مناسبات ترکیه و سوریه پس از سقوط این هواپیمای فانتوم F4، به سردترین مرحله خود رسید. هواپیمایی که بنا بر ادعای ترکیه در حال پرواز بر فراز آب‌های بین‌المللی بود اما به گفته مقامات سوری به خاطر نزدیک شدن به سواحل سوریه با حمله موشک‌اندازهای این کشور پاسخ گرفت.

بشار اسد پس از این ماجرا گفت که هواپیمای جنگی ترکیه در منطقه‌ای در حال پرواز بوده که پیشر سه بار جنگنده‌های اسرائیلی در آن به پرواز درآمده بودند. او مدعی شد که به خاطر پرواز جنگنده ترکیه در ارتفاع بسیار پایین، ارتش سوریه آن را با هواپیماهای اسرائیلی اشتباه گرفته‌ است.

ولی این «عذرخواهی» چیزی از سردی مناسبات دو کشور نکاست زیرا بشار اسد در روز چهارشنبه ( ۴ ژوئیه/۱۴ خرداد) در مصاحبه با روزنامه جمهوریت، دولت ترکیه را به «دخالت در بحران سوریه» متهم کرد و گفت که ترکیه «به تروریست‌ها تجهیزات نظامی داده تا دست به کشتار مردم سوریه بزنند». بشار اسد برخورد رجب طیب اردوغان، نخست وزیر ترکیه را «دورویی» قلمداد کرد.

«اقدام تحریک‌آمیز» ترکیه

بنا بر ادعای روسیه هواپیمای جنگی ترکیه دوبار به حریم هوایی سوریه تجاوز کرده بود. امروز خبرگزاری اینترفاکس به نقل از برخی مقام‌های دفاعی روسیه اعلام کرد که « اقدام هواپیمای ترکیه به وضوح به منظور تحریک» صورت گرفته بود.

بنا بر ارزیابی دیپلمات‌های روسی، ورود هواپیمای جنگی ترکیه به حریم هوایی سوریه به قصد آزمودن توانان دفاعی ضدهوایی این کشور بوده است. سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه هم کمی پیش از این گفته بود که کشورش مدارک روشنی دال بر این ادعا در دست دارد.

اما ناتو اقدام سوریه در سرنگون کردن هواپیمای ترکیه را «اقدامی عمدی، برنامه‌ریزی‌شده و تخاصم‌آمیز» خواند و به دولت سوریه شدیدا حمله کرد. در نشست ویژه‌ای که به دعوت ترکیه در این رابطه برگزار شد، اعضای پیمان دفاعی آتلانتیک با محکوم کردن این اقدام سوریه هشدار دادند که چنین حرکاتی دیگر نباید تکرار شوند.

مذاکراتی دشوار

در حالی که خشونت‌ها در سوریه هم‌چنان ادامه دارند، نشست اپوزیسیون سوریه در قاهره موفق شد به حداقل توافق ممکن دست یابد. این توافق به این قرار است که شرکت هیچیک از اعضای حکومت فعلی در دولت انتقالی تحمل نشود. مورد دیگر حمایت از ارتش آزاد سوریه بود و انحلال حزب بعث.

در این نشست که فضای آن بارها متشنج شد، حدود ۲۵۰ فرستاده از گروه‌‌های مختلف اپوزیسیون سوریه شرکت داشتند. برخی شرکت‌کنندگان گاه به هم دشنام دادند و گاه حتی باهم گلاویز شدند. نیروهای اسلام‌گرا در مقابل سکورلاها و اپوزیسیون داخلی در مقابل اپوزیسیون خارج از کشور.

وحدتی که از این نشست امید می‌رفت در چنین فضایی دست‌یافتنی نبود.