سهم ورزش زنان ایران در المپیک ۲۰۱۲: تا امروز فقط ۲ نفر
۱۳۹۰ شهریور ۲, چهارشنبه
پس از موفقیت‌های زنان ایرانی در رشته ووشو در بازی‌های آسیایی گوانجو؛ مسئولان ورزش با بی‌نظیر خواندن این نتایج، از مدال‌های رزمی‌کار‌ها به عنوان نمادی برای موفقیت‌های آتی زنان ورزشکار ایرانی یاد کردند. اما وضعیت نامناسب ورزش ایران در فهرست کشورهایی که سهمیه گرفته‌اند؛ حاکی از تکرار وضعیت سابق و حضور حداقلی ایران در بخش زنان المپیک لندن است.
مانند دوره‌های پیشین، باز هم تیراندازهای ایران که کمتر با مشکلات ناشی از حجاب مواجه هستند، موفق‌تر از نمایندگان سایر رشته‌ها ظاهر شده‌اند. لیدا فریمان در المپیک ۱۹۹۶ آتلانتا، منیژه کاظمی در المپیک ۲۰۰۰ سیدنی و نسیم حسن‌پور در المپیک ۲۰۰۴ آتن، سه ورزشکار زن ایرانی در رشته تیراندازی بودند که در این رقابت‌ها حضور پیدا کردند. در سال ۲۰۰۸ نیز هما حسینی در قایقرانی، سارا خوش‌جمال در تکواندو و نجمه آبتین در تیراندازی با کمان، نمایندگان زن ایران در المپیک پکن بودند.
پس از پایان المپیک پکن، محمد علی آبادی، رئیس وقت سازمان تربیت بدنی ایران، از افزایش چشمگیر تعداد نمایندگان زن ایران در المپیک بعدی خبر داد. این وعده‌ها پس از بازی‌های آسیایی گوانجو توسط علی سعیدلو، آخرین رئیس سازمان تربیت بدنی ایران تکرار شد. در حالی که اکثر موفقیت‌های زنان ایرانی در گوانجو؛ در رشته‌هایی رقم خورده بود که در فهرست ورزش‌های المپیک قرار ندارند.
به طور کلی ورزش زنان ایران در کاراته، شطرنج، ووشو و کبدی موفق است. اما هیچ کدام از این رشته‌ها در میان رشته‌های المپیکی به چشم نمی‌خورند. تا امروز نیز زنان ایرانی فقط در تیراندازی موفق به کسب ۲ سهمیه شده‌اند. لیلا رجبی در دو و میدانی یکی از امیدهای اصلی این رشته برای ورود به المپیک محسوب میشود. اما او در رقابت‌های قهرمانی آسیا از کسب سهمیه باز ماند.
در تکواندو نیز نمایندگان ایران در مسابقات گزینشی جمهوری آذربایجان از دور رقابت‌ها حذف شدند. لیگ‌های نابسامان ورزش زنان در رشته‌های مختلف ورزشی، کمبود امکانات و سرمایه‌گذاری‌ها در بخش زنان، تبعیض مسئولان ورزش در پاداش‌ها و بی‌توجهی صداوسیما و سایر رسانه‌ها به ورزش زنان، از جمله نکات منفی در ساختار ورزش زنان ایران است. رویه‌ای که اگر همچنان بر همین منوال ادامه یابد، شاید همین مختصر اندوخته ورزش زنان ایران نیز به سرعت از دست برود.
در این گزارش مروری شده است بر موقعیت ورزش زنان ایران برای کسب سهمیه و حضور در رقابت‌های المپیک.
کشتی و وزنه‌برداری
در دو رشته پر مدال کشتی و وزنه‌برداری، هیچ شانسی برای ایران وجود ندارد. زیرا این رشته‌های ورزشی برای زنان ایرانی غیر قانونی هستند. یعنی ایران نه تنها حضوری در میادین بین‌المللی ندارد بلکه در داخل نیز فعالیت در این رشته‌ها برای زنان ایرانی، فعلاً در حد یک آرزوی دست‌نیافتنی است.
این در حالی است که هر دو رشته ورزشی یاد شده برای ورزش زنان در سطح جهان، قلمروی آسیایی هاست. ژاپن قهرمان کشتی زنان جهان است و در وزنه‌برداری زنان نیز چینی‌ها سرآمد هستند. در رقابت‌های هر دور رشته زنان کره شمالی، کره جنوبی و تایلند نیز موفق بوده‌اند.
شنا و ژیمناستیک
"قانونی هستند اما منع قانونی دارند": به این معنا که برخلاف کشتی و وزنه‌برداری، این رشته‌ها در ایران غیر قانونی نیستند، اما امکان حضور در رقابت‌های بین‌المللی را ندارند. در این رشته‌ها به دلیل مشکل پوشش، دختران ایران نمی‌توانند در مسابقات برون‌مرزی شرکت کنند. طرح لباس شنای اسلامی نیز اگرچه با استقبال برخی کشورهای مسلمان مواجه شد اما در ایران، شرایط کاملاً متفاوت است.
بحث حجاب در ایران به پوشاندن موی سر محدود نمی‌شود. استفاده از البسه چسبان نیز نوعی بدحابی تلقی شده و بر همین اساس فعلاً نمی‌توان به اعزام شناگران و ژیمناست‌های زن ایرانی به رقابت‌های بین‌المللی امیدوار بود.
دو و میدانی
زنان ایرانی در مسابقات قهرمانی آسیا که در "کوبه" ژاپن برگزار شد شرکت کردند؛ مسابقاتی که آزمون ورودی المپیک هم محسوب می‌شدند. مریم طوسی (۱۰۰ و ۲۰۰ متر)، سپیده توکلی (هفت‌گانه)، لیلا ابراهیمی (۳ هزار و ۱۵۰۰ متر)، محبوبه غیور (۱۰ هزار متر) و لیلا رجبی (پرتاب وزنه) نمایندگان ایران در این مسابقات بودند. لیلا رجبی سوم شد و تک‌مدال زنان اعزامی را کسب کرد. اما او هم نتوانست به حدنصاب تعیین شده برسد و سهمیه المپیک بگیرد.
رجبی پس از آن به دنبال شرکت در تورنمنت‌های برون‌مرزی بود تا بتواند رکورد ورودی المپیک را کسب کند. اما نابسامانی‌های موجود در فدراسیون ایران باعث شد چنین فرصتی در اختیارش قرار نگیرد. مسابقات لیگ ایران تنها بخت او برای ثبت رکورد ورودی المپیک است. اما کار‌شناسان می‌گویند با توجه به اینکه او در رقابت‌های داخلی بی‌رقیب است، به سختی می‌تواند در ایران و بدون قرار گرفتن در کوران رقابت، به رکورد ورودی برسد.
مریم طوسی نیز که فاصله زیادی با کسب سهمیه نداشت؛ عدم حضور مربی و برخی حاشیه‌ها را از عوامل ناکامی در کسب سهمیه عنوان کرد. طوسی در مسابقات دانشجویان جهان که در شهر "شنژن" چین برگزار شد، برای چندمین بار در سال ۱۳۹۰، رکورد ایران را بهبود بخشید. او به مرحله نیمه‌نهایی نیز راه پیدا کرد اما همچنان با رکورد ورودی المپیک فاصله دارد.
تنیس
زنان تنیس‌باز ایرانی به سطحی از قدرت تکنیکی و فنی نرسیده‌اند که بتوانند در این رشته برای کسب سهمیه المپیک با حریفان آسیایی رقابت کنند. اما مشکلات فنی کوچک‌ترین مشکلات تنیس زنان ایران است. زیرا در وهله اول آنها باید لباس‌هایی بپوشند که هیچ تنیس‌بازی در جهان آن را به تن نمی‌کند. به همین خاطر هیچ یک از زنان تنیس‌باز ایران در میان هزار ورزشکار بر‌تر جهان حضور ندارند.
ارغوان رضایی نیز اگرچه مورد تأیید مقام‌های ورزشی جمهوری اسلامی ایران است و چند بار در برنامه‌های صداوسیما نیز حضور یافته، اما لباس‌های او و موهای بدون مقنعه‌اش، مورد تأیید نظام جمهوری اسلامی نیست.
پینگپنگ
پینگپنگ بازان زن ایران مهیای شرکت در مسابقات آسیای میانه می‌شوند که دی ماه ۱۳۹۰ در ایران برگزار خواهد شد. آنان در صورت پیروزی، به رقابت‌های انتخابی آسیا برای شرکت در مسابقات المپیک لندن راه خواهند یافت. در ورزشی که دخترانش سبک‌ترین لباس‌ها را می‌پوشند تا از تحرک و سرعت بیشتری برخوردار شوند، زنان ایرانی باید البسه مورد تأیید نظام ورزشی ایران را به تن کنند؛ اجبار و الزامی که تاثیر محسوسی روی نمایش فنی آنها در میادین رسمی بین‌المللی دارد.
پینگپنگ زنان ایران تاکنون نماینده‌ای در المپیک‌ها نداشته است.
فوتبال
تیم ملی فوتبال زنان ایران که به مرحله گروهی رقابت‌های مقدماتی المپیک لندن راه یافته بود، با تصمیم فیفا و به دلیل استفاده از پوشش غیر قانونی، از حضور در مسابقه با اردن محروم شد. به این ترتیب ایران بدون برگزاری بازی، ناگزیر شد رقابت‌های گروهی را ترک کند.
البته سرنوشت فوتبال پسران ایران هم برای حضور در المپیک تا حدودی مشابه بود و هر دو تیم به خاطر اتفاقاتی کم‌سابقه در فوتبال جهان، از ادامه رقابت‌های مقدماتی برای راهیابی به المپیک باز ماندند.
شمشیربازی
به دلیل پایین بودن سطح شمشیربازی زنان ایران، این تیم در مسابقات انتخابی المپیک شرکت نخواهد کرد. این در حالی است که حدود ۴۰ سال قبل ایران قهرمان شمشیربازی زنان آسیا بود و در المپیک‌ها نیز نماینده داشت.
هاکی
هاکی داخل سالن جزو رشته‌های المپیکی نیست. اما زنان ایران فقط در هاکی داخل سالن فعالیت میکنند. در المپیک نیز تنها رقابت‌های هاکی چمن برگزار میشود. پس زنان ایرانی حتی در رقابت‌های مقدماتی این مسابقات نیز شرکت نخواهند کرد.
تکواندو
با وجود کسب نتایج نسبتاً خوب در بازی‌های آسیایی گوانجو، زنان ملی‌پوش ایران نتوانستند در رقابت‌های آذربایجان، سهمیه‌ای کسب کنند. در حال حاضر ۱۲ تکواندوکا در اردوی تیم ملی زیر نظر سرمربی کره‌ای تمرین میکنند تا بتوانند در آخرین مسابقه گزینشی موفق ظاهر شوند.
مرحله آخر رقابت‌های ورودی به المپیک در تایلند برگزار خواهد شد و هر کشور می‌تواند حداکثر ۲ سهمیه برای حضور در المپیک به دست آورد. این‌بار قرار است ملی‌پوشان ایران بخت خود را در اوزان سوم و چهارم امتحان کنند، زیرا در این وزن‌ها حریفان سر‌شناس تکواندوی ایران سهمیه گرفته‌اند. پس به همان نسبت، احتمال کسب سهمیه نیز افزایش می‌یابد.
والیبال
تیم ملی والیبال زنان ایران در مکان هشتم آسیا قرار دارد و از شانس‌های کسب سهمیه المپیک محسوب نمی‌شود. این تیم با وجود اشتیاق وافر بازیکنانش حتی به بازی‌های آسیایی گوانجو نیز اعزام نشد. علت عدم اعزام، بیش از آن‌که فنی باشد، به نگرانی مسئولان از نوع پوشش بازیکنان والیبال مرتبط بود.
هندبال
ایران در مسابقات انتخابی المپیک لندن در رشته هندبال شرکت نخواهد کرد. هندبالیست‌های زن ایران همانند دوره‌های قبل فقط تماشاگر رقابت‌های المپیک هستند. البته از آن‌جایی که ورزش زنان از صداوسیمای ایران پخش نمی‌شود، چه بسا آنها در صورت عدم دسترسی به شبکه‌های ماهواره‌ای، حتی از تماشای رقابت‌ها نیز محروم بمانند.
بسکتبال
زنان بسکتبالیست ایرانی به دلیل الزام به حفظ پوشش کامل اسلامی در مسابقات، تاکنون نتوانسته‌اند مجوز حضور در میادین بین‌المللی را دریافت کنند. آنان تنها می‌توانند در تورنمنت‌های دوستانه به میدان بروند.
بدمینتون
به دلیل پایین‌بودن سطح بدمینتون زنان ایرانی نسبت به قدرت‌های آسیا، ایران در رقابت‌های انتخابی المپیک شرکت نخواهد کرد. در رقابت‌های قهرمانی جهان به میزبانی لندن نیز اثری از زنان ایرانی دیده نمی‌شد و ایران فقط یک نماینده مرد در این رقابت‌ها داشت که او نیز در همان دور نخست حذف شد.
تیراندازی
تمام سهمیه‌هایی که ایران تاکنون در ورزش زنان برای حضور در المپیک لندن کسب کرده در همین رشته بوده است. مه‌لقا جام بزرگ و الهه احمدی موفق به کسب ۲ سهمیه المپیک برای ایران شده‌اند. رقابت‌های تیراندازی با کمان (ریکرو) قهرمانی آسیا نیز برای توزیع سهمیه المپیک اواخر مهرماه برگزار میشود. ایران که در دوره گذشته تنها نجمه آبتین را در مسابقات انفرادی داشت، امسال تلاش خواهد کرد تا بتواند سهمیه تیمی المپیک لندن را هم کسب کند.
قایقرانی
در روئینگ: تیم ملی ایران قصد دارد با هدایت مربی خارجی خود در مسابقات انتخابی شرکت کند و بخت خود را برای شرکت در المپیک بیازماید. هما حسینی، پرچمدار کاروان ایران در المپیک پکن، نیز از تیم قایقرانی بود.
در آب‌های آرام: مسابقات انتخابی در اواخر مهر ماه سال جاری (۱۳۹۰) به میزبانی ایران برگزار میشود. تیم ملی زنان ایران در این مسابقات فرصت خوبی برای استفاده از امتیاز میزبانی برای کسب سهمیه المپیک دارد.
مهدی رستم‌پور
تحریریه: پارسا بیات