"رسیدگی" شورای عالی انتخابات ترکیه به اتهامها علیه همهپرسی
۱۳۹۶ فروردین ۳۰, چهارشنبه
شورای عالی انتخابات ترکیه میخواهد به اتهام تقلب و تخلفهای قانونی در جریان همهپرسی این کشور رسیدگی کند. اپوزیسیون خواستار ابطال نتیجه همهپرسی شده بود. ناظران اروپایی از "دستکاری آرا" و "فضای تهدید" سخن گفته بودند.
تبلیغات
شورای عالی انتخابات ترکیه در نظر دارد روز چهارشنبه (۱۹ آوریل/ ۳۰ فروردین) به شکایتهای مرتبط با تخلفها در جریان همهپرسی تغییر قانون اساسی این کشور رسیدگی کند. این خبر را رئیس این نهاد انتخاباتی در گفتوگو با شبکه تلویزیونی "ان.تی.وی" اعلام کرد.
از زمان همهپرسی روز یکشنبه (۱۶ آوریل) تاکنون، اتهام تخلف و تقلب در جریان رفراندوم ترکیه روز به روز بیشتر شده است. اپوزیسیون ترکیه رسما تقاضای ابطال نتیجه همهپرسی را مطرح و اعلام کرده است که در صورت لزوم موضوع را به دادگاه حقوق بشر اروپا میکشاند.
کانون وکلای ترکیه نیز تصمیم کمیته عالی انتخابات این کشور در آخرین لحظات مبنی بر اعتبار برگههای رأی غیر ممهور را "نقض صریح قانون" ارزیابی کرده بود؛ تصمیمی که میتوانسته، به نظر این کانون، بر نتیجه همهپرسی تاثیرگذار بوده باشد.
اعتراض به نتیجه رفراندوم ترکیه با قابلمه و ماهیتابه
00:59
بر اساس آخرین نتایج رسمی اعلامشده، اردوغان با کسب حدود ۴/ ۵۱ درصد آرا پیروز همهپرسی تغییر قانون اساسی ترکیه بوده است. وضعیت اضطراری در ترکیه نیز قرار است برای سه ماه دیگر تمدید شود.
اپوزیسیون ترکیه روز گذشته رسما از مقامهای ستاد عالی انتخابات خواسته بود تا به درخواست این حزب مبنی بر ابطال نتیجه همهپرسی رسیدگی کند.
بولنت تزکان، معاون حزب جمهوریخواه خلق ترکیه، گفته بود که حزب او از این نهاد انتخاباتی خواسته است تا نتیجه همهپرسی را باطل اعلام کند.
ناظران بینالمللی از سازمان امنیت و همکاری اروپا و شورای اروپا نیز پیشتر انتقاد کرده بودند که همهپرسی ترکیه رقابتی نابرابر بوده است. ناظران بینالمللی همچنین ضمن اشاره به "فضای تهدید" در جریان همهپرسی و "دستکاری آرا"، از تصمیم ستاد انتخاباتی ترکیه در پذیرش و تائید برگههای رای فاقد مهر انتقاد کرده بودند.
هدف از همهپرسی ترکیه تغییر نظام سیاسی کشور از دموکراسی پارلمانی به نظام ریاستی بوده است. با تغییر قانون اساسی قدرت رئیس جمهور افزایش خواهد یافت. تعیین فرماندهان ارشد ارتش و قضات عالیرتبه دستگاه قضایی از جمله اختیارات رئیس جمهور خواهد بود.
پای صندوق همهپرسی در ترکیه
آری "اِوت" یا نه "هایر". رفراندوم تغییر قانون اساسی در ترکیه برگزار شد. نتیجه هرچه باشد، اردوغان بخاطر آن اما یک چیز را ویران کرد: رابطه با اروپا. عکسهای دستچینی از پای صندوقهای همهپرسی در ترکیه:
عکس: picture-alliance/AA/G. Nogay
روز یکشنبه (۱۶ آوریل/ ۲۷ فروردین) ۵۵ میلیون و ۳۰۰ هزار شهروند واجد شرایط به پای صندوقهای رأی فراخوانده شدند تا در مورد تغییر قانون اساسی ترکیه تصمیم بگیرند. تغییر قانون اساسی موجب خواهد شد که نظام پارلمانی ترکیه به نظام "ریاستی" تغییر یافته و رئیس جمهور قدرت بیشتری کسب کند.
عکس: picture-alliance/AA/G. Nogay
آری "اِوت" یا نه "هایر". نتیجه هرچه باشد، اردوغان بخاطر آن اما یک چیز را ویران کرد: رابطه با اروپا. در هفتههای گذشته که تبلیغات برای کسب رای "آری" در رفراندوم در جریان بود، بین ترکیه و چندین کشور اروپایی تنشهای زیادی به وجود آمد. در چند کشور از جمله آلمان و هلند سخنرانیهای انتخاباتی چند وزیر ترکیه لغو شد و اردوغان مقامهای این کشورها را بارها و بارها به "نازیها" تشبیه کرد.
عکس: Getty Images/AFP/O. Kose
رجب طیب اردوغان یک روز قبل از برگزاری رفراندوم گفت: «این یکشنبه روزی است که در آن مردم ما به کشورهای اروپایی درس خوبی خواهند داد.» اردوغان افزود: «فردا روزی است که شما باید به آنها [اروپاییها] جواب بدهید. ما به آلمان جواب خواهیم داد، و اتریش، بلژیک، سوئیس و سوئد.»
عکس: Reuters/M. Sezer
کمال قلیچدار اوغلو، رهبر حزب جمهوریخواه خلق (CHP) در آخرین روز مبارزات و تبلیغات همهپرسی در آنکارا هشدار داد: «فردا ما تصمیم خواهیم گرفت که آیا سیستم پارلمانی دمکراتیک را خواهانیم یا رژیم یکتنه یک مرد را؟» او به رأیدهندگان گفت: «آیا میخواهید فرزندانتان را در اتوبوسی بدون ترمز بنشانید؟ از دمکراسی حفاظت کنید، همانطور که از فرزندانتان حفاظت میکنید.»
عکس: picture-alliance/AA/M. A. Ozcan
با طوطی در پای صندوق رایگیری. در صورت موفقیت این رفراندوم، ۱۸ ماده قانون اساسی ترکیه تغییر خواهد کرد؛ تعداد نمایندگان مجلس از ۵۵۰ نفر به ۶۰۰ نفر افزایش خواهد یافت و حداقل سن نامزدهای نمایندگی مجلس از ۲۵ سال به ۱۸ سال کاهش مییابد.
عکس: picture-alliance/AA/S. Elcin
در صورت موفقیت رفراندوم و تغییر قانون اساسی، رئیس جمهور مسئول تشکیل دولت میشود؛ بیطرفی سیاسی رئیس جمهور لغو میشود و او از اختیارات ویژهای برای نظارت بر عملکرد شورای عالی قضات و دادستانها برخوردار خواهد شد. همچنین دوره ریاست جمهوری و نمایندگی مجلس از چهار به پنج سال افزایش مییابد و رئیس جمهور از اختیار صدور بخشنامههای اجرایی و وضع مقررات کشوری برخوردار خواهد شد.
عکس: picture-alliance/AA/A. Iscen
بینالی یلدریم رای خود را به صندوق میاندازد. در صورت موفقیت این رفراندوم، یلدریم آخرین نخستوزیر ترکیه خواهد بود و این سمت تا سال ۲۰۱۹ حذف خواهد شد. نخستوزیری که به حذف مقام خود از ساختار سیاسی ترکیه رای مثبت داد.
عکس: picture-alliance/AA/abaca/A. Balikci
در روزهای گذشته، اردوغان توپراک، یکی از اعضای ارشد "حزب جمهوریخواه خلق ترکیه" و نماینده مجلس گفته بود: «ما حتی نمیتوانیم یک پلاکارد در خیابانها بیاویزیم و هیچ سالنی به ما نمیدهند.» به گفته او به بهانه "وضعیت اضطراری" بسیار از امکانات از مخالفان رفراندوم سلب شده بود و تلویزیون دولتی تنها فراخوان اردوغان را پخش میکرده است.
عکس: picture-alliance/dpa/M. Kappeler
فاطمه ۷۶ ساله با برانکارد به پای صندوق رایگیری برای رفراندوم در ترکیه آمده است. او میگوید نتیجه همهپرسی برایش مهم است و نمیتواند در خانه بماند.
عکس: picture-alliance/Zumapress/C. Menek
مرد ترک با لباس سنتی در پای صندوق. قبل از آغاز رایگیری موسسات مختلف نظرسنجی اعلام کردند که مخالفان و موافقان وزنی نزدیک به هم دارند و نتیجه قابل پیشبینی نیست.
عکس: picture-alliance/AA/A. Izgi
با گربه و تیشرت کمال آتاتورک در پای صندوق
عکس: picture-alliance/AA/S. Baran
یک مرد قرقیز با لباس سنتی رای خود را در مورد تغییر قانون اساسی به صندوق میاندازد. او از افغانستان به ترکیه مهاجرت کرده است و در شهر وان زندگی میکند.
عکس: picture-alliance/AA/abaca/O. Bilgin
مولود چاوشاوغلو، وزیر خارجه ترکیه به همراه همسرش در آنتالیا آرای خود را به صندوق میاندازند.
عکس: picture-alliance/AA/C. Ozdel
در شهر ماردین در نزدیکی مرز سوریه، یک مرد عرب رای خود را به صندوق میاندازد.
عکس: picture-alliance/AA/abaca/H. I. Sincar
یک زن کرد در شهر دیاربکر رای خود را به صندوق میاندازد. رای "نه" در مناطق کردنشین ترکیه طرفداران زیادی دارد.
عکس: Getty Images/AFP/I. Akengin
نتایج اولیه رفراندوم احتمالا نیمه شب یکشنبه (۱۶ آوریل) اعلام خواهد شد. این رفراندوم برای تصویب به ۵۱ درصد رای آری (اِوت) نیاز دارد.