دبیر کل سازمان ملل، بان کی‌مون یکی از نخستین سخنرانان نشست قطر بود که کار خود را بعد از ظهر امروز (چهارشنبه ۲۴ فروردین، ۱۳ آوریل) در دوحه آغاز کرد. او با اشاره به ترک کشور توسط ۴۹۰ هزار شهروند لیبی و مهاجرت اجباری بیش از ۳۳۰ هزار نفر در داخل، نسبت به گسترش ابعاد فاجعه‌ی انسانی در این منطقه هشدار داد. بان کی‌مون گفت ممکن است نیمی از مردم لیبی به کمک‌های بشر دوستانه نیاز پیدا کنند. او از جامعه‌ی جهانی خواست در برخورد با مسائل لیبی "هم‌صدا" باشند.

نابودی یک سوم تجهیزات ارتش لیبی

کشورها و تشکل‌هایی که در نشست دوحه شرکت کرده‌اند در مورد کناره‌گیری رهبر لیبی معمر قذافی اتفاق نظر دارند اما در مورد بسیاری از موضوع‌ها "هم‌صدا" نیستند. یکی از هدف‌های اصلی این نشست یافتن راه‌های موثر برای حل مناقشه‌ی لیبی و جلوگیری از بروز یک جنگ داخلی و فراگیر در این کشور اعلام شده است. به اعتقاد ناظران درگیری‌های نظامی میان نیروهای وفادار به حکومت و شورشیان که از حمایت هوایی نیروهای ناتو برخوردارند به بن‌بست رسیده است.

دبیرکل ناتو آندرس فوگ راسموسن در آستانه‌ی نشست دوحه گفت، از پایان ماه مارس تا کنون بیش از ۹۰۰ عملیات هوایی علیه مواضع نیروهای حکومتی لیبی انجام شده که به از کار افتادن یک سوم از تجهیزات ارتش این کشور انجامیده است. او می‌گوید به نظر می‌رسد راه حل بحران کنونی نظامی نباشد و ما باید یک روند سیاسی را آغز کنیم.

پیشنهاد تجهیز شورشیان

اندکی پیش از آغاز مذاکرات رسمی گروه موسوم به "گروه تماس لیبی" در قطر، ایتالیا به عنوان نخستین کشور از ائتلاف بین‌المللی بحث ضرورت تجهیز شورشیان لیبی را به میان کشید. سخنگوی وزارت خارجه ایتالیا می‌گوید باید تمام امکانات لازم را برای دفاع دراختیار مخالفان بگذاریم. او تاکید می‌کند قطعنامه شورای امنیت در مورد لیبی تجهیز شورشیان را ممنوع نکرده است.

این قطعنامه که با ده رای موافق و رای ممتنع پنج عضو شورا به تصویب رسید حریم هوایی لیبی را منطقه پرواز ممنوع اعلام کرد و به جامعه بین‌المللی اجازه می‌دهد برای حفاظت از جان غیرنظامیان مواضع و پایگاه‌های نیروهای حکومت را هدف قرار دهند.

قطر با پیشنهاد ایتالیا موافقت کرده اما بلژیک با آن مخالف است. نماینده بلژیک می‌گوید قطعنامه‌ی شورای امنیت حفاظت از جان غیرنظامیان را مورد تاکید قرار داده است نه تجهیز آنها را. سخنگوی وزارت خارجه ایتالیا گفت این بحث در نشست امروز مطرح خواهد شد اما احتمالا در مورد آن تصمیمی اتخاذ نمی‌شود.

ناخشنودی شورشیان از ناتو و تقاضای کمک از آمریکا

در نشست دوحه نمایندگان "شورای ملی انتقالی لیبی" که از سوی برخی کشورها به عنوان نماینده رسمی این کشور به رسمیت شناخته شده نیز حضور داشتند. علی العیساوی مسئول سیاست خارجی شورا از نیروهای ناتو خواست به حمله‌های هوایی خود شدت دهند. او همچنین خواستار افزایش بمباران هوایی تانک‌ها و زرهپوش‌های نیروهای حکومتی شد.

به گزارش اشپیگل انلاین سخنگوی شورای ملی انتقالی انتقادهای خود به ناتو را با صراحت بیشتری بیان کرده است. محمود شمام نیروهای ناتو را سرزنش می‌کند که در برابر حمله به غیرنظامیان "خیلی کند" از حود واکنش نشان می‌دهد. او می‌گوید «زمانی که نیروهای آمریکایی سهم بیشتری در نیروهای ائتلاف داشتند، عملیات از تحرک بیشتری در جهت حفاظت از غیرنظامیان برخوردار بود.» او از آمریکا خواست فعالیت خود را در عملیات نظامی علیه نیروهای حکومتی لیبی افزایش دهد.

امکانات لازم برای شورشیان

پس از دور نخست عملیات نظامی نیروهای ائتلاف بین‌المللی که عمدتا توسط آمریکا، فرانسه و بریتانیا‌ انجام شد فرماندهی عملیات از ۳۱ ماه مارس به ناتو سپرده شد. پنتاگون روز چهارشنبه (۱۳ آوریل) اعلام کرد نیروی هوایی آمریکا همچنان نقشی "حمایت‌کننده" در لیبی بر عهده خواهد داشت.

ناتو اتهام شورشیان را رد کرده و سرعت واکنش نیروهای تحت فرمانش را "بسیار بالا" توصیف می‌کند. دبیرکل ناتو می‌گوید ماموریت ما زمانی که خطری غیرنظامیان را تهدید نکند با پایان رسیده است. ناتو در بیانیه‌ای که اخیر منتشر کرد یادآور می‌شود نیروهای ائتلاف روز سه شنبه (۱۲ آوریل) ۱۲ تانک ارتش لیبی و یک انبار مهمات در نزدیکی منطقه سیرت را منهدم کرده‌اند. در نشست چهارشنبه ولیعهد قطر نیز خواهان افزایش حمایت‌های بین‌المللی از شورشیان لیبی و تجهیز آنان شد. او می‌گوید زمان به سرعت از دست می‌رود و جامعه‌ی جهانی باید امکانات لازم جهت دفاع از خود و دفاع از مردم لیبی را در اختیار شورشیان قرار دهد.

ادامه درگیری در لیبی

روز چهارشنبه در حالی که شرکت‌کنندگان در نشست قطر وارد دوجه پایتخت این کشور می‌شدند نیروهای وفادار به معمر قذافی بار دیگر حمله‌های سختی را علیه شهر مصراته آغاز کردند. این شهر در کنترل شورشیان است و از سوی نیروهای دولتی محاصره شده. شورشیان ابراز نگرانی می‌کنند نیروهای حکومتی در تدارک حمله سراسری به این شهر باشند.

پس از هفته‌ها محاصره اوضاع در مصراته نگران‌کننده توصیف شده است. ظاهرا برق و آب شهر قطع، و مواد غذایی و دارو کمیاب شده است. ناتو پیشتر اعلام کرده بود نیروهای وفادار به قذافی با استفاده از تاکتیک‌های متفاوتی از جمله استفاده از خودروهای شخصی خود را به شکل شورشیان درمی‌اورند و حمله‌ی هوایی را دشوار می‌کنند.

قابلیت‌های حامیان قذافی

فرمانده‌ی ناو هواپیمابر شارل دوگل روز چهارشنبه گفته است شورشیان از تصرف مناطق جدید صرف نظر کرده‌اند. ظاهرا این تصمیم به علت دشواری حفظ مناطق آزاد شده صورت گرفته است. برخی از افسران این ناو جنگی می‌گویند حامیان قذافی از قابلیت بالایی برای پنهان شدن در برابر حمله‌های هوایی برخوردارند.

به رغم این، وزارت خارجه فرانسه بار دیگر از ناتو خواسته فشار خود بر نیروهای حکومتی را کاهش ندهد. برابر گزارش‌ها روز چهارشنبه شاهدان عینی از وقوع چند انفجار در نزدیکی فرودگاه طرابلس، پایتخت لیبی، خبر داده‌اند.

اخراج ۵ دیپلمات لیبی از آلمان

همزمان با رایزنی‌های "گروه تماس لیبی" در قطر دولت آلمان پنج دیپلمات لیبیایی را اخراج کرد. وزارت خارجه‌ی این کشور در بیانیه‌ای این دپیلمات‌ها را به فشار بر شهروندان لیبی در آلمان متهم کرده است. آلمان تشکیلات برونمرزی سازمان امنیت لیبی و "کمیته‌ی انقلاب" این کشور را به فعالیت‌های اطلاعاتی و امنیتی، به ویژه تحت نظر گرفتن مخالفان حکومت در اروپا متهم می‌کند. گفته می‌شود نیروهای امنیتی لیبی با زیر فشار قراردادن افراد خانواده‌ی پناهجویان لیبایی در آلمان آنها را وادار به همکاری می‌کنند.

وزارت خارجه آلمان با احضار سفیر لیبی به او اطلاع داده پنج دیپلمات همکار این سفارت‌خانه باید ظرف یک هفته خاک آلمان را ترک کنند.

در خواست کنار رفتن قذافی

یک روز پیش از نشست دوحه اتحادیه‌ی اروپا تحریم‌ها علیه لیبی را شدت بخشید. بر این اساس دارایی‌های ۲۶ شرکت و دو نفر از نزدیکان حکومت لیبی مسدود شده است. نیمی از شرکت‌های تحریم شده در بخش نفت و گاز لیبی فعال هستند و تا کنون شامل تحریم‌ها نبوده‌اند.

در بیانیه‌ی پایانی نشست دوحه تاکید شده تمام شرکت‌کنندگان خواستار کناره‌گیری قذافی از قدرت هستند. شورشیان پیشتر اعلام کرده‌اند شرط پدیرش آتش بس و آغاز مذاکره با دولت کناره‌گیری قذافی و پسرانش از قدرت است.

BK/FW