شکایت سه زندانی سابق آمریکایی از ایران برای دریافت غرامت
۱۴۰۱ شهریور ۱۹, شنبه
سه شهروند آمریکا که در ایران به اتهام جاسوسی زندانی بودند حدود یک دهه پس از آزادی خواهان دریافت غرامت شدند. آنها میگویند، در مرز ایران و اقلیم کردستان عراق ربوده و در زندان شکنجه شدهاند.
تبلیغات
سارا شورد، شین بائر و جاشوا فتال، سه شهروند آمریکایی که تابستان ۱۳۸۸ به اتهام عبور غیرقانونی از مرز و جاسوسی بازداشت شده و مدتی در زندان بودند از جمهوری اسلامی شکایت کردند.
روزنامه گاردین شنبه ۱۹ شهریور (دهم سپتامبر) و در آستانه دوازدهمین سالروز آزادی سارا شورد گزارش داد، این سه آمریکایی با تسلیم شکوائیههایی به دادگاه فدرال ادعا کردهاند که در زندانهای ایران شکنجه شده و خواستار دریافت غرامت از جمهوری اسلامی شدهاند.
رسیدگی به این پرونده به ریچارد لئون، قاضی فدرال در واشنگتن سپرده شده است. او سال ۲۰۱۹ در رسیدگی به شکایت جیسون رضائیان، همکار روزنامه واشنگتن پست که در ایران به اتهام جاسوسی زندانی شده بود، جمهوری اسلامی را به پرداخت ۱۸۰ میلیون دلار غرامت محکوم کرد.
این خسارت و غرامت احتمالی سه شاکی جدید از صندوقی با داراییهای بلوکهشده ایران تامین میشود که برای قربانیان تروریسم دولتی در نظر گرفته شده است.
شورد و بائر که پس از آزادی از زندان ازدواج کرده و هفت سال بعد جدا شدهاند پیش از بازداشت در مرز عراق و ایران مدتی در یمن و سوریه بودهاند و یکی از هدفهای سفر خود به خاورمیانه را تقویت زبان عربی عنوان میکنند.
آنها سال ۸۸ همراه جاشوا فتال در یک مسیر گردشگری معروف در اقلیم کردستان عراق در راه بودهاند که ظاهرا بدون آنکه بدانند از مسیر اصلی منحرف و وارد خاک ایران شدهاند.
نامشخص بودن میزان غرامت
تا کنون میزان غرامتی که این سه شهروند آمریکایی خواستار دریافت آن شدهاند اعلام نشده است. گاردین میگوید، تماس با خانواده این سه نفر و سفارت پاکستان در ایالات متحده به عنوان حافظ منافع ایران، برای آگاهی از جزئیات پرونده بیپاسخ مانده است.
ظاهرا این سه نفر پس از بازداشت توسط ماموران مرزبانی جمهوری اسلامی سه روز با چشمان بسته از محلی به محل دیگری منتقل و سرانجام به زندان اوین انتقال داده شدند.
در شکوائیه این سه زندانی سابق از حبس آنها در سلولهای انفرادی و بازجوییهایی یاد شده که هدف آن واداشتن بازداشت شدگان به اعتراف به جاسوسی برای آمریکا بوده است.
در شکایتنامه بائر آمده است، زمانی یکی از نگهبانان زندان به او گفته، میداند که جاسوس نیست اما آزادی او مسئلهای است که دولتهای ایران و آمریکا درباره آن باید مذاکره کنند.
روزنامه گاردین نوشت، شکایت سارا شورد و مادرش بهار امسال به دادگاه ارائه شده و مادر او گفته، دخترش در تنشهای میان جمهوری اسلامی و آمریکا گروگان سیاسی بوده است.
سارا شورد شهریور ۸۹ با وساطت پادشاه وقت عمان و یک وثیقه ۵۰۰ میلیون تومانی (آن زمان معادل حدود نیم میلیون دلار) که مشخص نشد چگونه تامین شده آزاد شد. شین بائر و جاشوا فتال نیز شهریور سال بعد و اندکی پیش از سفر محمود احمدینژاد به نیویورک برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل آزاد شدند.
اتهام گروگانگیری شهروندان خارجی
جمهوری اسلامی متهم است که شهروندان غربی و ایرانیان دوتابعیتی را به بهانههای اغلب واهی و اتهامهای ساختگی گروگان میگیرد تا آنها را با ماموران و همکاران بازداشتی خود مبادله کند یا امتیاز دیگری از کشورهای غربی بگیرد.
محمود احمدینژاد زمانی گفته بود، ایران سارا شورد را به صورت یک جانبه آزاد کرد و امیدوار است آمریکا هم برای نشان دادن حسن نیت خود هشت زندانی ایرانی را آزاد کند.
سه شهروند آمریکایی ابتدا در سلولهای انفرادی نگهداری میشدند و مدتی بعد بائر و فتال به یک سلول مشترک منتقل شدند اما شورد در سلول انفرادی باقی ماند.
گفته میشود شورد در بند انفرادی دچار بیماریهای مختلف بوده اما از معالجه شدن توسط کادر درمانی زندان سر باز زده است. بر پایه برخی گزارشها دو زندانی دیگر آمریکایی نیز به دلیل عدم امکان ارتباط با اعضای خانوادهشان ۱۷ روز اعتصاب غذا کردهاند.
گروگانگیری شهروندان آمریکایی در جمهوری اسلامی آبان ۱۳۵۸، چند ماه پس از انقلاب ۵۷ با اشغال سفارتخانه آمریکا در تهران کلید خورد. در این ماجرا ۵۳ دیپلمات آمریکایی و کارکنان سفارت ۴۴۴ روز گروگان گرفته شدند.
سنت "گروگانگیری" در سیاست خارجی جمهوری اسلامی به روایت تصویر
گروگانگیری در ایران سال ۱۳۵۸ با حمله به سفارت آمریکا مرسوم شد و با زندانی کردن و پروندهسازی برای گردشگران، محققان و دو تابعیتیها و سپس معامله بر سر آنها ادامه یافت. شماری از پروندهها در این گزارش تصویری:
عکس: Fars
گروگانگیری دیپلماتهای آمریکایی
در روز ۱۳ آبان سال ۱۳۵۸ تعدادی "دانشجو" که بعدا بیشتر آنها دارای پست و مقام کلیدی در جمهوری اسلامی شدند، به سفارت آمریکا حمله کردند و دیپلماتهای این کشور را گروگان گرفتند. ۶۶ دیپلمات آمریکایی ۴۴۴ روز یعنی تا روز ۱۱ ژوئیه ۱۹۸۰ گروگان بودند. این اقدام "دانشجویان خط امام" مسیر سیاست ایران در عرصه داخلی و خارجی را کاملا تغییر داد.
عکس: Fars
جیسون رضاییان
جیسون رضاییان، خبرنگار ایرانی-آمریکایی و مدیر دفتر تهران روزنامهٔ واشنگتن پست بود. او به همراه همسرش یگانه صالحی در ۳۱ مرداد ۱۳۹۳ به اتهام جاسوسی دستگیر شدند. صالحی در ۱۴ مهر آزاد شد، ولی رضاییان در ۵ خرداد ۱۳۹۴ در دادگاهی به جاسوسی و فعالیت تبلیغی علیه نظام محکوم شد. رضاییان در ۲۶ دی ۱۳۹۴ به همراه سه آمریکایی دیگر در چارچوب مبادله زندانیان آزاد شد.
عکس: picture-alliance/dpa
سیامک نمازی و باقر نمازی
سیامک نمازی، شهروند ایرانی- امریکایی، مدیر دفتر برنامهریزی استراتژیک شرکت نفتی "کرسنت" در امارات بود. او در تیرماه ۱۳۹۴ برای دیدار خانوادهاش به ایران سفر کرد و بازداشت شد. باقر نمازی ۸۳ ساله برای پیگیری وضعیت فرزند بازداشت شدهاش، در بهمن ۱۳۹۴ به ایران رفت اما او هم در تاریخ سوم اسفند همان سال بازداشت شد. این دو به اتهام "همکاری با دولت متخاصم آمریکا" به ۱۰ سال حبس محکوم شدهاند.
عکس: iran-emrooz
ژیو وانگ
ژیو وانگ، دارای ملیت چینی، ساکن آمریکا و دانشجوی دانشگاه پرینستون، به اتهام "جاسوسی" به ۱۰ سال زندان محکوم شد. وانگ دانشجوی دوره دکترای رشته تاریخ دانشگاه پرینستون و مسلط به زبان فارسی بود که پس از سفر به ایران برای کارهای تحقیقاتی پایاننامه دوره دکترایش، در تابستان ۱۳۹۵ بازداشت شد. وانگ بعدا با مسعود سلیمانی، پژوهشگر سلولهای بنیادی که در آمریکا بازداشت شده بود، مبادله شد.
کایلی مور گیلبرت، استاد دانشگاه استرالیایی در پاییز ۱۳۹۷ از سوی ماموران حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران بازداشت و به اتهام جاسوسی حکم ۱۰ سال زندان دریافت کرد. او ۵ آذر ۱۳۹۹ در جریان مبادله با ۳ ایرانی که به اتهام بمبگذاری ناموفق علیه دیپلماتهای اسرائیلی در تایلند زندانی بودند، آزاد شد. جولی گینگ، گردشگر و مارک فیرکین وبلاگنویس استرالیایی نیز به دلایل نامشخصی در ایران بازداشت و آزاد شدند.
عکس: Department of Foreign Affairs and Trade of Australia/REUTERS
مایکل وایت
مایکل وایت، عضو سابق نیروی دریایی امریکا، در تابستان ۱۳۹۷ به ایران سفر کرد و در اوایل مرداد همان سال در مشهد بازداشت شد. دادگاه عمومی مشهد در اسفند ۱۳۹۷ او را برای دو اتهام "توهین به رهبری" و "پست عکسی در شبکههای اجتماعی" به ۱۰ سال حبس محکوم کرد. به گزارش سی ان ان مایکل وایت پس از تحمل دو سال زندان با مجید طاهری پزشک ایرانی که به نقض قوانین تحریم متهم و زندانی بود مبادله شد.
عکس: picture-alliance/AP Photo/White family
کامران قادری
کامران قادری، شهروند ایرانی اتریشی، در سفر به ایران، در ۱۲ دی ۱۳۹۴ بازداشت شد. قادری دارای دکترای برق و الکترونیک از دانشگاه وین، فعال در حوزه آیتی و مدیر شرکت آوانک در وین بود. او پیش از بازداشت، بارها برای شرکت در سمینارهای علمی و تحقیقی و معاملههای تجاری به تهران رفتوآمد داشت. قادری در دادگاه انقلاب به اتهام "همکاری با دول متخاصم" به ۱۰ سال حبس محکوم شد.
عکس: iranhumanrights
ارس امیری
ارس امیری کارمند"بریتیش کانسیل" (شورای فرهنگی بریتانیا) و دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه کینگستون چند روز پس از بازگشت به ایران به قصد دیدن مادر بزرگ بیمارش، در ۲۳ اسفند ۱۳۹۶ از سوی ماموران وزارت اطلاعات به اتهام "تبانی و اجتماع علیه امنیت ملی" بازداشت اما با قرار وثیقه آزاد شد. او در شهریور ۱۳۹۷ به اتهام "اداره شبکه براندازی علیه امنیت داخلی کشور" بازداشت و به ۱۰ سال حبس محکوم شد.
عکس: iranianuk.com
کامیل احمدی
کامیل احمدی، شهروند دوتابعیتی ایرانی بریتانیایی، پژوهشگر اجتماعی و مردمشناس، از ۲۰ مرداد ۱۳۹۹ بازداشت شد. او در دادگاه انقلاب اسلامی به ریاست ابوالقاسم صلواتی به ۹ سال و ۳ ماه حبس و پرداخت ۶۰۰ هزار یورو جریمه محکوم شد. جرم او تلاش برای "اعمال نفوذ در طرح افزایش سن ازدواج، ترویج و پشتیبانی از همجنسگرایی، سعی در تجزیه ایران بوسیله پژوهش و ارسال گزارش خلاف به سازمال ملل" عنوان شد.
عکس: didarnews
نازنین زاغری رتکلیف
نازنین زاغری رتکلیف، شهروند دوتابعیتی ایرانی بریتانیایی و مدیر پروژههای "بنیاد خیریه تامسون رویترز" فروردین ۱۳۹۵ در فرودگاه "امام خمینی"، در حالی که قصد خروج از ایران را به همراه دختر نوزادش داشت، از سوی ماموران حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران بازداشت شد. دادگاه انقلاب او را بعد به اتهام «جاسوسی»، به پنج سال حبس محکوم کرد. او در پایان این مدت محکومیت دوباره برای یک "پرونده جدید" به محاکمه کشیده شد.
عکس: Jamie Wiseman/picture alliance
ناهید تقوی
ناهید تقوی، ۶۶ ساله، زندانی دوتابعیتی ایرانی آلمانی است که روز ۲۵ مهر ۱۳۹۹ بازداشت شد. او معمار بازنشسته است که سالها با دو گذرنامه و بدون هیچ مشکلی میان آلمان و ایران در رفت و آمد بود. مریم کلارن، دختر او میگوید: «در ابتدا اتهامات او امنیتی اعلام شده بود؛ اما به دلیل دسترسی نداشتن به پرونده، اطلاع دقیقی از اتهامات وارد شده در دست نیست.»
عکس: Privat
احمد رضا جلالی
احمدرضا جلالی، پزشک، استاد و پٰژوهشگر مدیریت حوادث مترقبه است و با خانوادهش مقیم سوئد بوده است. او در سفری به ایران بازداشت و به اتهام «فساد فیالارض از طریق جاسوسی برای دولت متخاصم اسراییل» محکوم به اعدام شده است. او بارها تمام اتهامات را رد و اعلام کرده تحت شکنجه جسمی و روانی، وادار به اعتراف علیه خودش شده است.
فریبا عادلخواه و رولاند گابریل مارشال
فریبا عادلخواه، پژوهشگر دوتابعیتی ایرانی فرانسوی در ایران، خرداد ۱۳۹۸ از سوی حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران به اتهام جاسوسی بازداشت و به ۵ سال حبس محکوم شد. رولاند گابریل مارشال شریک زندگی او نیز که برای دیدنش به ایران رفت بازداشت شد. مارشال در مارس ۲۰۲۰ با جلال روحالله نژاد مبادله و آزاد شد.
عکس: Sciences Po
مسعود مصاحب
مسعود مصاحب، زندانی دوتابعیتی ایرانی اتریشی ۷۳ ساله، تاجر و دبیر کل انجمن دوستی اتریش و ایران، در بهمن ۱۳۹۷ بازداشت شد. مصاحب از سال ۱۳۴۴ در اتریش زندگی میکند. تلویزیون دولتی ایران بریدههایی از مصاحبه با مصاحب را پخش و او را به انتقال اخبار و اطلاعات مربوط به "فناوری پهپادی، موشکی و اتمی ایران" به سازمان اطلاعات آلمان (BND) متهم نمود. او به ۱۰ سال حبس محکوم شده است.
عکس: Mehr
انوشه آشوری
انوشه آشوری مهندس ۶۵ ساله و نماینده شرکت تکنو خلاق در بریتانیا به اتهام "اتصال به موساد" به تحمل ۱۰ سال حبس، ۲ سال حبس بابت تحصیل نامشروع و استراد ۳۳ هزار یورو پولی که از او کشف شده به نفع جمهوری اسلامی محکوم شد. شهرزاد ایزدی همسر او گفته که انوشه آشوری هرگز فعالیت سیاسی یا مقام دولتی در زندگی نداشته و در ارتباط با اسراسر محرمانه دولتی نیز نبوده است.
عکس: Elika Ashoori
بنجامین بریر
شش اسفند ۱۳۹۹ اعلام شد که بنجامین بریر گردشگر فرانسوی از ۹ ماه پیش در مشهد به اتهام "جاسوسی و تبلیغ علیه نظام" در بازداشت به سر میبرد. بریر به خاطر پرواز یک پهپاد در دشتهای نزدیک مرز ایران و ترکمنستان بازداشت شد. او همچنین به دلیل طرح این سئوال که «چرا حجاب در جمهوری اسلامی اجباری ولی در سایر کشورهای اسلامی اختیاری است» با اتهام فعالیت تبلیغی علیه نظام نیز روبرو شده است.