سیاست، سکس، مذهب؛ موضوع فیلترینگ دولتی در ویکیپدیا
۱۳۹۲ آبان ۲۶, یکشنبه
محققان دانشگاه پنسیلوانیا در آمریکا به منظور ارزیابی گستردگی سانسور اینترنت در ایران میزان و تنوع موضوعی صفحات فیلترشده در ویکی‌پدیای فارسی را سنجیده‌اند.
این تحقیق نشان می‌دهد به‌رغم انتخابات اخیر ریاست‌جمهوری در ایران که به استفاده‌ی گسترده‌ی برخی از اعضای کابینه نظیر محمدجواد ظریف٬ وزیر امور خارجه٬ از فیس‌بوک که در ایران فیلتر است٬ منجر شد، همچنان در بر پاشنه‌ی فیلترینگ گسترده‌ی اینترنت در این کشور می‌گردد.
به گزارش وب‌سایت "مشابل" و به نقل از تحقیق انجام‌شده در پنسیلوانیا٬ در مجموع ۹۶۳ مقاله در ویکی‌پدیای فارسی از مقالات سیاسی گرفته تا مقالاتی پیرامون هم‌جنس‌گرایی تا حتی صفحه اما واتسون٬ دختر بازیگر در فیلم‌های هری پاتر٬ در ایران فیلتر هستند.
محققان تحقیق سانسور ویکیپدیا در ایران می‌گویند که فهم این‌که ایران چه موضوعاتی را در اینترنت فیلتر می‌کند٬ کمک می‌کند تا مشخص شود "دستورالعمل‌های سانسور اینترنت در ایران تا کجا قوانین بین‌المللی را نقض می‌کند".
کالین اندرسون و نیما ناظری در تحقیق خود عنوان می‌کنند که ویکیپدیا دانش‌نامه‌ی محبوب متن‌باز اینترنتی، محلی سودمند برای کشف انواع محتوای ممنوع در ایران است.
این دو محقق دریافته‌اند که از مجموع ۳۳۱ هزار مقاله موجود در ویکی‌پدیای فارسی٬ ۹۳۶ مقاله در ایران فیلتر هستند. از این تعداد ۴۰۳ مقاله مربوط به مسایل سیاسی٬ ۱۸۹ مقاله مربوط به سکس و جنسیت٬ ۱۳۶ مقاله مربوط به مذهب٬ ۹۳ مقاله مربوط به حقوق بشر٬ ۵۹ مقاله مربوط به هنر٬ ۵۱ مقاله مربوط به رسانه و روزنامه‌نگاری٬ ۱۹ مقاله‌ی دانشگاهی٬ و ۱۳ مقاله‌ی پراکنده بوده‌است.
برای خواندن این تحقیق که به زبان انگلیسی موجود است می‌توانید به این آدرس مراجعه کنید:
زندگی‌نامه قربانیان قتل‌های زنجیره‌ای٬ ممنوع
بر اساس تحقیق منتشر شده ۷۵ درصد مقالات فیلتر شده مربوط به سیاست٬ سکس و مذهب بوده‌اند که هدف‌گذاری دولت ایران در امر فیلترینگ را به خوبی اثبات می‌کند.
برای مثال مقالات مربوط به بهاییت همگی فیلتر هستند. بهاییت اقلیت مذهبی به رسمیت شناخته نشده از سوی حاکمیت ایران است که رهبران و پیروان آن از احکام زندان گرفته تا نقض شدید حقوق شهروندی خود با انواع سرکوب دولتی مواجه هستند.
در موضوع سیاست٬ ۱۲۹ مقاله فیلتر شده مربوط به انتخابات مناقشه‌برانگیز ریاست‌جمهوری ۱۳۸۸ است. از این میان ۵۶ مقاله صرفا جنبه زندگی‌نامه دارد و اطلاعاتی به‌ویژه درباره زندگی رهبران مخالف دولت محمود احمدی‌نژاد٬ رئیس‌جمهور پیشین جمهوری اسلامی٬ ارایه می‌دهد. (بیشتر بخوانید: تلاش ویکیپدیا برای جلب مشارکت زنان)
این موضوع از شیوه دیگری در فیلترینگ اینترنت در ایران پرده برمی‌دارد. به گزارش مشابل٬ نیمی از تمامی صفحات فیلترشده مربوط به زندگی‌نامه افرادی‌ست که نیمی از آن‌ها یا کشته شده‌اند یا توسط جمهوری اسلامی زندانی شده‌اند.
برای مثال ۳۳ مقاله از این دست مقالات که مربوط به زندگی‌نامه اشخاص است، زندگی‌نامه افرادی‌ست که در قتل‌های زنجیره‌ای به قتل رسیده‌اند.
در میان مقالات دیگر نیز ۲۳ مقاله فیلترشده مربوط به "جنبش سبز" است.
سکس و غرب موجب فیلترینگ
از میان ۱۸۹ مقاله فیلترشده در حوزه سکس و جنسیت تنها ۱۷ مقاله درباره پورنوگرافی‌ست. بقیه مقالات مربوط به آناتومی٬ رفتارهای جنسی٬ و ۱۳ مقاله نیز درباره هم‌جنس‌گرایان و ترنس‌جنس‌گرایان است.
بر اساس تحقیق انجام‌شده همچنین سانسور دولتی در جهت محو آثار غرب است از مقالات مربوط به رسانه‌ها و روزنامه‌نگاران غربی گرفته تا بازیگران غربی در ایران از تیغ فیلترینگ گذشته‌اند.
ویکیپدیا دانش‌نامه آن‌لاینی‌ست که از ۲۰۰۱ آغاز به کار کرده است. ویکیپدیا در ابتدا فقط به زبان انگلیسی بود، اما تا پایان سال ۲۰۰۱، یعنی کم‌تر از یک‌سال بعد از افتتاح، تعداد مقاله‌هایش به ۲۰ هزار رسید و به ۱۸ زبان دنیا در اختیار عموم قرار گرفت. این دانش‌نامه اکنون به بیش از ۲۸۲ زبان موجود است.
ویکی‌پدیای فارسی از آذر ۱۳۸۲ آغاز به کار کرد و در چهارده ماه اول، تعداد مقاله‌هایش به ۱۰ هزار رسید.