محاسبه ناگهانی سود سهام دولتی و پرداخت آن به روستاییان، پرداخت نقدی به دانشجویان یا تحویل بن خرید کتاب به آنان، واریز حقوق معوقه‌ی فرهنگیان و بازنشستگان، نمونه‌هایی از اقدام‌های اخیر دولت نهم در جلب رضایت مردم هستند. پخش سیب‌زمینی رایگان در هفته‌های پیشین، بحث‌هایی جنجالی را موجب شده بود.

حسن روحانی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، در نشستی تخصصی پیرامون "پیش‌بینی وضعیت اقتصاد ایران در سال ۸۸"، از منابع ناشناخته تامین اعتبار این پرداخت‌ها پرسیده و پمپاژ پول در ایام انتخابات را موضوعی بی‌سابقه در تاریخ انتخابات پس از انقلاب نامیده است.

دکتر بیژن بید‌آباد، استاد اقتصاد در گفت‌وگو با دویچه‌وله، از غیرقانونی بودن خاصه‌خرجی‌‌‌‌‌‌‌‌توسط دولت نهم می‌گوید و تاکید می‌کند که بودجه‌های سنواتی مربوط به رییس جمهور نیز، نباید با صلاحدید شخصی، بلکه با نظارت و رسیدگی دیوان محاسبات خرج شوند.

بیژن بید‌آباد، پرداخت سلیقه‌ای این تنخواه‌گردان ملی را از نظر عدالت اجتماعی هم به چالش می‌کشد و می‌پرسد: «آیا یک دهقان بلوچ راضی است که رییس جمهور منابعی را که در اختیار دارد به هرکس دلش خواست پرداخت کند؟ آیا توزیع سیب‌زمینی و پرتقال و بردن پول به در خانه‌ی مردمی که به آقای احمدی‌نژاد نامه نوشته‌اند، جنبه قانونی و عرفی دارند؟»

انتقاد اصلی به آقای احمدی‌نژاد این است که دولت نهم بخشی از ذخایری را که باید صرف برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری می‌کرد، در هفته‌های آخر دوره‌ی خود، صرف تبلیغات انتخاباتی می‌کند. این در حالی است که در چهارسال گذشته، بسیاری از وعده‌های اقتصادی و رفاهی همین دولت به مردم، محقق نشده‌اند.

عیسی سحرخیز، تحلیلگر سیاسی، به دویچه‌وله می‌گوید: «اصولا بودجه‌نویسی در دوره آقای احمدی‌نژاد تغییر کرد. نوعی حکومت اسلامی به وجود آمد. استاندارها مانند والی عمل کردند و هر کس به روش خود خرج کرد. هرگاه هم بحث تفریق بودجه پیش آمد، مشخص شد که فلان مبلغ و فلان سند گم شده است».

فصل مشترک انتقادهای رقبای آقای احمدی‌نژاد، برنامه‌های اقتصادی دولت نهم هستند و لحن انتقادها با تشدید رقابت‌ها، تندتر می‌شوند. حسن روحانی حتی از لزوم پیگرد آقای احمدی‌نژاد به‌خاطر اقدام به خرید رای مردم از جیب همان ملت گفته است.

صادق زیباکلام، استاد علوم سیاسی، به دویچه‌وله می‌گوید: «یکی از ویژگی‌های انتخابات دهم، گفتمان و رویکرد جدید رقبا نسبت به یکدیگر است. حمله و اتهام از سوی رقبا، حجم سنگینی پیدا کرده است. البته بانی این رویکرد خود آقای احمدی‌نژاد بوده که از سال ۸۴ پیوسته دولت‌های سلف خود را به کم‌کاری و فساد متهم کرده است».

دکتر زیباکلام با نقد سفرهای استانی احمدی‌نژاد و با اشاره به اهداف تبلیغاتی، فضاسازی و رفتارهای غیراخلاقی دولت نهم، می‌پرسد، پرداخت پول به مردم مناطق محروم در این سفرها بر اساس چه برنامه و مصوبه‌ای بوده است؟

بیشتر ناظران برد این‌گونه تبلیغات را برای دولت احمدی‌نژاد زیاد نمی‌دانند. آنان به برداشت منطقی مردم اشاره می‌کنند که می‌گویند اگر قرار بر صداقت بود، پرداخت‌ها باید در ۴ سال گذشته مستمر می‌شدند. بنا بر اخبار، بسیاری از دانشجویان دریافت‌کننده‌ی هدیه دولت، آن را توهینی به خود تلقی کرده‌ و فرهنگیان و بازنشستگان نیز پرداخت حقوق معوقه را حق طببعی خود دانسته‌اند.

بیژن بید‌آباد یادآوری می‌کند که پاگذاشتن روی مرزهای اخلاق سیاسی در ایران همواره زیاد بوده و این عادت در دولت نهم تشدید شده است.

صادق زیبا کلام با تاکید بر نبود یک نهاد نظرسنجی و مطالعات اجتماعی دقیق در ایران، می‌گوید که معمولا این خرج کردن‌ها در جامعه ما به پیروزی کسی منجر نمی‌شود.

عیسی سحرخیز می‌گوید، باید پذیرفت که گروه زیادی از مردم ممکن است پرداختی‌ها را بگیرند و بعد بگویند: «این حق ماست که پول خود را بگیریم و این حق ما نیز هست که به احمدی‌نژاد رای ندهیم».

نویسنده: مهیندخت مصباح

تحریریه: بهنام باوندپور