شاخص فلاکت در برخی استان‌های ایران از ۶۰ درصد عبور کرد
۱۴۰۲ شهریور ۲۸, سه‌شنبه
آمارها می‌گویند شاخص فلاکت در استان‌های لرستان، کرمانشاه و کردستان بالای ۶۰ درصد است. هفت استان دیگر نیز دستخوش بیکاری شدید هستند. این شاخص "رابطه مستقیمی با میزان جرم و جنایت و آمار خودکشی دارد."
شاخص فلاکت در ایران رو به افزایش استعکس: Mani Javaherian/DW
تبلیغات
به گزارش "دنیای اقتصاد" میزان تورم سالانه استان‌های مختلف ایران که توسط مرکز آمار منتشر شده نشان می‌دهد استان‌های لرستان (۶۷.۲ درصد)، کرمانشاه (۶۴.۴ درصد) و کردستان (۶۳.۷ درصد) "بیشترین نرخ فلاکترا داشته‌اند.
شاخص فلاکت از جمع نرخ بیکاری و نرخ تورم به دست می‌آید.
نرخ بیکاری در این استان‌ها "حداقل ۳ الی ۴ درصد بیشتر از میانگین کشوری بوده و تورم نیز در هیچ‌کدام از این استان‌ها کمتر از ۵۰ درصد نبوده است". استان‌های چهارمحال و بختیاری، هرمزگان، یزد و خراسان شمالی نیز "هفت استانی هستند که شاخص فلاکت در آنها بالاتر از ۶۰ درصد به ثبت رسیده است".
به موازات آن نرخ بیکاری کل و تورم نیز در ایران رو به افزایش بوده و در سال ۱۴۰۱ به ۹ درصد و تورم به ۴۵.۸ درصد رسیده است.
مرکز آمار ایران در محاسباتی که فروردین امسال منتشر کرد به این اشاره کرده بود که "بیش از یک سوم بیکاران" کشور کسانی هستند که "مدارک تحصیلی عالی" دارند.
گزارش تازه می‌گوید دو استان تهران و بوشهر "پایین‌ترین نرخ بیکاری" را دارند و از جمله استان‌هایی هستند که در سال گذشته "جزو ۳ استان با کمترین میزان شاخص فلاکت بوده‌اند".
دنیای اقتصاد به برخی از کارشناسان اقتصادی استناد کرده است که بر این باورند که شاخص فلاکت "می‌تواند میزان رکود تورمی در یک اقتصاد را بسنجد". کارشناسان همچنین می‌گویند این شاخص "رابطه مستقیمی با میزان جرم و جنایت و آمار خودکشی دارد."
بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس که در خرداد امسال منتشر شد، در دهه ۱۳۹۰ بیش از ۱۱ میلیون نفر از طبقه متوسط به زیر خط فقر سقوط کرده‌اند. مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در گزارشی با عنوان "وضعیت فقر و ویژگی‌های فقرا در دهه گذشته" نوشت که طبقه متوسط نسبت به گذشته، بسیار ساده‌تر و سریع‌تر به زیر خط فقر سقوط می‌کند.
مرکز پژوهش‌های مجلس عوامل شتاب‌دهنده به فقر را "افول درآمد سرانه و تورم بالا" دانسته و نوشته بود نرخ فقر از ۱۹.۴ درصد در سال ۱۳۹۰ به ۳۴.۴ درصد در سال ۱۴۰۰ رسیده است.
احسان سهرابی فعال کارگری نیز تیر امسال در همین رابطه به خبرگزاری ایلنا گفته بود "افزایش آسیب‌های اجتماعی، پائین‌آمدن سن بزه‌کاری‌ها و بالا بودن "آمار طلاق و اعتیاد" از جمله تبعات پائین بودن دستمزدهاست. او تاکید می‌کند: «تا رفاه و دستمزد عادلانه نباشد، جرم و ناهنجاری به وفور اتفاق می‌افتد.»
گزارش تازه دنیای اقتصاد همچنین به بحران جدی نرخ ارز به عنوان فاکتوری اشاره کرده است که نه تنها مستقیما بر تورم، که بر عمده شاخص‌های اقتصادی دیگر از جمله اشتغال، صادرات، واردات و حتی سطح رفاه عمومی" تاثیر می‌گذارد و می‌نویسد: «بحران ارزی تا حدی جدی است که اثرات مخرب آن با رکود بازار محو نخواهد شد.»
دنیای اقتصاد به نقل از عباس آرگون، عضو اتاق بازرگانی نوشت: «نرخ ارز یکی از مهمترین و موثرترین متغیرهای اقتصاد است که تصویری کلی از شرایط اقتصادی کشور نشان می‌دهد. درواقع نرخ ارز، معیار مناسبی برای مقایسه متغیرهای اقتصاد هر کشور نسبت به شاخص‌های جهانی است».
مسعود نیلی، استاد اقتصاد و دبیر پیشین ستاد هماهنگی اقتصادی دولت دوازدهم می‌گوید که "ازنظر رشد پایه پولی هم، رقم ۴۵درصد [حجم پول] فروردین امسال، همه ارقام سال‌های ۱۳۵۸ به بعد را درنوردیده" است. این رقم بافاصله کمی نسبت به سال‌های ۱۳۸۴ و ۱۳۸۷ قرارگرفته و "چه‌بسا تا الان، از رکورد آن دو سال هم عبور کرده باشد."
حدود ۱۰ روز پیش بود که علی رضایی نماینده اصول‌گرای مجلس شورای اسلامی از کنگاور با انتقاد از سیاست‌های اقتصادی ابراهیم رئیسی گفت:«با این عملکرد دولت، تا چند وقت دیگر کمیته امداد باید همه ۸۵ میلیون نفر ایرانی را تحت پوشش خودش قرار دهد.»
بنا بر آمار رشد پایه پولی در پایان سال گذشته جهشی بیش از ۱۰ درصد را نسبت به سال۱۴۰۰ نشان می‌دهد و به ۴. ۴۲ درصد افزایش‌یافته است.
شتاب روند "مرگ روستاها" در ایران
طی پنج سال گذشته هزاران روستا و آبادی در ایران تخلیه شده‌اند. کارشناسان می‌گویند، با توجه به شرایط موجود دیگر هیچ توجیهی برای ادامه وجود بسیاری از روستاها در ایران باقی نمانده است.
عکس: Tasnim
به گفته ابوالفضل رضوی، معاون توسعه روستایی و مناطق محروم ریاست جمهوری، ۶۴ هزار روستا در ایران وجود دارد که جمعیتی معادل ۲۱ میلیون و پانصد هزار نفر را در خود جای داده‌اند. از ۶۴ هزار روستا حدود ۳۹ هزار بالای ۲۰ خانوار و بقیه زیر ۲۰ خانوار جمعیت دارند.
عکس: Tasnim
شهر زاهدان مرکز یکی از پهناورترین استان‌های ایران است. حدود ۳۵۰ هزار نفر از جمعیت زاهدان در سکونت‌گاه‌های غیر رسمی و حاشیه شهر زندگی می‌کنند. ساکنان این مناطق از کجا آمده‌اند؟ در آمارهای اخیر اعلام شده است که "نزدیک به ۳۳ هزار روستا و آبادی در ایران تخلیه شده‌اند".
عکس: Tasnim
آمارها نشان می‌دهد که ۴۳ درصد شهرنشینان در استان سیستان‌وبلوچستان را حاشیه‌نشینان تشکیل می‌دهند. اگر سری به مناطقی چون "شیرآباد" و "سیک سوزی" زاهدان بزنید خواهید دید که در آنجا هیچ زیر ساخت شهری وجود ندارد. در اینجا محرومیت "مطلق" حاکم است.
عکس: Tasnim
در مناطقی چون "شیرآباد" و "سیک سوزی" زاهدان اکثرا روستایيانی زندگی می‌کنند که روستای خود را ترک کرده‌اند اما در استان باقی مانده‌اند. در سال‌های بعد از انقلاب اسلامی بخش‌های وسیعی از جمعیت استان سیستان و بلوچستان به دیگر استان‌ها، بخصوص استان‌های شمال ایران و عمدتا به مناطق روستایی استان گلستان مهاجرت کرده‌اند، به‌گونه‌ای که ترکیب جمعیتی این استان برهم ریخته است.
عکس: IRNA
بر سرعت تخلیه روستاها در سه استان سیستان‌وبلوچستان، خراسان‌جنوبی و خراسان رضوی افزوده شده است. در سیستان‌وبلوچستان ۲ هزار و ۸۰۰ واحد روستا در حد فاصل سرشماری سال‌های ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۵ از سکنه خالی شده‌اند. اکثر این روستاها خالی شده از سکنه در حاشیه مرز ایران و پاکستان و ایران و افغانستان هستند که گرفتار بی‌آبی و خشک شدن مراتع شده‌اند.
عکس: MEHR
طبق سرشماری سال ۱۳۹۵استان خراسان‌جنوبی ۳هزار و ۵۶۰ آبادی دارد که یک‌هزار و ۷۸۱ آبادی دارای سکنه بوده و جمعیت حدود ۳۱۵هزار نفر را در خود جای داده است و یک‌هزار و ۷۷۰ روستای دیگر نیز تخلیه شده است.
عکس: IRNA
۳۵ درصد اقتصاد خراسان جنوبی بر پایه کشاورزی است. خشکسالی و نبود زمینه‌های اشتغال مهمترین دلایل خالی شدن روستاها از سکنه عنوان شده است. ایجاد اشتغال و انتقال آب برای روستاییان به عنوان راهی در مقابل این روند عنوان می‌شود.
عکس: ISNA
ایجاد اشتغال نیاز به منابع مالی دارد. منتقدین می‌گویند:"بودجه دولت ایران پیش از اینکه برای توسعه و آبادانی استفاده شود، صرف هزینه‌های جاری، نهاد‌های غیر مولد و بسط ایدئولوژی در داخل و خارج" می‌شوند.
عکس: IRNA
اعلام شده است که ۹۲ درصد منابع آبی ایران در روستاها مصرف می‌شود. منتقدین می‌گویند "اما در طول این سال‌ها کاری برای بهینه‌سازی مصرف آب و کشاورزی براساس روش‌های نوین صورت نگرفته است".
عکس: ISNA
خشکسالی در خراسان رضوی کار را به جایی کشانده است که از مجموع ۳۷ دشت، برداشت آب در ۳۴ دشت ممنوع اعلام شود.
عکس: MEHR
بیکاری در مناطق روستایی و عشایری ایران تا حدی بحرانی شده که دولت با ارایه لایحه‌ای به مجلس، مجوز برداشت معادل ریالی یک و نیم میلیارد دلار از صندوق توسعه ملی را صرفا برای اشتغال مناطق روستایی دریافت کرد.
عکس: IRNA
آب شرب برخی از روستاها با تانکر تامین می‌شوند. تامین برق، تلفن، مدرسه و مرکز بهداشت با توجه به وسعت ایران و دورافتادگی بسیاری از روستاها و حضور تنها چند خانوار در آنجا، دیگر مقرون به صرفه نیست.
عکس: FARS
از "خودکفایی اقتصاد روستا" افسانه‌ای بیش باقی نمانده است. روستاییان بسیاری از وسائل و لوازم مورد نیاز خود را باید حتی در برخی موارد بطور روزانه از بازارهای شهری تهیه کنند.
عکس: IRNA
منتقدین می‌گویند حرکات "جهادی" کمک به روستائیان و "محرومیت زدایی" ارگان‌ها در مناطق روستایی فقط جنبه تبلیغی دارد و هیچ تغییری در اوضاع ایجاد نمی‌کند.
عکس: FARS
متخصصین می‌گویند، در شرایط خشکسالی، بیکاری، فقر و عدم توان دولت جمهوری اسلامی در حل بحران دیگر هیچ توجیهی برای ادامه وجود بسیاری از روستاها در ایران باقی نمانده است و با مهاجرت نسل جوان روستایی به شهرها، بر سرعت روند "مرگ روستا" در چند سال آینده باز هم افزوده می‌شود.
