دامنه‌ی تحریم‌ها علیه ایران گسترده‌تر میشود. وزرای خارجه‌ی اتحاديه‌ی اروپا پس از نشست روز ۱۴ ژوئن خود در لوگزامبورگ اعلام کردند که اين اتحاديه تحريمهای بيشتر و شديدتری علاوه بر تحريم‌های سازمان ملل، بر ايران اعمال خواهد کرد. قرار است صنايع نفت و گاز، بخشهای بانکی و بيمه‌ای و نيز کشتيرانی جمهوری اسلامی مشمول این تحریمها شوند. بنا به گزارش رسانه‌ها سران کشورهای عضو اتحاديه‌ی اروپا روز پنجشنبه (۱۷ ژوئن) تصمیم نهائی خود را در این باره اتخاذ و اعلام می‌کنند.

کورت لشنر (Kurt Lechner) یکی از نمایندگان حزب سوسیال مسیحی آلمان در پارلمان اروپا معتقد است که "امکانات اتحادیه‌ی اروپا" برای اعمال تحریم‌های شدیدتر علیه ایران، بیش از امکانات شورای امنیت سازمان ملل متحد است. لشنر که همچنین عضو گروه پارلمانی "کمیته‌ی ایران" و نماینده‌ی دبیر اول این کمیته هم هست، در مورد اعمال برخی از تحریم‌ها که شامل حال مردم عادی هم می‌شود، در گفت‌وگویی با دویچه‌وله میگوید: «این موارد را دیگر نمی‌توان مانع شد؛ مثل شمشیر دولبه میماند. تحریم‌هایی که نتیجه میدهند، شاید این تأثیر را هم داشته باشند.»

مصاحبه‌ی دویچه‌وله را با این نماینده‌ی پارلمان اروپا بخوانید:

دویچه‌وله: اتحادیه‌ی اروپا فشار بر ایران را بیشتر کرده و میخواهد علاوه بر تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل، تحریم‌های دیگری را هم به مرحله‌ی اجرا بگذارد. چرا اتحادیه‌ی اروپا تصمیمات شورای امنیت را کافی و کارآ نمی‌داند؟

کورت لشنر: شورای امنیت سازمان ملل نمیتواند در باره‌ی برخی مسائل تصمیم بگیرد، چون این تصمیمات تنها با رأی اکثریت و مهمتر از آن، با رأی کشورهای صاحب حق وتو قابل اجراست. چین و روسیه، به‌ویژه چین با برخی تحریم‌ها علیه ایران موافق نبودند. این موضوع ولی، مانع از آن نیست که اتحادیه‌ی اروپا یا آمریکا تحریم‌های شدیدتری در مورد ایران اعمال نکنند.

برخی از کشورهای اروپایی هم در ابتدا با تحریم‌های جدید موافق نبودند، مثل سوئد. ولی بعداً تغییر دید و رأی دادند، چرا؟

ما در پارلمان اروپا، در کمیته‌ی "روابط امور خارجی" و "کمیته‌ی ایران" هم در این باره بحث کردیم. مواضع کشورهای مختلف از نظر سیاسی در باره‌ی تحریمها متفاوت است. برخی شک دارند که این تحریمها اصولاً به نتیجه برسد و میگویند که اعمال تحریم بیفایده است. برخی به حق نگران آنند که این تحریمها به جای این که سران حکومت را هدف قرار دهد، شامل حال مردم عادی شود. از این جهت زمان لازم دارد که کشورهای مختلف با هم بحث کنند و به نتیجه‌ی واحدی برسند.

اتحادیه‌ی اروپا امیدوار است که با ایجاد محدودیت در صنعت گاز و نفت، نقطه‌ی حساس رژیم تهران را هدف قرار بدهد. وقتی چین به عنوان یکی از بزرگترین مشتریهای ایران، در این مورد همکاری نمی‌کند، اعمال این تحریمها چه فایده‌ دارد؟

چین هم با تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل موافقت کرده است، هر چند که این تحریم‌ها شامل صدور نفت نمیشوند. ولی این تحریمها به صنعت نفت مربوط است؛ مثل تعمیرات، بازسازی، تجدید و حفظ تأسیسات پایه‌ای. بخشی از این تأسیسات عریض و طویل اقتصادی در مالکیت پاسداران یا به اصطلاح خودشان "حافظان انقلاب" است که با اجرای این تحریمها ضعیف میشوند.

بریتانیایی‌ها در دیدار وزرای خارجه‌ی اتحاديه‌ی اروپا موفق شدند، نام برخی از بانکها و شرکتهای بیمه‌ی ایرانی را وارد لیست سیاه بکنند. آلمانیها در این نشست بیشتر روی چه موضوعی پافشاری کردند؟

من در حال حاضر نمیدانم که موضع کشورها در گفت‌وگو بین وزرای خارجه اتحاديه‌ی اروپا چگونه بوده است. ولی تا آنجا که اطلاع دارم، توافق بین وزرا بدون مشکل و مسئله صورت گرفته است. به‌ویژه که آلمان، بریتانیا و فرانسه مدتهاست که در این باره با یکدیگر تبادل نظر و مذاکره میکنند. بانکها و شرکتهای بیمه برای بریتانیایی‌ها خیلی اهمیت دارند، چون لندن یکی از بازارهای بزرگ اقتصادی اروپا در جهان است.

طبق تصمیم‌نامه‌ی وزرای خارجه‌ی اتحاديه‌ی اروپا قرار است در مورد تولیداتی که هم مصرف نظامی و هم غیرنظامی دارند، محدودیتهایی اعمال شود؛ یعنی تا حدودی این تحریمها شامل حال مردم عادی هم میشود. اتحادیه‌ی اروپا ولی همیشه تأکید کرده که در اثر اعمال تحریمها مردم تحت فشار قرار نمیگیرند. حالا این کشورها چه توضیحی برای ایرانیها دارند؟

این واقعاً سئوال دشواری است که مشکل بشود به آن پاسخ داد. تا آنجا که من میدانم، برداشتها و مواضع گوناگونی در این رابطه وجود دارد. البته باید بگویم که من ایران را خیلی خوب نمی‌شناسم و از این بابت باید به دیدگاه‌ها و توصیه‌های کارشناسان در این امور اعتماد کنم. اینان میگویند که تحریمهای جدید، کلاً پایه‌های اصلی رژیم ایران را هدف قرار میدهند و نه مردم این کشور و تأمین نیازهای آنان را.

من همچنین می‌شنوم که بخشی از مردم ایران با این تحریمها موافق هستند، از جمله با تحریم ارسال اسلحه، وسایل نظامی و کالاهایی که به غنی‌سازی مربوط میشوند، یا اجازه‌ی خروج و محدودیت کسب ویزا برای پاسداران و وابستگان رژیم و... تمام این موارد به تأمین نیازهای مردم، مستقیماً ربطی ندارد. از سوی دیگر، در همین توافقنامه منظور شده که آموزش به طورکلی و به‌ویژه در زمینه‌ی کشاورزی ادامه داشته باشد و حتی گسترده‌تر شود...

ولی در رسانه‌ها آمده است که برخی از تحریم‌ها با این‌حال شامل حال مردم هم میشود...

این موارد را دیگر نمی‌توان مانع شد؛ تحریم مثل شمشیر دولبه میماند. تحریم‌هایی که نتیجه میدهند، شاید این تأثیر را هم داشته باشند.... باید دید که چه ثمراتی به بار میآورند.

هدف اتحادیه‌ی اروپا با اعمال این تحریم‌ها این است که رهبران ایران را دوباره به پای میز مذاکره درباره‌ی برنامه‌ی اتمی این کشور بکشد. آیا معنایش این است که اتحادیه‌ی اروپا، چندان اهمیتی به رعایت حقوق بشر که هر روز در ایران پایمال میشود، نمیدهد و اصولاً این موضوع در درجه‌ی دوم اهمیت قرار دارد؟

نه، فکر نمی‌کنم. در چارچوب قطعنامه‌ی شورای امنیت سازمان ملل، که ما هم موظف به رعایت آن هستیم، برنامه‌ی هسته‌ای ایران نقش تعیین‌کننده دارد. ولی در پارلمان اروپا، در "کمیته‌ی ایران" و در اتحادیه‌ی اروپا، موضوع رعایت حقوق بشر در ایران از اهمیت زیادی برخوردار است. خانم کاترين اشتون، مسئول هماهنگی سیاست خارجی اتحادیه‌ی اروپا، در ژوئن بیان‌نامه‌ی رسایی در این‌باره تنظیم کرد و از ایران خواست، حقوق بشر و تعهدات بین‌المللی‌اش را در این زمینه رعایت کند.

مصاحبه‌گر: بهجت امید

تحریریه: علی امینی