سیاست احتمالی ترامپ در برابر ترکیه از نگاه تحلیل‌گران
۱۳۹۵ آبان ۲۸, جمعه
رجب طیب اردوغان، رئيس‌جمهور ترکیه پیش از سفر خود به پاکستان (۲۷ آبان ۱۳۹۵) ضمن حمایت از پیروزی دونالد ترامپ، رئيس‌جمهور منتخب آمریکا گفت: «به مسائل آمریکا که بنگریم مشاهده می‌کنیم افرادی به دلیل آنکه خواسته‌هایشان برآورده نشد به ترامپ حمله می‌کنند. آنها باید به نتیجه آراء احترام بگذارند.»
این تازه‌ترین موضع‌گیری اردوغان نسبت به انتخاب و پیروزی ترامپ بوده است. اردوغان جزو نخستین رهبرانی بود که با ترامپ تلفنی صحبت کرد و پیروزی وی را تبریک گفت و درباره "آغاز یک دوره جدید مناسبات دو کشور" اظهار امیدواری کرد.
بیشتر بخوانید: آمریکا در سوریه طرف کردها را میگیرد یا ترکیه؟
خود ترامپ هم قبلا از نقش اردوغان در مقابله با کودتای نافرجام در ترکیه تجلیل کرده بود. او در این رابطه صریحا گفته بود: «اردوغان را به دلیل جلوگیری از کودتا می‌ستایم. در ساعات اولیه کودتا همه چیز تمام شده به نظر می‌رسید اما بعد از آن و در یک لحظه ورق به طور خارق‌العاده ای برگشت و مردم به خیابان‌ها ریختند و ارتش نخواست برخلاف واقعه "تیان آن من" نخواست با تانک به سمت مردم برود و این پایان کودتا بود.»
ترامپ و ترکیه
رسانه‌های ترکیه در تلاشند دیدگاه و سیاست‌های ترامپ در قبال ترکیه و اردوغان را توضیح دهند. روزنامه "سوزجو" که به مخالفت با سیاست‌های رئیس جمهور ترکیه اشتهار دارد، مصاحبه‌ای با مصطفی شوکرو الک داغ، سفیر سابق ترکیه در آمریکا ترتیب داده است. به گفته الک داغ، «ترامپ شیفته "یگان‌های مدافع خلق" شاخه نظامی حزب کردی "اتحاد دموکراتیک" است که رابطه تنگاتنگی با حزب کارگران کردستان "پ‌ک‌ک" دارد.» از نگاه دولت ترکیه یگان‌های مدافع خلق همانند پ‌ک‌ک یک گروه تروریستی است، در حالی که ایالات متحده آمریکا این گروه را متحد خود در مبارزه با گروه دولت اسلامی (داعش) می‌داند.
به اذعان این سیاستمدار باسابقه ترک، یگان‌های مدافع خلق به عنوان "پیاده نظام آمریکا" به نقش خود در سوریه ادامه خواهد داد. ترامپ از اسد حمایت خواهد کرد و ضمن دفاع از نقش روسیه در زمینه آنچه که برخورد با داعش قلمداد میشود، تصمیم درباره منطقه پرواز ممنوع را که ترکیه آنرا در سوریه دنبال می‌کند به روسیه واگذار خواهد کرد.
سفیر سابق ترکیه در آمریکا بر این اعتقاد است که پروسه احتمالی استرداد فتح الله گولن به ترکیه نیز سال‌ها طول خواهد کشید و ترامپ حتی اگر بخواهد در این زمینه کاری بکند، دخالت چندانی در این مسئله نمی‌تواند داشته باشد.
امید ترکیه به پایان سردی روابط دوران اوباما
محمد صالح خاتم، روزنامهنگار و تحلیلگر مسائل ترکیه از استانبول به دویچه وله می‌گوید، ترکیه شناخت چندانی از دونالد ترامپ ندارد و به همین دلیل مردم اکثرا واکنش مثبت یا منفی نسبت به ترامپ نشان نداد‌ه‌اند. سیاستمداران ترکیه نیز هم اکنون بیشتر دنبال ارزیابی اقدامات احتمالی ترامپ هستند و برخی از آنان امیدوارند سردی روابط بین ترکیه و آمریکا در دوره اوباما با آغاز کار ترامپ در ژانویه ۲۰۱۷ به پایان برسد.
بیشتر بخوانید: ترکیه و آمریکا "آماده همکاری برای راندن داعش از رقه" هستند
این کارشناس ادامه میدهد: «روابط ترکیه با آمریکا در دوره ریاست جمهوری اوباما به دلیل اختلاف نظر آنکارا و واشنگتن در مسائل داخلی و خارجی متشنج بوده است. این مسئله در قضیۀ اعتراضات "پارک گزی" خود را نشان داد و در مسئله عدم ابتکار عمل اوباما برای سوریه بالا گرفت و با حمایت آمریکا از گروه یگان‌های مدافع خلق و عدم استرداد فتح الله گولن به ترکیه اختلافات به اوج خود رسید.»
محمد صالح خاتم تصریح می‌کند: «ترکیه امیدوار است ترامپ به واقعیات جامعه این کشوراهمیت بیشتری بدهد. بسیاری از مردم ترکیه بعد از قضایای سوریه و نیز کودتای نافرجام ارتش به شدت به آمریکا بدبین شده‌اند و در میان مردم کوچه و بازار زیاد می‌شنویم که می‌گویند "ترکیه با داشتن دوستانی چون آمریکا احتیاج به دشمن ندارد". حال باید دید آیا دونالد ترامپ می‌تواند تغییری در نگرش مردم و سیاستمداران ترک نسبت به آمریکا ایجاد کند یا خیر؟»
این کارشناس مقیم استانبول نتیجه میگیرد ترامپ باید بین شریک استراتژیک خود (ترکیه) یا استفاده ابزاری از گروه‌های موجود در منطقه یکی را انتخاب کند. به نظر این کارشناس ترامپ سعی خواهد کرد به نوعی در تعامل با ترکیه سیاست‌های منطقه‌ای خود را پیش ببرد و به نوعی موازنه بین ترکیه، روسیه و ایران را حفظ کند چون حفظ وضع موجود و ادامۀ تنش در منطقه به نفع آمریکا و غرب بوده است.
ترامپ جانب کردها را خواهد گرفت
در توضیح سیاست خارجی و بویژه سیاست خاورمیانه‌ای ترامپ کارشناسان از جمله شهیر شهید ثالث، روزنامهنگار و تحلیلگر مسائل خاورمیانه به سیاست "انزواگرایانه" ترامپ اشاره می‌کنند. شهید ثالث به دویچه وله می‌گوید آمریکا قبل از جنگ جهانی دوم این سیاست را دنبال می‌کرده است. اما این سیاست از طرف هر دو حزب جمهوریخواهان و دمکرات‌ها طرد شده است. اکنون بعد از ۹۰ سال دومرتبه ترامپ این تز را مطرح می‌کند و می‌گوید آمریکا وارد درگیری‌های دنیا نمی‌شود.
شهید ثالت ولی بر این باور است که موضوع گروه دولت اسلامی (داعش) یک مسئله جهانی است. وی ادامه میدهد: «ترامپ در یک مناطره‌اش گفت هدفم مبارزه با داعش است و ایران، روسیه و بشار اسد هم داعش را می‌کشند. یعنی اینکه من با این‌ها همکاری می‌کنم. این نظر ترامپ است ولی در عمل چه خواهد کرد، ما فعلا نمی‌دانیم.»
بیشتر بخوانید: «آمریکا نباید مناسبات خود با ترکیه را قربانی گولن کند»
شهید ثالث می‌افزاید: «به نظر من حمایت آمریکا از متحدینش (مثل ترکیه) دیگر مثل زمان سابق نخواهد بود و رئیس جمهور جدید آمریکا به دنبال اتحاد نیست. ترامپ سیاست انزواگرایی را دنبال خواهد کرد. در این راستا اگر ترکیه به منافع آمریکا ضربه بزند، یعنی مرزها را باز بگذارد و اسلحه به گروه‌هایی که در سوریه می‌جنگند بدهد ترامپ حمایتش نخواهد کرد.»
به نظر این کارشناس در سیاست خاورمیانه‌ای ترامپ بخصوص در وضعیت کنونی با توجه به نقش ترکیه و گروه‌های کرد سوری کفه ترازو بیشتر طرف کردها سنگینی می‌کند. اما وی در این رابطه به این موضوع هم اشاره می‌کند که چه کسی را ترامپ وزیر خارجه بکند و یا وزیر دفاع بکند تعیین کننده است.
برخلاف این نظر مصطفی ملکان، روزنامهنگار آشنا به مسائل ترکیه بر این باور است که انتخاب دونالد ترامپ به سود ترکیه تمام شده است. ملکان تاکید می‌کند: «ترکها می‌گویند که دمکرات‌ها از کردها و گولن حمایت می‌کردند، اما ترامپ برعکس آن عمل خواهد کرد. من فکر می‌کنم که اردوغان از ترامپ خوشش می‌آید برای اینکه کلا آقای ترامپ دغدغه حقوق بشر و دمکراسی ندارد و این همان چیزی است که اردوغان می‌خواهد.»