"سپاه آفریقا"؛ استراتژی نظامی جدید پوتین برای آفریقا
۱۴۰۲ بهمن ۲۹, یکشنبه
مزدوران گروه واگنر سالها به طور غیررسمی از طرف روسیه در آفریقا میجنگیدند. پس از مرگ یوگنی پریگوژین، رئیس این گروه، کرملین در حال تشکیل نیروی جدیدی به نام "سپاه آفریقا" است که زیر نظارت مستقیم وزارت دفاع فعالیت میکند.
تبلیغات
حدود سه ماه پیش گروه واگنر یکی از بزرگترین موفقیتهای خود را در مالی جشن گرفت. آنها به همراه ارتش مالی، شهر "کیدال" را در شمال این کشور آزاد کردند. این شهر از سال ۲۰۱۲ تحت کنترل باماکو، پایتخت مالی، نبود، بلکه نخست توسط شبهنظامیان تروریستی جهادی و سپس گروههای شورشی بر آن حاکم بودند.
چندین ساعت پرچم گروه شبهنظامی واگنر بر فراز قلعه کیدال به اهتزاز درآمد. بر اساس یافتههای روزنامه فرانسوی لوموند، یک کانال تلگرامی روسی این پیروزی را تبریک گفت. این کانال متعلق به "سپاه آفریقا" (Africa Coprps) است.
همین "سپاه آفریقا" قرار است جایگزین گروه واگنر شود. این نام برگرفته از "سپاه آفریقا"ی ارتش نازی رایش سوم است که بین سالهای ۱۹۴۱ و ۱۹۴۳ در تونس، لیبی و مصر میجنگید.
"سپاه آفریقا"، زیر نظر مستقیم وزارت دفاع روسیه
تفاوت این نیروی جدید با گروه واگنر در این است که "واگنر" بر روی کاغذ یک شرکت امنیتی خصوصی به ریاست یوگنی پریگوژین بود. اما پس از قیام ناموفق پریگوژین، او و بقیه رهبران واگنر در یک سانحه هوایی در ۲۳ اوت ۲۰۲۳ کشته شدند. برای مدت طولانی مشخص نبود که کرملین چه برنامهای برای نیروهای مزدور پریگوژین در آفریقا دارد.
سرگئی شیرنوف، مامور سابق سازمان امنیت سابق اتحاد شوروی "کاگب" در مصاحبهای با بخش شمالغربی آفریقای شبکه اول تلویزیون آلمان (ARD)، در این رابطه میگوید، تفاوت بزرگ در این است که برخلاف واگنر، "سپاه آفریقا" زیر نظر مستقیم وزارت دفاع روسیه است: «زیرا این واحد به وضوح به دولت روسیه وابسته است. دولت روسیه باید مسئول هر کاری باشد که این "سپاه آفریقا" انجام میدهد»، ازجمله پاسخگویی در برابر دادگاههای بینالمللی.
شیرنوف در زمان اتحاد شوروی به عنوان مامور مخفی روسیه ازجمله در فرانسه و کشورهای مختلف آمریکای لاتین فعال بوده است. او و ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه در جریان آموزشهای خود در "کاگب" با یکدیگر آشنا شدند. این نویسنده کنونی کتابهای پرفروش در غرب، در سال ۲۰۰۱، به دلیل متهم شدن به انتشار اسرار دولتی در شبکه اینترنت، تحت پیگرد قرار گرفته و سپس به فرانسه فرار کرد.
شمار "سپاه آفریقا" دو برابر واگنر
مقامات روس میگویند ۲۰هزار نفر برای "سپاه آفریقا" کار میکنند. شمار گروه واگنر حداکثر ۱۰هزار نفر بود که به احتمال زیاد حتی کمتر از این بود. به گفته شیرنوف، آنها در وهله نخست افرادی را استخدام خواهند کرد که در سرویسهای اطلاعاتی آموزش دیدهاند. به مزدوران واگنر سابق قراردادهای کاری ارائه شده است.
شیرنوف میگوید، با وجود اینکه اکثر آنها امضا کردهاند، اما فضا در سازمان در غلیان است: «مزدوران پرسابقه واگنر از پوتین به خوبی یاد نمیکنند. آنها پایان غمانگیز رهبری خود را در اطراف پریگوژین را فراموش و هضم نکردهاند، و اینکه چگونه دولت روسیه گروه واگنر را منحل کرد. این میتواند تنش ایجاد کند.»
فرود اولین اعضای "سپاه آفریقا" در بورکینافاسو
اولین اعضای "سپاه آفریقا" در اواخر ژانویه در اواگادوگو، پایتخت بورکینافاسو فرود آمدند. حدود ۱۰۰ نفر اینجا مستقر هستند که شمار آنها به زودی به ۳۰۰ نفر خواهد رسید. این سازمان از طریق شبکه تلگرام گفته است که میخواهند از ابراهیم ترائوره، رئیس جمهور موقت و مردم در برابر حملات تروریستی محافظت کنند.
ترائوره در مصاحبهای در پاسخ به این سئوال که آیا روسها نیز میجنگند، پاسخ داد: «نه، هیچ روسی در خاک ما در عملیات رزمی شرکت ندارد. اما اگر شرایط اقتضا کند، آنها حضور خواهند داشت. این را میتوانم به شما قول بدهم.»
در منطقه ساحل قاره آفریقا، نیروهای نظامی اخیرا در چندین کشور قدرت را به دست گرفتند. ترائوره یکی از آنهاست، اما در مالی و نیجر نیز قدرت به دست نظامیان افتاد.
سرگئی ژیرنوف معتقد است که چهرههایی مانند ترائوره، کار را برای پوتین آسان کردهاند: «پوتین کشورهای آفریقایی را به سوی تنشهای بیشتر سوق میدهد.» زیرا پوتین میتواند با تکیه بر مناقشههای بیشتر، دیکتاتورها را به مسیری که خود میخواهد هدایت کند. «در برخی کشورها حتی ژنرالها نبودند که کودتا کردند، بلکه درجهدارها و افسران دونپایه بودند که اصلاً نمیدانستند چگونه یک کشور را رهبری کنند.»
سلاح، طلا و الماس
با خروج سربازان فرانسه و نیروهای سازمان ملل متحد، روسیه و سایر کشورها جایآنها را پر کردند. ترائوره میگوید، اینها راحتتر سلاحهای سنگین ارسال میکنند: «کشورهای زیادی هستند، روسیه، چین، ترکیه، کره شمالی، که اصلاً محدودیتی اعمال نمیکنند. ایران همه چیز برای ما میفرستد. ایران یک صورتحساب برای ما مینویسد و اگر بتوانیم پرداخت کنیم، پرداخت میکنیم.»
ترائوره از این شاکی است که کشورهای غربی سلاح در اختیار او نمیگذاشتند و میگوید: «درست همین کشورهایی که سربازانشان در اینجا مستقر بودند و میگفتند دوست ما هستند، طور دیگری بودند. حتی کشورهایی بودند که نمیخواستند سلاح مرگبار برای ما ارسال کنند.»
اما چرا پوتین در حالی که همزمان با اوکراین در جنگ است، در حالی که روسیه صدها هزار نفر تلفات داده است، این همه منابع را برای "سپاه آفریقا" هزینه میکند؟
حجم معاملات روسیه با تمامی ۵۴ کشور قاره آفریقا تنها حدود ۱۸میلیارد یورو است. روسیه تقریبا چیزی از این کشورهای وارد نمیکند، بلکه محصولات خود را به آفریقا صادر میکند به ویژه سلاح. اما کشورهایی مانند بورکینافاسو در قبال دریافت اسلحه، چه چیزی غیر از بازار خود را در اختیار روسیه قرار میدهند؟
ترائوره این موضوع را رد میکند، اما همسایگانی مانند غنا و کشورهای غرب آفریقا معتقدند که منابع طبیعی مانند معادن طلا و الماس در خطر هستند.
شیرنوف میگوید که پوتین بر این باور است که هنوز در آفریقا ثروتهایی وجود دارند که باید غارت شوند: «روسیه میتواند هر چیزی را که بخواهد ادعا کند، اما واقعیت این است که رفتارش در این قاره مانند یک حیوان درنده است.»
علاوه بر مالی و بورکینافاسو، انتظار میرود که "سپاه آفریقا" در لیبی، جمهوری آفریقای مرکزی و تا حدی کمتر، در نیجر فعالیت کند. پرسش این است که آیا روسیه میتواند ثابت کند که قادر است چیزی فراتر از یک تامینکننده سلاح و عامل هرج و مرج باشد؟ دادههای اقتصادی و نتایج تاکنونی، تردیدهایی در این رابطه ایجاد میکنند.
ولادیمیر پوتین، "آخرین تزار" روسیه، به روایت تصویر
ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه تا سال ۲۰۳۰ در رأس قدرت قرار خواهد داشت. گرچه حکومت تزارها در روسیه به پایان رسیده، اما شیوه حکومت پوتین به تزارها شباهتهای زیادی دارد. زندگی "آخرین تزار" روسیه در این گزارش تصویری:
ولادیمیر پوتین با کسب ۸۷ درصد آرا در انتخابات ریاست جمهوری روسیه در مقام خود ابقا شد؛ انتخاباتی که آن را نه عادلانه میتوان نامید و نه آزاد. پوتین به این ترتیب تا سال ۲۰۳۰ میلادی همچنان زمام امور را در دست خواهد داشت. او که افسر سابق سازمان اطلاعات و جاسوسی روسیه (کاگب) است، در سال ۱۹۹۹ در این کشور به قدرت رسید و از آن زمان تا کنون اکثر منتقدان خود را حذف یا زندانی یا تبعید کرده است.
عکس: Maxim Shemetov/REUTERS
پوتین؛ دیکتاتور و متجاوز
از نام این افسر سابق کا گ ب که صندلی ریاست جمهوری را به نفع خود مصادره کرده و با تجاوز نظامی به اوکراین، جهان را به لبه پرتگاه بحران خطرناکی سوق داده در آینده و تاریخ روسیه به نیکی یاد نخواهد شد. منتقدان میگویند که پوتین به شکلی غیردموکراتیک برای دورانی طولانی در قدرت مانده و نظام سیاسی روسیه را به یک سیستم اقتدارگرای غیردموکراتیک تبدیل کرده است.
عکس: Kirill Kudryavtsev/AFP/Getty Images
از تولد تا آشنایی با سوبچاک
ولادیمیر ولادیمیروویچ پوتین در روز ۷ اکتبر سال ۱۹۵۲ در سن پترزبورگ (لنینگراد سابق) متولد شد. او در این شهر به مدرسه رفت و در ۱۲ سالگی آموزش جودو و سامبو را آغاز کرد. او در سال ۱۹۷۰ در دانشگاه سنپترزبورگ در رشته حقوق آغاز به تحصیل کرد و در سال ۱۹۷۵ فارغالتحصیل شد. پوتین در آنجا با آناتولی سوبچاک، استادیاری که قانون تجارت تدریس میکرد آشنا شد که نقش مهمی در زندگیاش ایفا کرد.
عکس: picture-alliance/Globallookpress.com
افسر اطلاعاتی
پوتین به مدت ۱۶ سال به عنوان افسر اطلاعاتی خارجی سازمان جاسوسی شوروی (سابق) "کا گ ب" کار کرد و تا درجه سرهنگ دومی نیز رسید. او سپس در سال ۱۹۹۱ استعفا داد و وارد حرفه سیاست در سنپترزبورگ شد. (این کارت شناسایی برای پوتین زمانی که او در آلمان مستقر بود توسط سازمان امنیت آلمان شرقی "اشتازی" صادر شده است).
عکس: BStU, MfS, BV Dresden, Abt.KuSch, Nr 7216
همسر اول و دخترانش
پوتین در سال ۱۹۸۳ با "لودمیلا اشکربنوا" ازدواج کرد. حاصل این ازدواج دو دختر است؛ مارینا در سال ۱۹۸۵ در سن پترزبورگ و کاترینا در سال ۱۹۸۶ در درسدن آلمان متولد شدند. مارینا ورونتسوا، حالا ریاست یک انستیتوی تحقیقات ژنتیک را برعهده دارد که با بودجههای میلیاردی دولتی فعالیت میکند. کاترینا نیز ریاست انستیتوی تحقیقات هوش مصنوعی با بودجه دولتی یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون یورو را برعهده دارد.
عکس: picture alliance / Globallookpress.com
شاگرد و مرشد
سمت چپ این عکس، پوتین جوان دیده میشود که کنار آناتولی سوبچاک شهردار سنپترزبورگ ایستاده است. سوبچاک استاد پوتین بود و با انتصاب او به سمت مشاور روابط خارجی شهرداری، او را وارد عرصه سیاست کرد. بعدها با قدرتگرفتن پوتین، سوبچاک توانست با استفاده از نفوذ شاگرد خود از پرونده یک رسوایی مالی بگریزد. سوبچاک در سال ۲۰۰۰ درگذشت.
عکس: Imago/ITAR-TASS
رئیس جمهور موقت
ژوئن سال ۲۰۰۰ میلادی بوریس یلتسین کنارهگیری کرد و نخستوزیر او به طور موقت کرسی ریاستجمهوری را در اختیار گرفت. پوتین در انتخابات ریاستجمهوری روسیه کارزار موفقی به راه انداخت. در همین دوران برای نخستینبار اتهامهایفساد مالی و رشوهخواری در زمان فعالیت پوتین در شهرداری سنپترزبورگ مطرح شد. مارینا سالی، نمایندهای که این اتهامات را مطرح کرده بود، مجبور به سکوت شد و از سیاست کنارهگیری کرد.
عکس: Imago/ITAR-TASS
مدودوف؛ عروسک پوتین
مسیر سیاسی دمیتری مدودوف همچون پوتین از "حلقه" سنپترزبورگ آغاز میشود. او متولد این شهر و مشاور شهردار بود. او در سال ۲۰۰۰ رئیس ستاد انتخاباتی پوتین، مدتی رئیس شرکت گاز پروم و بعد هم در سال ۲۰۰۸ رئیس جمهور و از سال ۲۰۱۲ نخست وزیر روسیه شد. مدودوف در سال ۲۰۱۲ دیگر در انتخابات ریاستجمهوری روسیه شرکت نکرد تا راه را برای نامزدی ولادیمیر پوتین همراه کند. بسیاری مدودوف را عروسک پوتین میخوانند.
عکس: Reuters
رئیس جمهور "مادامالعمر"؟
پوتین که از سال ۲۰۰۸ تا سال ۲۰۱۲ نخست وزیر مدودف بود در سال ۲۰۱۲ مجددا رئیس جمهور شد، در سال ۲۰۱۸ هم برای چهارمینبار در مسند خود ابقا شد و در آوریل سال ۲۰۲۱ با رفراندوم "اصلاحیه قانون اساسی" امکان یافت ریاست جمهوریاش را تا سال ۲۰۳۶ نیز ادامه دهد. در صورت زنده ماندن، پوتین در این سال ۸۴ ساله خواهد بود.
عکس: picture alliance/dpa/M.Klimentyev
الیگارشی یلتسین، الیگارشی پوتین
پایههای الیگارشی در دوران یلتسین گذاشته شد و افرادی که نزدیک به حلقه قدرت بودند با تصاحب اموال دولتی به سرمایههای هنگفتی دست یافتند. پوتین اما الیگارشها را گوش بفرمان کرد و برخی را مانند میخائیل خودوروفسکی به زندان فرستاد. در روز ۲۴ فوریه وقتی پوتین در مقابل ۳۷ نفر از الیگارشها و ثروتمندترین افراد روسیه از "لزوم انجام عملیات ویژه در اوکراین صحبت کرد"، حتی یک نفر هم جرائت مخالفت و انتقاد نداشت.
عکس: picture-alliance/dpa
پوتین و خام فروشی
با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و باز شدن درهای تجارت جهانی بر روی روسیه، این کشور در دو دوره اول ریاست جمهوری پوتین دارای رشد اقتصادی بسیار بالایی بود که از فروش مواد خام، نفت و گاز و صادرات طلا و اسلحه بدست آمد. این ثروت اما به جیب الیگارشها رفت و صرف خرید کالاهای مصرفی و لوکس بجای مدرنیزه کردن اقتصاد روسیه شد.
عکس: Getty Images/AFP/Alexsey Druginyn
تصاویر جنجالی پوتین
در طول دهههای گذشته چه در دوران اتحاد جماهیر شوروی سابق و چه در دوران ریاست جمهوری یلتسین و حتی مدودوف، چنین تصاویری از یک رئیس جمهور روسیه منتشر نشده است: پوتین در حال شکار، تیراندازی، اسبسواری، پرواز با درناها، سوار بر موتور هارلی دیویدسون، در حال مبارزه جودو، غواصی، نواختن پیانو و آوازخوانی، بازی هاکی روی یخ و پرواز با جت جنگنده تنها نمونههایی از تصاویر هستند.
عکس: AP
درز خبر معشوقه و جدایی از لودمیلا
در سال ۲۰۰۸ برای نخستین بار روزنامه روسی "مسکوفسکی کورسپوندنت" از رابطه آلینا کابایوا، ستاره ژیمناستیک ریتمیک روسیه بعنوان معشوقه ولادیمیر پوتین خبر داد. مدتی بعد انتشار این روزنامه متوقف شد. پوتین در ماه آوریل سال ۲۰۱۴ در تلویزیون دولتی روسیه رسما خبر جدایی خود از لودمیلا را اعلام کرد. کابایوا که نماینده مجلس شده بود در همین سال ناگهان بدون هیچ تجربهای رئیس "گروه رسانه ملی" شد.
در پی انقلاب سال ۲۰۱۴ اوکراین که در پی آن ویکتور یانوکوویج، رئیس جمهور طرفدار روسیه سرنگون شد و سیاستمداران طرفدار اروپا به قدرت رسیدند، گروهی از روستبارهای اوکراین در مناطق شرقی و جنوبی این کشور از جمله کریمه اعتراضاتی را علیه حکومت جدید ترتیب دادند. در روز ۲۶ فوریه نظامیان روسیه شبه جزیره کریمه را به تصرف خود درآوردند و ۱۶ مارس همان سال این شبه جزیره از طریق یک همهپرسی به روسیه الحاق شد.
عکس: picture-alliance/dpa/EPA/A. Pedko
حمله نظامی به اوکراین
ولادیمیر پوتین در روز ۲۴ فوریه سال ۲۰۲۲ رسما خبر عملیات نظامی علیه اوکراین را اعلام کرد. او گسترش ناتو را تهدیدی برای امنیت روسیه دانست و خواستار ممنوعیت قانونی پیوستن اوکراین به ناتو شد. متعاقب این حمله روسیه مورد تحریم کشورهای غربی قرار گرفت و موج کمکهای مالی و تسلیحاتی این کشورها روانه اوکراین شد. تا کنون نزدیک به ۱۷ هزار غیرنظامی، از جمله صدها کودک در اوکراین در طی این جنگ کشته شدهاند.