1. پرش به گزارش
  2. پرش به منوی اصلی
  3. پرش به دیگر صفحات دویچه وله
تاریخ

شناسنده دو قرن سکوت

۱۳۹۹ شهریور ۲۴, دوشنبه

۲۴ شهریور ۱۳۷۸: ۲۱ سال پیش در چنین روزی عبدالحسین زرین‌کوب در تهران درگذشت: "مدرسه که می‌رفتم، می‌اندیشیدم انسان اگر نتواند فرمانروای عالم شود، به هیچ شغلی جز معلمی نباید سر فرود آورد".

Iran Abdolhussein Zarinkoub
عکس: imna

عبدالحسین زرین‌کوب در سال ۱۳۰۱ در بروجرد زاده شد و در خانواده بسیار باورمندی رشد کرد.

تا کلاس ۱۱ را در زادگاهش خواند و همزمان با پافشاری پدرش فقه و تفسیر قرآن و ادبیات عرب آموخت.

۱۶ ساله بود که به تهران رفت و با اینکه رشته‌اش ادبی نبود با رتبه ممتاز دیپلم ادبی گرفت و در دانشکده حقوق نام‌نویسی کرد ولی باز با پافشاری پدرش به زادگاهش بازگشت و پنج سال دبیر شد.

۲۲ ساله بود که به دانشگاه تهران بازگشت و ادبیات فارسی خواند، دبیر دبیرستان‌های تهران شد و در همان سال، نخستین اثرش "فلسفه شعر یا تاریخ تطور شعر و شاعری" را در بروجرد چاپ کرد.

۲۸ ساله بود که ماندگارترین اثرش "دو قرن سکوت" را نوشت و در آن به تاریخ دو سده نخستین تاریخ ایران از پیدایش اسلام تا برآمدن دودمان طاهریان پرداخت: "تیسفون با گنج‌هایش به دست عرب‌هایی افتاد که نمک را از کافور نمی‌‌شناختند و توفیر بهای سیم و زر را نمی‌‌‌دانستند".

او برای پرهیز از تحقیر و تکفیر خشک‌اندیشان دو بار در محتوای کتابش تجدید نظر و دیدگاهش را نسبت به سرزمین پیدایش اسلام تعدیل کرد.

۳۲ ساله بود که با پایان‌نامه "نقد شعر، تاریخ و اصول آن" زیر نظر بدیع‌الزمان فروزانفر دکترای ادبیات گرفت و در دانشگاه تهران به تدریس تاریخ ادیان پرداخت.

او چند سالی را هم به عنوان استاد میهمان در دانشگاه‌های بنام سوربن پاریس، دانشگاه لندن، و همچنین پرینستون آمریکا و دانشگاه‌های هند و پاکستان به زبانهای فرانسوی، انگلیسی، و آلمانی تاریخ اسلام و تصوف تدریس کرد.

او از زمان دانشجویی‌اش مقاله‌هایی در مجلات "سخن"، "یغما"، "یادگار" و سپس "فرهنگ ایران‌زمین" در زمینه نقد ادبی و تاریخ می‌نگاشت و مدتی هم سردبیری "مهرگان" را داشت.

بیش از چهل اثر بلند در زمینه‌های تاریخ، ادبیات و فرهنگ ایران نوشته و نگاشته و بیش از ۱۰ کتاب از زبان‌های گوناگون به فارسی گردانده و افزون بر این چند کتاب درسی مانند "قرائت فارسی" برای دبیرستان‌ها تألیف کرده و با دائرة المعارف فارسی به سرپرستی غلامحسین مصاحب و دائرة المعارف بزرگ اسلامی همکاری داشته است و یک فصل از کتاب تاریخ ایران چاپ کمبریج را به زبان انگلیسی نگاشته است.

عبدالحسین زرین‌کوب در ۷۶ سالگی در تهران درگذشت.

پرش از قسمت گزارش روز

گزارش روز

پرش از قسمت تازه‌ترین گزارش‌های دویچه وله