بر اساس آمارهای بانک مرکزی ایران، میزان تولید نفت ایران در سال ۱۳۸۴ معادل ۴ میلیون و ۱۰۶ هزار بشکه در روز بود. این رقم در سال ۱۳۸۵ به ۴ میلیون ۵۱ هزار بشکه و در سال ۱۳۸۶ به ۴ میلیون و ۵۸ هزار بشکه رسید و در سال ۱۳۸۷ این رقم ۳ میلیون و ۹۴۶ هزار بشکه در روز اعلام شده است. بر اساس این آمار بانک مرکزی، در نیمه‌ی اول سال گذشته (۱۳۸۸) تولید نفت ایران به کمتر از ۳ میلیون و ۶۰۰ هزار بشکه رسید.

به گزارش خبرگزاری ایلنا، به نقل از احمد قلعه بانی، مدیر عامل جدید شركت ملی نفت، یکی از اهداف برنامه پنجم توسعه‌ی جمهوری اسلامی، حفظ ظرفیت ۴ میلیون و ۲۰۰ هزار بشكه‌ای نفت اعلام شده است. این برنامه‌ی راهبردی پیش‌بینی کرده که ظرفیت تولید نفت ایران به ۵ میلیون و ۱۵۰ هزار بشكه افزایش یابد. ولی به نظر می‌‌آید رسیدن به ظرفیت بالای ۵ میلیون بشکه برای جمهوری اسلامی هدفی دست نیافتنی باشد.

در توضیح کاهش تولید نفت و تنزل جایگاه سیاسی و اقتصادی ایران در اوپک و منطقه دلایل چندگانه‌ای ارائه می‌شود.

نبود سرمایه‌گذاری خارجی به دلیل مناسبات تنش‌آلود با غرب

در پنج سال گذشته، تنش بر سر پرونده هسته‌ای ایران و تحریم‌های بین‌المللی ناشی از آن همواره به عنوان عاملی مهم در کاهش سرمایه‌گذاری خارجی در صنایع نفت و گاز ایران معرفی شده‌اند.

از سوی دیگر، عراق دو سوم منابع نفتی خود را به مناقصه گذاشته و هدف بزرگ دستیابی به ظرفیت تولید ۱۲میلیون بشكه نفت در روز را مد نظر قرار داده است.

به گزارش خبرگزاری ایلنا، هر چند كارشناسان رؤیای دستیابی به این رقم را در میان‌مدت و كوتاه مدت ممكن نمی‌دانند، اما معتقدند این كشور می‌تواند به ظرفیت تولید ۶ میلیون بشكه نفت دست یابد.

آژانس بین‌المللی انرژی پیش‌بینی كرده است که میزان تولید نفت در ایران در صورت تداوم روند كنونی تا ۵ سال آینده به ۳ میلیون و ۳۰۰ هزار بشكه محدود ‌شود.

کاهش مخازن نفتی ایران و نقش عراق

از نظر كارشناسان، مخازن ایران در میانسالی قرار دارند و نیمه عمرشان سپری شده است. خبرگزاری ایلنا می‌افزاید که به همین دلیل نگه داشتن ظرفیت تولید این مخازن خود سرمایه‌گذاری‌های جدید را می‌طلبد.

ایران طی سال‌های اخیر به دلیل رویارویی با تحریم‌ها همواره با مشكل سرمایه‌گذاری در صنعت نفت خود روبرو بوده است از این رو به دلیل نبود امكان سرمایه‌گذاری مشكلاتی در این عرصه بروز كرده است.

به گفته‌ی سیدعماد حسینی، سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس، «در حال حاضر متاسفانه برداشت‌هایی غیرصیانتی طی چند سال اخیر باعث کاهش عمر مخازن نفتی شده و این خود را در کاهش تولید نفت نشان می‌دهد. این معضل وقتی نمایان‌تر می‌شود که برداشت ما در حوزه‌های مشترک به نسبت کشورهای همسایه بسیار کمتر است. از این منظر ما در آینده دچار افت تولیدی بدی خواهیم شد. امیدواریم با اتخاذ روش‌ها و تکنیک‌های مناسب وضعیت فعلی را حفظ کنیم.»

این عضو کمیسیون انرژی مجلس به خبرنگار "فرارو" گفت: «در شرایط فعلی عراق جای ما را خواهد گرفت. من بارها گفتم مخزن ما با عراق و قطر مشترک نیست، با آمریکا و انگلیس مخزن مشترک داریم و توان برداشت آن‌ها بیشتر از کشور ما هست. باید توان برداشت را به طریقی موازنه کنیم و از این رهگذر بتوانیم خودی نشان دهیم.»

آقای حسینی هشدار می‌دهد که «ادامه این روال نه تنها منجر به اشغال جای ما در اوپک توسط عراق خواهد شد، بلکه این کشور تولیدات خود را به سطحی خواهد رساند که از لحاظ عرضه نفت مشکل‌ساز خواهد شد.»

این نماینده‌ی مجلس درباره اصلی‌ترین چالش‌های نفت و گاز به خصوص در حوزه تولید اظهار داشت: «چالش اصلی ما نبود سرمایه‌گذاری‌های کلان است. یکی از این چالش‌ها عدم برداشت صیانتی است، که باعث به وجود آمدن مشکلاتی شده است. اگر اساسی‌ترین مشکل را بخواهم بگویم عدم سرمایه‌گذاری در حوزه‌های مختلف است که این هم به شیوه کاملا دولتی امکان ندارد.»

DK/FW