سه سال حکومت طالبان؛ افغانستان در چنگ گرسنگی و نقض حقوق بشر
۱۴۰۳ مرداد ۲۵, پنجشنبه
حکومت طالبان در افغانستان تا کنون تنها از سوی پاکستان، عربستان سعودی و امارات متحده عربی به رسمیت شناخته شده، اما سه سال پس از به دست گرفتن سکان قدرت توانسته به برخی موفقیت‌های دیپلماتیک دست یابد. طالبان روابط خود را با کشورهایی مانند روسیه، چین و کشورهای آسیای مرکزی بهبود بخشیده‌اند. روسیه در حال بررسی حذف طالبان از فهرست تروریستی خود است. چین تقریباً یک سال پیش، با اعزام یک سفیر جدید، تأیید او را از دولت طالبان دریافت کرد. به گفته طالبان، "حدود ۴۰ کشور در افغانستان نماینده دیپلماتیک دارند".
اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله
ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان در گفت‌وگو با دویچه‌وله گفته است: «ما خواستار روابط خوب با همه کشورها هستیم.» او می‌گوید، حتی اگر دولت او در حال حاضر به طور رسمی نتواند به رسمیت شناخته شود، اما روابط خوب به نفع همه طرف‌ها خواهد بود.
در آغاز ماه ژوئیه سال جاری، حکومت طالبان برای اولین بار در کنفرانس سازمان ملل متحد در مورد افغانستان شرکت کرد، اما تأکید کرد که نمی‌خواهد در مورد حقوق زنان صحبت کنند. مجاهد رهبری هیئت طالبان را برعهده داشت و ۲۵ کشور دیگر در این نشست شرکت داشتند. او در آن زمان تاکید کرد: «افغانستان و دولت آن از انزوا خارج شده‌اند.» دستور کار این نشست از جمله تعهد به صلح پایدار، رعایت حقوق بین‌المللی و حقوق بشر و مبارزه با مواد مخدر بود.
امیدی به حاکمیت قانون نیست
به نظر می‌رسد تا زمانی که حقوق زنان به طور آشکار تقویت نشود، هیچ یک از اعضای سازمان ملل مایل نیست رژیم طالبان را به رسمیت بشناسد. تحت حکومت اسلامگرای طالبان تحصیل دختران از کلاس هفتم به بعد همچنان ممنوع است. سازمان ملل متحد چنین محدودیت‌هایی بر حقوق زنان را "آپارتاید جنسیتی" می‌نامد.
بیشتر بخوانید: نخستین نشست نمایندگان طالبان و سازمان ملل در دوحه آغاز شد
مصطفی مدسر، کارشناس روابط بین‌الملل به دویچه‌وله می‌گوید: «دولت طالبان شدیدترین اقدامات را علیه زنان، فعالان حقوق بشر، نظامیان سابق و اقلیت‌های قومی در افغانستان در پیش گرفته است. این دولت نه تنها فاقد رسمیت بین‌المللی است، بلکه در میان مردم نیز مشروعیت ندارد.»
آرین شریفی، از دانشگاه پرینستون آمریکا در مصاحبه با دویچه‌وله می‌گوید که مردم افغانستان خواستار حاکمیت قانون و حقوق مدنی هستند. قوانین باید برای همه مردم، از جمله زنان، کودکان و همه گروه‌های قومی در کشور اعمال شود: «مردم خواهان حکومتی قانون‌مدار هستند و قوانین باید بازتاب اراده جمعی مردم افغانستان باشند.»
ادامه فعالیت‌های داعش
وضعیت امنیتی در افغانستان همچنان ناآرام است. بیش از ۲۰ گروه تروریستی، از جمله القاعده، طالبان پاکستانی موسوم به "تحریک طالبان پاکستان" و شبکه تروریستی دولت اسلامی (داعش) هنوز در خاک افغانستان فعال هستند.
شاخه داعش در افغانستان خود را "دولت اسلامی استان خراسان" می‌داند. خراسان منطقه‌ای تاریخی در آسیای مرکزی بود که امروزه در خاک افغانستان، ایران و برخی کشورهای آسیای میانه قرار دارد.
بیشتر بخوانید: درباره "دولت اسلامی ولایت خراسان" چه می‌دانیم؟
"دولت اسلامی خراسان" (داعش خراسان) با حملات و سوءقصدهای خود به طور مداوم قدرت دولت طالبان را به چالش می‌کشد. کشورهایی مانند روسیه و چین نیز به طور فزاینده‌ای نگران هستند و برای همکاری نزدیک‌تر با طالبان علیه دشمن مشترک تلاش می‌کنند. چین خود ۷۶ کیلومتر مرز مشترک با افغانستان دارد که در ارتفاع حدود ۴هزار متری قرار دارد و نظارت بر آن دشوار است.
با این حال، ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان مدعی است که تهدید داعش به "صفر" کاهش یافته است. اما گزارش‌های اخیر سازمان ملل نشان می‌دهد که "دولت اسلامی خراسان" یک تهدید تروریستی مهم از جمله برای اروپا است.
حکومت کردن با احکام دینی
در داخل کشور، حکومت طالبان قدرت خود را تثبیت کرده و در عمل افغانستان را بدون یک قانون اساسی معتبر اداره می‌کند. این روحانیان هستند که در دستگاه‌های اداری همیشه حرف آخر را می‌زنند. هبت‌الله آخوندزاده، رهبر عالی طالبان، قدرتمندترین مرد این کشور و رئیس خودخوانده دولت است. او با احکام دینی حکومت می‌کند.
شریفی، پژوهشگر علوم سیاسی از دانشگاه پرینستون می‌گوید: «سیستم دولتی طالبان فراگیر نیست. به همین دلیل، حقوق شهروندی قابل احیاء نیست.» پلورالیسم سیاسی نمی‌تواند در افغانستان وجود داشته باشد زیرا احزاب ممنوع هستند و انتخاباتی وجود ندارد. بنابراین، دولت مذهبی-مرکزگرا، همان‌طور که سازمان ملل متحد آن را توصیف می‌کند، یک "اقلیم ترس" را در جامعه حاکم کرده است.
حکومت طالبان اما تعبیر دیگری دارد و می‌گوید شوراهای استانی مرکب از روحانیون و بزرگان قومی، صدای مردم را به حکومت مرکزی می‌رسانند.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
در حالی که دولت طالبان روابط پیچیده خود را با جامعه بین‌المللی دنبال می‌کند، آینده افغانستان همچنان در ابهام است. مردم کشور خود را میان امید به ثبات و واقعیت خشن یک رژیم منزوی گرفتار می‌بینند.
سه سال پس از به قدرت رسیدن طالبان، بر اساس آمار فعلی سازمان ملل، بیش از نیمی از جمعیت، یعنی حدود ۲۴میلیون نفر، هنوز به کمک‌های بشردوستانه نیاز دارند. ضعیف ترین گروه‌های اجتماعی زنان و کودکان هستند. بحران انسانی در حال گسترش است. گرسنگی، سوء تغذیه و کمبود مراقبت‌های پزشکی مشکلات فوری هستند که هنوز حل نشده‌اند.