سیاستمداران آلمانی در پی پلان ب در باره برنامه هسته‌ای ایران
۱۴۰۱ اسفند ۲, سه‌شنبه
ایران در حال غنی‌سازی گسترده اورانیوم با غلظت نزدیک به ساخت سلاح هسته‌ای است. در چنین وضعیتی احزاب سیاسی در برلین خواستار رویکردی جدید در قبال تهران هستند و می‌گویند از جنبش دموکراسی‌خواهی ایران باید بیشتر حمایت کرد.
جمهوری اسلامی به ساخت بمب اتمی نزدیک می‌شودعکس: namehnews
تبلیغات
میشائیل روت، کارشناس سیاست خارجی از حزب سوسیال دموکرات نگران از روند کنونی برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی است. این رئیس کمیسیون سیاست خارجی پارلمان بوندستاگ آلمان، تقریبا آینده‌ای برای توافق هسته‌ای بین‌المللی با ایران نمی‌بیند و می‌گوید، ایران پیوسته این توافق را نقض می‌کند و علاقه‌ای به پایبندی به تعهدات از خود نشان نمی‌دهد.
میشائیل روت با اشاره به رویکرد تهران در گسترش فعالیت‌های هسته‌ای گفته است: «تهران عملاً ضربه مرگ را به توافق هسته‌ای وارد می‌کند.»
پس‌زمینه این نظر کارشناس آلمانی، گزارشی درباره افزایش غنی‌سازی اورانیوم در چارچوب برنامه مناقشه‌برانگیز هسته‌ای ایران است که خبرگزاری بلومبرگ یکشنبه ۱۹ فوریه به نقل از دیپلمات‌ها منتشر کرد.
بر اساس این گزارش، کارشناسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اورانیوم ۸۴درصد غنی‌شده در ایران کشف کرده‌اند. برای تولید بمب اتمی به اورانیوم غنی‌شده ۹۰درصد نیاز است. اما کارشناسان می‌گویند، اورانیوم غنی‌شده ۸۵درصدی نیز می‌تواند برای تولید بمب هسته‌ای کافی باشد. بنابراین، ایران به طور خطرناکی به دستیابی به بمب اتمی نزدیک شده است.
مقامات ایران اما این گزارش را تکذیب می‌کنند.
کارشناس آلمانی: در این شرایط حمایت از جنبش دموکراسی‌خواهی ضروری است
میشائیل روت هشدار داد: «در صورتی که ایران واقعاً پیشرفت قاطعی در ساخت بمب اتمی داشته باشد، این امر ثبات در منطقه هم‌اکنون بحران‌زده را به خطر می‌اندازد.»
رئیس کمیسیون سیاست خارجی پارلمان آلمان افزود، در چنین وضعیتی، پیروزی جنبش آزادی و دموکراسی در ایران از اهمیت برخوردار می‌شود. روت گفت: «ما باید در حد توان خود از این جنبش حمایت کنیم.»
ایران در سال ۲۰۱۵ متعهد شد که برنامه هسته‌ای خود را در چارچوب توافق بین‌المللی موسوم به "برجام" محدود کند. در ازای این تعهد، تحریم‌ها لغو شدند.اما در پی خروج آمریکا از این توافق در دوران ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ، تهران نیز به تدریج محدودیت‌های هسته‌ای خود را لغو کرد. تلاش برای احیای توافق هسته‌ای برجام پیشرفتی نداشته است.
در این میان میخائیل اولیانوف، نماینده دائمی روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین در واکنش به گزارش غنی‌سازی ۸۴درصدی اورانیوم در ایران در توئیتی نوشت: «بیان دقیق، غنی‌سازی ۸۴درصدی موضوعی نگران‌کننده است، اما طبق ترتیبات فعلی ممنوع نیست. اگر برجام به طور کامل اجرایی می‌شد، ممنوع بود. بنابراین، شرکت‌کنندگان در گفتگوهای وین باید تصمیم بگیرند که ترجیح‌شان چیست.»
"عربستان می‌تواند به تسلیح هسته‌ای روی آورد"
یوهان واده‌فول، معاون رئیس فراکسیون احزاب دموکرات و سوسیال مسیحی در پارلمان بوندستاگ، از دولت آلمان خواست، خود را برای تشدید درگیری با تهران آماده کند.
این سیاستمدار حزب دموکرات مسیحی به اشپیگل گفت: «آلمان باید برای همه احتمالات آماده باشد.» برلین اکنون باید سیاست خود را "بسیار نزدیک" با مواضع آمریکا هماهنگ سازد.
واده‌فول افزود: «واضح است که آمریکا از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای جلوگیری خواهد کرد.» او با اشاره به رقابت‌ها در خاور نزدیک و میانه گفت: «این امر به دلیل عواقب غیر قابل پیش‌بینی دیگر نیز ضروری است.» از نظر او، عربستان سعودی "بدون تردید به تسلیح هسته‌ای" روی خواهد آورد.
اولریش لشته، کارشناس سیاست خارجی حزب دموکرات آزاد (لیبرال‌ها) نیز خواستار رویکردی جدید در قبال جاه‌طلبی‌های هسته‌ای ایران، فراسوی مذاکرات متوقف شده احیای برجام شد.
لشته به اشپیگل گفت: «از نگاه من، اتحادیه اروپا اخیراً مواضعی بسیار نرم و محتاط در قبال ایران اتخاذ کرده است.» او به یک ابتکار جدید امید بسته و می‌گوید: «اعتراضات گسترده در ایران طی ماه‌های گذشته بیانگر نارضایتی مردم است. این نشان می‌دهد که ما اهرمی برای حمایت از تغییر در ایران در دست داریم.» از نظر او، اکنون باید سریع و عاقلانه عمل کرد.
حال سیاستمداران برلین به دنبال یک طرح جایگزین هستند، اما هنوز کسی آن را در کشوی میز خود ندارد.
افزایش "تصادفی" غلظت غنی‌سازی اورانیوم؟
در همین حال، تهران این موضوع را رد می‌کند که غنی‌سازی اورانیوم خود را به حد نهایی رسانده است.
به گزارش خبرگزاری دولتی ایرنا، سخنگوی سازمان انرژی اتمی روز دوشنبه ۲۰ فوریه (اول اسفندماه) گزارش‌های اخیر در مورد افزایش سطح غنی‌سازی اورانیوم را "تحریف حقایق" دانست و گفت ایران "هیچ تلاشی برای غنی‌سازی فراتر از ۶۰درصد" انجام نداده است.
این اظهارات اما به رفع نگرانی دولت‌های غربی، جایی که بی‌اعتمادی به مقامات ارشد ایرانی بسیار بالاست، کمکی نمی‌کند.
اواخر سال گذشته، ایران به غنی‌سازی اورانیوم ۶۰درصدی در یک تأسیسات هسته‌ای دوم اقدام کرده بود، بی آن‌که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را از قبل در جریان انتقال مخفیانه سانتریفیوژهای خود بگذارد.
تحریم‌های اقتصادی آمریکا بار دیگر در سال ۲۰۱۸ فعال شدند. در آن زمان جمهوری اسلامی گفته بود افزایش غلظت غنی‌سازی اورانیوم یک خطای "تصادفی" بوده است. در اوایل فوریه فرانسه، آلمان و بریتانیا در یک بیانیه‌ای مشترک تاکید کردند که این ادعا صحت ندارد و روند مقابله‌جویانه فزاینده ایران را محکوم کردند.
برنامه هسته‌ای ایران به روایت تصویر
نمایندگان ایران و ۱+۵ دوم آوریل ۲۰۱۵ بر سر چارچوب برنامه‌ای به توفق رسیدند که در صورت نهایی شدن به مناقشه اتمی ۱۲ ساله ایران و غرب پایان می‌بخشد. ابعاد برنامه هسته‌ای ایران چیست و چه مراکزی برای پیشبرد آن احداث شده‌اند؟
عکس: Keyhan
توافق اتمی لوزان
دوم آوریل ۲۰۱۵ و دو روز پس از ضرب‌الاجل تعیین‌شده، سرانجام بیانیه مشترک مذاکره‌کنندگان هسته‌ای ایران و نمایندگان گروه موسوم به ۱+۵ (آمریکا، بریتانیا، فرانسه، روسیه، چین و آلمان) در لوزان سوئیس منتشر شد. این بیانیه چارچوب توافق نهایی است که قرار است تا پایان ژوئن ۲۰۱۵ تنظیم شود و در صورت تحقق به ۱۲ سال مناقشه هسته‌ای ایران با غرب پایان می‌دهد. ابعاد برنامه هسته‌ای ایران چیست؟
عکس: Getty Images/AFP/F. Coffrini
برنامه اتمی ایران پیش از انقلاب
محمدرضا شاه پهلوی در مراسم افتتاح کرسی انرژی اتمی در دانشگاه تهران در سال ۱۳۴۲. وی هم‌زمان با تاسیس سازمان انرژی اتمی، قرارداد ساخت نیروگاه اتمی بوشهر را در دی ماه ۱۳۵۳ (نوامبر ۱۹۷۴) منعقد کرد. قرار بود نیروگاه اتمی بوشهر به عنوان اولین نیروگاه اتمی ایران توسط شرکت "کرافت‌وِرک اونیون" آلمان (Kraftwerk Union AG) ساخته شود.
عکس: Keyhan
برنامه اتمی ایران پیش از انقلاب
محمدرضا شاه پهلوی در مراسم افتتاح کرسی انرژی اتمی در دانشگاه تهران در سال ۱۳۴۲. وی هم‌زمان با تاسیس سازمان انرژی اتمی، قرارداد ساخت نیروگاه اتمی بوشهر را در دی ماه ۱۳۵۳ (نوامبر ۱۹۷۴) منعقد کرد. قرار بود نیروگاه اتمی بوشهر به عنوان اولین نیروگاه اتمی ایران توسط شرکت "کرافت‌وِرک اونیون" آلمان (Kraftwerk Union AG) ساخته شود.
عکس: Keyhan
برنامه اتمی ایران
دانشمندان اتمی زن ایران. بریده‌ای از جراید ایران در دهه ۵۰ خورشیدی. از راست به چپ خانم‌ها دکتر مرآت، رقیه باقرزاده اکبری، دکتر مهین‌دخت رحمانی، ثریه سمیعی، ماهرو اکبرنیا، فرزانه محمدی، دکتر افسر سیار و دکتر زهره عابدین‌زاده
عکس: Creative Commons
رئیس سازمان انرژی اتمی ایران تا زمان انقلاب ۵۷
دکتر اکبر اعتماد، متولد ۱۳۱۰ در شیراز و فارغ‌التحصیل دانشگاه لوزان سوئیس. وی در سال ۱۳۴۷ به سمت اولین رئیس موسسه تحقیقات و برنامه‌ریزی علمی و آموزشی منصوب شد و در سال ۱۳۵۳ ریاست سازمان انرژی اتمی ایران را به دست گرفت. اعتماد به خواست شاه حکم معاونت نخست‌وزیری را برای "تأمین انرژی" دریافت کرد و در این زمینه شخصا به شاه گزارش می‌داد.
عکس: PressTV
نیروگاه اتمی بوشهر
عکس قدیمی از نیروگاه نیم‌ساخته‌ی بوشهر (متعلق به حدود سال ۱۹۷۷). قرارداد ایران با شرکت آلمانی کرافت‌ورک اونیون برای احداث دو واحد نیروگاه اتمی بود. در سال ۱۳۵۷ در حالی که حدود ۷۵ درصد از واحد اول و ۶۰ درصد واحد دوم نیروگاه ساخته شده بودند، با تغییر نظام سیاسی ایران ساخت هر دو واحد متوقف ماند.
عکس: Creative Commons
نیروگاه اتمی بوشهر
نمایی از نیروگاه اتمی بوشهر
عکس: Fars
نیروگاه اتمی بوشهر
مدل نیروگاه اتمی بوشهر در غرفه ایران در اکسپوی شانگهای
عکس: Creative Commons/Bernd.Brincken
برنامه پرهزینه غنی‌سازی اورانیوم در ایران
بسیاری از کشورهایی که به لحاظ فنی قادر به تولید سوخت نیروگاه‌های اتمی هستند به دلیل با صرفه‌تر بودن ترجیح می‌دهند آن را از خارج تهیه کنند. این کشورها نیازی مشخص و برنامه‌هایی شفاف مبتنی بر محاسبات اقتصادی دقیق و مرسوم دارند که هدف آن در نظر گرفتن منافع ملی است. صرف ده‌ها میلیارد دلار برای تولید داخلی سوخت یک نیروگاه که با ۵۰ میلیون دلار قابل خریداری است نمی‌تواند گامی در جهت رشد و شکوفایی باشد.
تأسیسات نظامی پارچین
یکی از مراکز مهمی که با فعالیت‌های هسته‌ای ایران مرتبط است پایگاه نظامی پارچین واقع در جنوب شرقی تهران است. این مرکز یک پادگان نظامی و در اختیار سپاه پاسداران جمهوری اسلامی است، اما آژانس احتمال می‌دهد که ایران در این مکان دست به آزمایش انفجار هسته‌ای زده باشد.
عکس: DigitalGlobe/ISIS via dapd
تأسیسات نظامی پارچین
در نیمه نخست سال ۲۰۱۲ آژانس بین‌المللی از انجام عملیات گسترده خاکبرداری و پاکسازی احتمالی در پارچین خبر داد که مستند به تحلیل عکس‌های هوایی بود. اما ایران دیگر اجازه بازدید از پارچین را به بازرسان آژانس نداد.
تأسیسات پرهزینه غنی‌سازی اورانیوم
تأسیسات غنی‌سازی اورانیوم در نطنز. ایران در بهمن ۱۳۸۵ رسما خبر راه‌اندازی دو آبشار ۱۶۴ تایی در تاسیسات زیرزمینی نطنز را اعلام کرد. در سال‌های بعد تعداد سانتریفوژهای این مرکز به چند هزار افزایش داده شد. راه‌اندازی و نگهداری تاسیسات این بخش، به دلیل ویژگی دستگاه‌ها و پیچیدگی ساخت آنها یکی از پرهزینه‌ترین قسمت‌های چرخه‌ی سوخت هسته‌ای است. ده‌ها میلیارد دلار هزینه برنامه غنی‌سازی شده است.
عکس: Fars
تأسیسات پرهزینه غنی‌سازی اورانیوم
در فروردین سال ۱۳۸۶ محمود احمدی‌نژاد رئیس‌جمهور ایران برای نخستین‌بار از نصب و راه‌اندازی سه هزار دستگاه سانتریفوژ در نطنز خبر داد. رسانه‌های ایران نوشتند که این دستگاه‌ها از نوع نسل جدید سانتریفوژهاست که توسط خود ایران ساخته شده‌اند. در آخرین گزارش‌های رسانه‌ها، تعداد سانتریفوژ نصب شده در نظنز تا ۶ هزار نیز قید شده است.
عکس: AP
تأسیسات هسته‌ای
تاسیسات پرهزینه غنی‌سازی اورانیوم نطنز در نزدیکی شهر نطنز در شمال اصفهان قرار دارد. زمان آغاز ساخت تاسیسات غنی‌سازی اورانیوم نطنز روشن نیست. اما بخش اصلی این تاسیسات که محل استقرار سانتریفوژهاست، در زیرزمینی به عمق ۳۰ متر قرار دارد.
عکس: picture-alliance/ dpa
تأسیسات هسته‌ای
مرکز کنترل تأسیسات غنی‌سازی اورانیوم در نطنز
عکس: REUTERS
تأسیسات اتمی
میله‌های سوختی
عکس: picture-alliance/dpa
تأسیسات اتمی
در سال ۲۰۱۱ و پس از گذشت ۱۵ سال پیمانکار روسی اعلام کرد که واحد اول نیروگاه بوشهر به مرحله راه‌اندازی آزمایشی رسیده است. مدت زمان ساخت یک نیروگاه مشابه بوشهر در کشورهای پیشرفته صنعتی حداکثر ۷ سال و در کشورهای مشابه ایران حداکثر ۸ سال طول می‌کشد.
عکس: AP
تأسیسات فردو
خبر احداث تأسیسات زیرزمینی غنی‌سازی فردو در اطراف قم در بحبوحه مناقشه هسته‌ای ایران و غرب (۲۰۰۹) منتشر شد. غرب خواستار برچیدن این تأسیسات و جمهوری اسلامی خواستار ادامه فعالیت آن بود. بر اساس بیانیه مشترک لوزان، فردو به مرکز تحقیقات هسته‌ای و فیزیک پیشرفته تبدیل می‌شود و هزار سانتریفوژ در آن فعال خواهند بود؛ اما غنی‌سازی اورانیوم در این تأسیسات متوقف شده و ماده شکاف‌پذیری نیز در آن تولید نمی‌شود.
عکس: picture-alliance/dpa
مذاکرات اتمی میان ایران و غرب
مذاکرات اتمی میان نمایندگان ایران و کشورهای شش‌گانه‌ی آمریکا، فرانسه، بریتانیا، روسیه، چین به انضمام آلمان به سرپرستی کاترین اشتون، مسئول وقت سیاست خارجی اتحادیه اروپا در استانبول، آوریل ۲۰۱۲. پیش از روی کار آمدن دولت حسن روحانی، سعید جلیلی (تصویر) سرپرستی تیم مذاکره‌کننده ایران را بر عهده داشت.
عکس: Reuters
تأسیسات هسته‌ای آب سنگین اراک
پروژه‌های آب سنگین در چارچوب قرارداد منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای قرار می‌گیرد و باید زیر نظر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی باشند.
عکس: aeoi.org.ir
تأسیسات هسته‌ای آب سنگین اراک
آنچه سبب حساسیت آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای به رآکتورهای آب سنگین شده، تولید پلوتونیوم به عنوان محصول فرعی است. از این پلوتونیوم می‌توان مستقیم و بدون نیاز به غنی‌سازی اورانیوم، سلاح‌های اتمی ساخت. بر اساس توافق اتمی لوزان، رآکتور تحقیقاتی اراک آب سنگین باقی می‌ماند اما با بازطراحی روزآمد می‌شود و از میزان پلوتونیوم تولیدی آن نیز کاسته می‌شود.
عکس: aeoi.org.ir
تأسیسات فرآوری اورانیوم اصفهان
"تأسیسات فرآوری اورانیوم اصفهان" (Uranium Conversion Facility – UCF) مرکزی برای تبدیل کیک زرد به گاز هگزا فلوراید است. این گاز سپس در سانتریفوژها تزریق می‌شود تا اورانیوم قابل استفاده آن افزایش یابد. فکر ایجاد تاسیسات اصفهان به پیش از انقلاب ۱۳۵۷ ایران باز میگردد که به عنوان گزینهای برای تکمیل چرخه سوخت نیروگاه اتمی بوشهر پیشنهاد شد.
عکس: aeoi.org.ir
"کیک زرد"
یکی از وظایف مهم تاسیسات UCF اصفهان تولید "گاز هگزا فلوراید اورانیوم" (UF6) است. برای تولید این گاز ابتدا كیك زرد (سنگ اورانیوم پودر شده با درجه خلوص بیشتر) را در اسید نیتریك حل می‌كنند. بر اثر این عمل، ماده‌ای به نام نیترات اورانیوم تولید می‌شود. پس از یک رشته فعل و انفعالات گاز هگزا فلوراید اورانیوم تولید می‌شود. این همان گازی است كه برای غنی‌سازی در دستگاه‌های سانتریفوژ تزریق می‌شود.
عکس: aeoi.org.ir
رآکتور تحقیقاتی تهران
رآکتور تـحقیقاتی آب سبک تهران یکی از انـواع راکـتورهای چند منظوره و در نوع خود از کارآترین انواع راکتورهای دنیا در زمینه علمی و صنعتی است. این رآکتور با ظرفیت ۵ مگاوات در سال ۱۹۶۷ توسط آمریکا در مرکز تحقیقات اتمی تهران وابسته به دانشگاه تهران ساخته شد. آمریکا برای مدت ۲۰ سال سوخت مورد نیاز رآکتور تحقیقاتی تهران را تامین کرد.
عکس: aeoi.org.ir
رآکتور اتمی تهران
در سال ۲۰۱۰ ایران اعلام کرد سوخت رآکتور تهران در حال اتمام است و از طریق آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خواستار تامین سوخت ۲۰ درصد برای این رآکتور شد. اما این درخواست با دیگر مسائل مناقشه‌ی اتمی ایران پیوند خورد و موضوع آن‌طور که ایران مایل بود، حل‌وفصل نشد.
