حسین جابری انصاری، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، روز دوشنبه (۵ بهمن / ۲۵ ژانویه) در نشست هفتگی با خبرنگاران با تاکید بر این که قطع روابط دیپلماتیک میان ریاض و تهران توسط عربستان انجام شده گفت، این کشور باید برای هر گونه تغییر در وضعیت اعلام آمادگی کند.

حدود سه هفته پیش عده‌ای در اعتراض به اعدام یکی از روحانیان شیعه در عربستان مقابل دفترهای نمایندگی این کشور در مشهد و تهران تجمع کردند و با حمله به ساختمان سفارت‌خانه عربستان بخشی از آن را به آتش کشیدند.

در پی این حادثه که از سوی کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی محکوم شده، عربستان و شماری دیگر از کشورهای منطقه رابطه خود را با ایران قطع کردند.

بیشتر بخوانید: بازداشت حدود صد نفر در ارتباط با حمله به سفارت عربستان

معرفی نماینده ایران به پاکستان

هفته گذشته نواز شریف، نخست‌وزیر پاکستان، پس از دیدار از ریاض وارد تهران شد. مطابق گزارش‌ها پاکستان اعلام آمادگی کرده میان ایران و عربستان میانجی‌گری کند و میزبان هیئت‌هایی از دو کشور برای رایزنی درباره رفع تنش‌های موجود باشد.

به گزارش خبرگزاری ایسنا جابری انصاری در پاسخ به پرسشی در این باره گفت: «آقای نواز شریف نخست‌وزیر پاکستان در سفری که به تهران و ریاض داشتند مسائل مختلفی را دنبال می‌کردند از جمله اعلام آمادگی برای ایفای نقش میانجی‌گری بین ایران و عربستان.»

سخنگوی وزارت خارجه افزود: «جمهوری اسلامی ایران بارها به صراحت اعلام کرده است که ما از نیات حسنه کشورهای دوست و برادر در این زمینه استقبال می‌کنیم ولی معتقدیم که موفقیت هر نوع میانجی‌گری منوط به تغییر سیاست عربستان سعودی که مبتنی بر تنش و ایجاد بحران است، می‌باشد.»

به گزارش خبرگزاری ایرنا، نواز شریف روز یکشنبه (۴ بهمن) در لندن به خبرنگاران گفت، ابتکار میانجی‌گری میان ایران و عربستان، ابتکاری کاملا پاکستانی است و کسی از این کشور نخواسته چنین نقشی را ایفا کند.

نخست‌وزیر پاکستان پس از گفت‌وگو با رئیس جمهور حسن روحانی اعلام کرد: «با طرف ایرانی برای تعیین نماینده ویژه با هدف پیگیری روند میانجی‌گری به توافق رسیده‌ایم و از عربستان نیز خواهم خواست تا نماینده ویژه خود را برای این امر تعیین و معرفی کند.»

بیشتر بخوانید: وزیرخارجه بحرین: ایران تهدیدی به بزرگی داعش است

شرط عربستان برای قبول میانجی‌گری

وزیر امور خارجه عربستان، عادل جبیر که برای شرکت در کنفرانس همکاری‌های هند و اعراب به منامه، پایتخت بحرین، سفر کرده، روز یکشنبه هر گونه میانجی‌گری از سوی پاکستان را رد کرد.

به گزارش خبرگزاری ایسنا و به نقل از منابع خبری غربی عادل جبیر گفته است: «ایران سیاست خصمانه‌ای در قبال جهان عرب دارد که شامل دخالت در امور داخلی آنها،‌دامن زدن به تنش‌های فرقه‌ای و حمایت از تروریسم است.»

وزیر امور خارجه عربستان می‌گوید، ایران در فهرست کشورهای حامی تروریست سازمان ملل قرار دارد و "مقام هایی دارد که به‌خاطر انجام اقدامات مرتبط با فعالیت‌های تروریستی تحت تعقیب هستند".

او با اشاره به نهادهایی مانند سپاه پاسداران افزود، در جمهوری اسلامی نهادهایی وجود دارند که از سوی کشورهایی چون آمریکا به‌عنوان سازمان‌های تروریستی طبقه بندی شده‌اند.

عربستان قبول میانجی‌گری میان تهران و ریاض را مشروط به تغییر سیاست ایران در برابر همسایگان و خاتمه دادن به "مداخله در امور داخلی" کشورهای منطقه عنوان می‌کند.

حمله به سفارت در دوران تنش‌زدایی

پیش از حمله به سفارت‌خانه و کنسول‌گری عربستان در تهران و مشهد نشانه‌هایی از تحول در روابط پر تنش میان دو کشور به چشم می‌خورد.

وزیر امور خارجه ایران، محمد جواد ظریف، ۲۳ آبان‌ماه برای نخستین بار در حاشیه نشست بین‌المللی وین درباره سوریه، با همتای عربستانی خود دیدار و درباره برخی مسائل مورد اختلاف میان دو کشور گفت‌وگو کرد.

بیشتر بخوانید: معاون وزیر کشور: تعرض به سفارت عربستان از آن سوی مرزها بود

حسن قشقاوی، معاون کنسولی وزارت امور خارجه، یک ماه بعد این دیدار را خوب توصیف کرد و در یک برنامه تلویزیونی گفت: «در کنار ملاقات‌هایی که سفیر جمهوری اسلامی ایران در ریاض با برخی از مقامات عربستان در وزارت امور خارجه یا غیره داشت، می‌توان گفت که سطحی از گفت‌وگوها میان ایران و عربستان درباره روابط دوجانبه و برخی از مسائل منطقه‌ای آغاز شده است.»

قشقاوی در این گفت‌وگو از معرفی سفیر جدید عربستان به تهران خبر داد و ابراز امیدواری کرد میان دو کشور "تعامل بیشتر از گذشته صورت گیرد".

رابطه تهران و ریاض به ویژه از دوران ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد تیره و تقریبا قطع شد. حابری انصاری آذرماه در نخستین کنفرانس خبری خود به عنوان سخنگوی وزارت امور خارجه، عربستان را یکی از همسایگان بزرگ ایران خواند.

جابری انصاری گفته بود که به نظر می‌رسد "ظرفیت‌های مهمی" برای تغییر فضای موجود میان دو کشور وجود دارد. ظاهرا این ظرفیت‌ها با حمله به سفارت عربستان سعودی در تهران به شدت محدود شده‌اند.