در برنامه‌ای که شامگاه چهارشنبه، ۳۱ اوت (۹ شهریور) به مناسبت بیست‌وپنجمین سال تاسیس کانون پناهندگان سیاسی ایران در برلین برگزار شد، اطلاعات زیادی در باره‌ی پناهجویان، به‌ویژه پناهجویان ایرانی در اختیار شرکت‌کنندگان قرار گرفت.

نخستین سخنران این شب، کارولا بلوم، وزیر امور اجتماعی ایالت برلین بود که به‌طور کلی به وضعیت پناهندگان پرداخت و وعده داد که دولت ایالتی برلین تمامی تلاش خود را برای بهتر کردن این وضعیت بکار می‌برد.

وضعیت متقاضیان پناهندگی در همه‌ی ایالت‌های آلمان یکسان نیست. مثلا در برلین متقاضیان پناهندگی می‌توانند پس از ۱۲ هفته، در صورت یافتن یک آپارتمان، کمپ‌های پناهندگی راترک کنند. در ایالت بایرن متقاضیان باید تا پایان رسیدگی به پرونده‌ه‌شان در کمپ زندگی کنند. پناهجویان مقیم برلین به جای بسته‌های غذایی که در بایرن رایج است، پول نقد دریافت می‌کنند. در بسیاری از ایالت‌ها پناهجویان حق ندارند، بیشتر از ۴۰ کیلومتر از محل زندگی خود دور شوند. در برلین چنین مقرراتی وجود ندارد. 

ایرانی‌ها، «پناهندگان نمونه»

سخنرانان بعدی مراسم کانون پناهندگان برلین گونتر پینینگ، نماینده‌ی دولت ایالتی برلین در امور مهاجران و پناهندگان، هاکان آتش، نماینده‌ی شورای مشاور دولت برلین در امور مهاجران و پناهندگان و حمید نوذری از کانون پناهندگان بودند.

پینینگ و آتش برای ۲۸۰ شرکت‌کننده ‌در مراسم، توضیجات مفصلی در باره‌ی فعالیت‌های ایرانیان پناهنده، به‌ویژه کانون پناهندگان دادند. پینینگ به تلاش‌های ۲۵ساله‌ی کانون پناهندگان در زمینه‌ی پناهندگی و حقوق بشر اشاره کرد و از "پناهندگان نمونه"ی ایرانی قدردانی نمود.

حمید نوذری نیز از ۲۵ سال فعالیت برای «ایرانیانی که تحت فشار حکومت، ناچار به ترک وطن  شده‌‌اند»، سخن راند.

فعالیت‌های گوناگون

نوذری در مصاحبه با دویچه وله به جزییات این فعالیت‌ها می‌پردازد: «کانون ۲۵ سال پیش برای کمک به پناهندگانی تشکیل شد که تازه وارد برلین شده بودند. بیشتر آنها از مرز آلمان شرقی سابق وارد می‌شدند و پس از مدت کوتاهی به شهرهای دیگر انتقال می‌یافتند. امروز علاوه بر تازه‌واردان، ما با کسانی سروکار داریم که تقاضایشان رد یا پذیرفته شده است.»

مسئول کانون پناهندگان برلین تاکید می‌کند که در کنار کارهای روزمره مثل  مشاوره‌ی عمومی، همراهی تازه‌واردان نزد پرشک یا در اداره‌ها، و پرکردن فرم‌های گوناگون، کانون کلاس‌های زبان و کامپیوتر و آموزش قوانین شهری، مثل استفاده از وسایل نقلیه‌ی عمومی هم برگزاری می‌کند. 

یکی دیگر از «فعالیت‌های مهم کانون همکاری با نهادهای اجتماعی و سازمان‌های پشتیبان پناهندگان و مهاجران در برلین است.» نوذری در این رابطه به شورای عالی پناهندگان، شورای مشاور دولت برلین در امور مهاجران و پناهندگان، و اتحادیه‌ی نهادهای عام‌المنفعه اشاره می‌کند.

حمید نوذری تاکید می‌کند که اعضای کانون بدون هیچ چشم‌داشتی بخشی از وقت خود را در اختیار پناهجویان می‌گذراند، اما بدون کمک‌های انسانی و مالی پشتیبانان کانون، به ویژه دولت ایالتی برلین، کانون امکان ادامه‌ی حیات نمی‌داشت. دولت ایالتی برلین سالانه ۴۵هزار یورو به کانون پناهندگان کمک می‌کند، اما «برای هر یک یورو به اندازه‌ی سه یورو انتظار کار دارد».

تعداد متقاضیان بیشتر شده

جمعیت ایرانی‌ها در آلمان حدود ۱۵۰ هزار نفر تخمین زده می‌شود. بر اساس آمار دولتی شمار  ایرانی‌ها زیر ۷۰هزار نفر است، اما بیش از ۸۰هزار نفر تابعیت آلمان را دریافت کرد‌ه‌اند که دیگر ایرانی محسوب نمی‌شوند.

در برلین، طبق آمار رسمی دولت در ماه ژوئن، حدود ۵۰۰۰ ایرانی زندگی می‌کنند. تعداد آلمانی‌های ایرانی‌تبار مقیم برلین هم ۸۰۰۰ نفر تخمین زده می‌شود.

حمید نوذری در رابطه با آمار پناهجویان ایرانی می‌گوید: «تعداد این افراد در سال‌های ۲۰۰۹ و ۲۰۱۰ بالا رفت، اما در سال ۲۰۱۱ افزایش چشمگیری داشته است. در شش ماه اول سال ۲۰۱۱ نسبت به مدت زمان مشابه در سال قبل، تعداد متقاضیان پناهندگی ایرانی بیش از ۴۵ درصد بالا رفته. در سال ۲۰۰۹ پناهنده‌های ایرانی حدود ۱۶۰۰ نفر، در سال ۲۰۱۰ بیش از ۳۰۰۰ نفر، و در ۶ ماه اول ۲۰۱۱ نزدیک به ۱۷۰۰ نفر بودند.»

نوذری در پاسخ به این پرسش که متقاضیان پناهندگی ایرانی بیشتر از چه قشری هستند می‌گوید: «بیشتر جمعیت شهری هستند، بین ۲۰ تا ۴۵ سال، خیلی‌ها دارای تحصلات عالی هستند، اکثرا به نحوی از نظر سیاسی و تعداد زیادی هم از نظر اجتماعی مشکل داشته‌اند، که بیشتر اینها وابسته به اقلیت‌های مذهبی و قومی هستند.»

مسئول کانون پناهندگان برلین تاکید می‌کند که تقاضای پناهندگی نزدیک به  ۵۵ درصد ایرانی‌ها پذیرفته می‌شود. «فقط برای مقایسه: در آلمان تقاضای کمتر از دو درصد کل متقاضیان پناهندگی به‌رسمیت شناخته می‌شود.» 

نوذری می‌گوید: «این نشان می‌دهد که اکثر پناهجویان ایرانی در آلمان، به دلایل سیاسی ناچار به ترک وطن شده‌اند.»

فرهاد پایار
تحریریه: عباس کوشک جلالی