرامی، سفیر ایران در افغانستان شامگاه یکشنبه (۳۰ اردیبهشت/۲۰ مه) در مصاحبه با شبکه خبری "طلوع نیوز" افغانستان گفت: «ما به صراحت گفته‌ایم که با طالبان تماس داریم و حتی این تماس را تبدیل به ارتباط نکردیم زیرا نخواستیم برای طالبان مشروعیت‌زایی شود و به صراحت گفتیم که هدف این تماس تشویق آنها برای پیوستن به روند مذاکرات صلح با دولت افغانستان است.»

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

سفیر ایران در کابل تاکید کرد که "ناامنی در مرز مشترک به زیان ایران" است. او همچنین افزد که ایران "نگران سدسازی در افغانستان نیست".

سفیر ایران در کابل اگرچه تماس با طالبان را پذیرفت ولی دخالت در جنگ فراه را رد کرده است.

ولایت مرزی فراه افغانستان در روزهای گذشته شاهد خونین‌ترین نبردهای نیروهای دولتی افغانستان با طالبان بوده است. فراه با ایران بیش از ۳۰۰ کیلومتر مرز مشترک دارد و بیش از یک سوم کالاهای ایرانی از طریق این ولایت به افغانستان صادر می‌شود.

در حمله طالبان به فراه ده‌ها سرباز افغان و شهروندان غیرنظامی این کشور کشته شدند. گروه طالبان در این هجوم بخشی از مرکز فراه را از چنگ نیروهای افغان خارج کرد اما طولی نکشید که نیروهای دولتی افغانستان پس از نبردی سخت طالبان را بیرون راندند. با رانده‌شدن طالبان ولی تهدید آنان از بین نرفت و دولت افغانستان مجبور شده است به دلیل ناامنی و تهدید طالبان ۴۰۰ مدرسه ولایت فراه را ببندد.

با تشدید جنگ در فراه برخی مقامات محلی و نظامی افغانستان صراحتا ایران را به حمایت از طالبان متهم کردند.

مخالفت ایران با احداث خط لوله تاپی و بند بخش‌آباد

برخی از کارشناسان افغان احداث سد "بخش‌آباد" در فرارود را یکی از دلایل تشدید جنگ در  فراه می‌دانند. با احداث سد بخش‌آباد، ایران از آبهایی که از افغانستان وارد ایران می‌شود، محروم خواهد شد.

عامل دیگر تشدید جنگ در فراه عبور خط لوله گاز تاپی (خط لوله گازی ترکمنستان، افغانستان، پاکستان و هندوستان) از خاک فراه اعلام شده است. از طریق این خط لوله گاز ترکمنستان از خاک افغانستان به پاکستان و سپس به هندوستان انتقال پیدا خواهد کرد. احداث این خط لوله به گفته کارشناسانی که با دویچه وله صحبت کردند به ضرر ایران است و بروز ناامنی در فراه اجرای این طرح کلان منطقه‌ای را غیرممکن می‌کند.

کارشناس افغان: ارتباط ایران با طالبان جدید نیست

جاوید کوهستان، کارشناس امور نظامی و امنیتی در کابل به دویچه وله فارسی گفت، بعد از باز شدن دفتر طالبان در قطر و ادامه جنگ در افغانستان اکثریت دولت‌ها و کشورها به نحوی با طالبان رابطه ایجاد کردند. خود طالبان هم از طریق دفترشان در قطر تلاش کردند با دولت‌های همسایه تماس داشته باشند، بنابراین ارتباط ایران با طالبان موضوع جدیدی نیست.

او تاکید کرد: «دولت‌های همسایه به خاطر اشراف داشتن به وضعیت افغانستان می‌خواهند که در میان طالبان افراد مورد اعتمادی داشته باشند. سازمان امنیت ایران به دلیل همسایگی از گذشته‌ها با بخش‌هایی از طالبان در ارتباط بوده‌اند. خانواده تعدادی از سران طالبان مخصوصا طالبان جنوب غربی البند و فراه در خاک ایران یعنی در زاهدان زندگی می‌کردند. کمیته‌هایی هم به منظور تامین ارتباط از طریق "شورای کویته" وجود داشته است که می‌توانستند با ایران رابطه داشته باشند. مهم این است که هدف از این تماس‌ها و استفاده بردن از این تماس‌ها در چه سطحی بوده است و اینکه آیا به منافع ملی افغانستان آسیب رسانده است؟»

این کارشناس امور نظامی و امنیتی مقیم کابل خاطرنشان کرد که ایران مخالف پروژه تاپی است و علاقه‌ای ندارد که نفت و گاز ترکمنستان از خاک افغانستان به پاکستان و هند صادر شود.

آقای جاوید کوهستان درباره "مناقشه حقابه" ایران بر این باور است که دولت افغانستان پروژه‌ سدهای بزرگ وبندهای مهم را در غرب کشور اجرا نکرده، بنابراین ایران برای جلوگیری از آن از خشونت استفاده نخواهد کرد.

این کارشناس مقیم کابل اضافه کرد: «مرزهای شرقی ایران بیشتر مسیر کالاهای ایرانی بوده و بیشتر این کالاها از طریق مسیرهای غیرگمرکی به طور قاچاق، به افغانستان انتقال یافته است. ناامنی در این منطقه می‌تواند به اقتصاد ایران و  صادرات کالاهای ایرانی آسیب برساند. ایرانیان نمی‌خواهند در مرزهای خود جنگ و خشونت افزایش پیدا کند تا زمینه حضور نیروهای خارجی را در مرزهای خود فراهم کند.»

ودیل صافی، کارشناس حقوق بین‌الملل و استاد دانشگاه در کابل ولی برخلاف گفته‌های این کارشناس نظر دیگری را مطرح می‌کند: «آنچه که ما در افغانستان مشاهده می‌کنیم برخلاف اظهارات سفیر ایران در افغانستان است. طالبان تجهیز می‌شوند و برای تخریب و کشتار و اشغال به برخی نواحی می‌آیند. اگر واقعا ایران تماس با طالبان را به خاطر صلح در افغانستان انجام می‌داد این موضوع را باید در سطح ملی و بین‌المللی اعلام می‌کرد که قصد دارد میانجی‌گری کند و طالبان را تشویق به مذاکره با دولت افغانستان می‌کرد. اما این موضوع را ایران با مقامات دولت افغانستان و حکومت افغانستان طرح نکرد، بنابراین هدف ایران از تماس با طالبان حفظ منافع ملی و دفاع از منافع ایران و مقامات ایران است.»

این استاد دانشگاه کابل در مصاحبه با دویچه وله فارسی درباره دیگر اهداف ایران از تماس با طالبان هم چنین توضیح می‌دهد: «ایران قصد دارد از طریق این مداخلات مسلحانه از آمریکا انتقام بگیرد و قدرت خود را به آمریکا نشان دهد. دلیل دیگر هم آن است که ایران می‌خواهد از منابع آبی افغانستان سهم بیشتری دریافت کند.»

این کارشناس ضمن رد اظهارات سفیر ایران در کابل تاکید می‌کند که "حرف و عمل ایران یکی نیست" و دولت افغانستان به دلیل "ضعف درونی" و حضور نیروهای "نفوذی" در بدنه دولت، نتوانسته است این موضوع را پیگیری کند و به دخالت‌ها ایران اعتراض کند.