شی جین‌پینگ: ارتش چین باید به دیوار بزرگ پولادین تبدیل شود
۱۴۰۱ اسفند ۲۲, دوشنبه
در شرایطی که تنش میان پکن و واشنگتن رو به افزایش است رئیس جمهوری چین از نوسازی و تقویت ارتش خبر داد. کنگره ملی خلق چین در پایان اجلاس خود بر افزایش بودجه دفاعی این کشور به میزان بیش از هفت درصد مهر تائید زد.
شی جین‌پینگ، رهبر حزب کمونیست و رئیس جمهوری چینعکس: Jade Gao/AFP
تبلیغات
رهبر حزب کمونیست و رئیس جمهوری چین در نشست پایانی چهاردهمین کنگره ملی خلق بر ضرورت تلاش در مسیر "امنیت و توسعه" تاکید کرد.
خبرگزاری آلمان روز دوشنبه، ۱۳ مارس (۲۲ اسفند) به نقل از رسانه‌های چینی گزارش داد، شی جین‌پینگ در این نشست گفته "امنیت بنیاد توسعه است و ثبات پیش‌شرط رفاه".
شی اکتبر سال پیش در بیستمین کنگره حرب کمونیست چین موفق شد قدرت بلامنازع خود را برای سومین دوره پنج ساله به عنوان رهبر حزب تثبیت کند.
نزدیک به سه هزار نماینده حاضر در کنگره ملی نیز در اجلاس یک هفته‌ای خود بر سومین دوره ریاست جمهوری شی جین‌پینگ مهر تائید زدند.
افزایش هفت درصدی بودجه دفاعی
رئیس جمهوری چین ضمن قدردانی از نمایندگان حاضر در کنگره بر ضرورت تقویت بنیه دفاعی و مدرن‌سازی ارتش این کشور تاکید کرد.
او تاکید کرد، ارتش چین باید به شکل "یک دیوار بزرگ پولادین" بازسازی شود و این کشور باید با ترویج نوآوری در مسیر "استقلال علمی و فناوری" پیش رود.
در کنگره ملی خلق با رای تمام نمایندگان حاضر طرح افزایش بودجه دفاعی به میزان هفت و دو دهم درصد به تصویب رسید.
برنامه‌های اعلام شده برای شکوفایی علمی و توسعه، در کنار افزایش هفت درصدی بودجه نظامی در حالی تصویب شده که رشد اقتصادی چین در سال ۲۰۲۲ مطابق برنامه نبود.
عقب ماندن از رشد اقتصادی مورد انتظار
رهبری چین انتظار داشت رشد اقتصادی این کشور در سال گذشته ۵/۵ درصد باشد اما در نهایت این میزان به حدود سه درصد بیشتر نرسید. در کنگره ملی هدف‌گذاری برای رشد اقتصادی در سال جاری میلادی "حدود پنج درصد" اعلام شد.
شی جین‌پینگ روز سه‌شنبه در حاشیه چهاردهمین کنگره ملی خلق گلایه کرد که شرایط پیشرفت اقتصادی چین به شکل "دراماتیکی" تغییر کرده و عدم قطعیت‌ها افزایش یافته است.
او کشورهای غربی به رهبری ایالات متحده را متهم کرد که در پی مهار، محاصره و تحت فشار قرار دادن همه جانبه چین هستند و این اقدام‌ها چالش‌های بی‌سابقه‌ای در مسیر پیشرفت کشور ایجاد می‌کند.
شی ضمن متهم کردن آمریکا به سد کردن راه پیشرفت چین تصریح کرد ثبات رشد اقتصادی نه تنها برای چین بلکه برای همه کشورهای جهان به یک تکلیف چالش‌برانگیز تبدیل شده است.
تنش در روابط چین و آمریکا
روابط چین و آمریکا در حال حاضر به علت‌های بسیاری، از جمله ارسال بالن‌های مظنون به جاسوسی چینی به فضای ایالات متحده، احتمال کمک تسلیحاتی پکن به مسکو برای استفاده در جنگ تجاوزکارانه علیه اوکراین و خطر حمله نظامی به تایوان پرتنش شده است.
کین گانگ، وزیر خارجه جدید چین که پیشتر سفیر این کشور در ایالات متحده بوده به تازگی در یک کنفرانس خبری هشدار داد که اگر واشنگتن تهاجم علیه پکن را متوقف نکند تقابل بین دو کشور اجتناب‌ناپذیر خواهد شد.
بر خلاف این اظهارات، نخست‌وزیر چین، لی چیانگ در اولین کنفرانس خبری خود پس از برگزاری کنگره ملی لحن مداراجویانه‌تری نسبت به آمریکا داشت و تاکید کرد که پکن و واشنگتن می‌توانند و لازم است با هم همکاری کنند.
او خاطرنشان کرد که دو اقتصاد برتر جهان با یکدیگر ارتباط تنگاتنگی دارند و هر دو از این ارتباط سود می‌برند. کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند چین تا چند سال دیگر به قدرت برتر اقتصادی جهان تبدیل می‌شود اما به لحاظ نظامی هنوز راه درازی در پیش دارد.
صادرات تسلیحات آمریکا، نزدیک به هشت برابر چین
بر پایه تازه‌ترین گزارش موسسه پژوهش‌های صلح (SIPRI) مستقر در استکهلم در فاصله سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۲ سهم آمریکا از صادرات جهانی جنگ‌افزار و تجهیزات نظامی ۴۰ درصد بوده است.
چین از این نظر پس از روسیه و فرانسه در جایگاه چهارم قرار دارد و تنها اندکی بیش از پنج درصد صادرات تسلیحات جهان را به خود اختصاص داده است. صادرات آمریکا نزدیک به هشت برابر این میزان است.
جنگ اوکراین در معاملات تسلیحاتی جهان تغییرات قابل توجهی ایجاد کرده است. صادرات تسلیحات آمریکا در پنج ساله منتهی به سال آغاز جنگ اوکراین ۱۴ درصد افزایش و میزان صادرات روسیه در همین بازه زمانی ۳۱ درصد کاهش یافته است.
یکی دیگر از این تغییرات ارتقاء جایگاه اوکراین به سومین واردکننده بزرگ تسلیحات جهان است. بخش بزرگ این واردات کمک کشورهای غربی برای تقویت توان دفاعی اوکراین در برابر متجاوزان روسی است.
رد پای اژدهای سرخ در اقتصاد جهان به روایت تصویر
امضای توافقنامه راهبردی ایران و چین واکنش‌های بسیاری برانگیخت. ایران در عین حال بخش بسیار کوچکی از سرمایه‌گذاری هنگفت چین در دو دهه اخیر را جذب کرده است. حجم سرمایه‌گذاری چین چقدر و در کدام کشورها بوده است؟
چین بر اساس داده‌های "موسسه امریکن اینترپرایز"، فقط ظرف ۱۵ سال گذشته، ۲ تریلیون و ۱۰۰ میلیارد دلار در همه کشورها سرمایه گذاری کرده است؛ از کشورهای ثروتمند مثل سوئیس و آمریکا گرفته تا کشورهای آفریقایی مانند کنگو.
عکس: picture-alliance/dpa/K.-J. Hildenbrand
سهم ایران از این حجم سرمایه‌گذاری چین فقط ۵۶/ ۲۶ میلیارد دلار بوده که میزان آن در هر دوره پنج ساله تغییر نکرده است؛ یعنی تحریم بین سال‌های ۲۰۰۵ تا ۲۰۲۰ تاثیر چندانی بر کاهش یا افزایش سرمایه‌گذاری چین در ایران نداشته است. (عکس: کارگران چینی در پروژه آزادراه تهران-شمال)
عکس: farsnews.com
بحران اقتصادی جهانی که سال ۲۰۰۸ شروع شد، فرصت مناسبی برای چین بود تا با عرضه وام‌های کلان، جای پایی در کشورهای جهان، حتی در کشورهای اروپایی باز کند.
عکس: picture-alliance/dpa
چین در سال ۲۰۱۳ طرح بلندپروازانه خود یعنی "راه ابریشم جدید" را کلید زد. این پروژه دو هدف اساسی دارد: ۱) افزایش تولید با مواد خام ارزان و انرژی ارزان ۲) انتقال مواد خام و فروش کالای چینی از طریق گسترش راه‌ها، بندرها، فرودگاه‌ها و خطوط راه آهن.
بنا بر داده‌های "مرکز مطالعات استراتژیک بین‌المللی" (CSIS) چین تنها طی شش سال (۲۰۱۳ تا ۲۰۱۹) حدود ۶۲ میلیارد دلار در بخش راه آهن ۳۴ کشور سرمایه‌گذاری کرده است. حضور فعال اقتصادی چین در واقع به معنای گسترش نفوذ سیاسی این کشور هم هست. (عکس: شی جین پینگ، رئیس جمهور چین در سال ۲۰۱۴ در کنار همتای ونزوئلایی خود، نیکلاس مادورو در کاراکاس)
عکس: AFP/Getty Images/L. Ramirez
تصویری از خط آهن باری-مسافری بنگوئلا در آنگولا. این خط از شهر لبیتو در آنگولا شروع و در شهر تنکه در جمهوری دموکراتیک کنگو به پایان می‌رسد. این خط آهن در آنگولا با سرمایه‌گذاری چین احیا شد.
عکس: DW/N. Sul D'Angola
آفریقا با گسترش سریع شهرنشینی روبرو است. حتی کارشناسان می‌گویند که انقلاب چهارم صنعتی در آفریقا رخ می‌دهد. این در حالی است که زیرساخت‌های کافی برای تحقق این تحول هنوز وجود ندارد. چین و هند از این خلا استفاده می‌کنند. (عکس: سرمایه‌گذاری چین در بخش شیلات موزامبیک)
عکس: DW/S. Lutxeque
به نوشته مجله فوربس، چین بزرگترین شریک تجاری آفریقا است و حجم سالانه تبادلات دو طرف به ۲۰۰ میلیارد دلار می‌رسد. بر این اساس، بیش از ۱۰۰ هزار شرکت چینی در آفریقا فعالند. بنا بر داده‌های بخش تحقیقات تجارت چین – آفریقا در دانشگاه جان هاپکینز، بیشترین صادارات از آفریقا به چین در سال ۲۰۱۹ به ترتیب از کشورهای آنگولا، آفریقای جنوبی و جمهوری کنگو صورت گرفته است.
عکس: picture-alliance/Photoshot/Zhang Gaiping
مجله فوربس نوشته است که آفریقا ۲۰ درصد کتان مورد نیاز چین را تامین می‌کند. آفریقا نصف ذخایر منیزیم جهان را هم دارد که در صنعت فولاد به کار می‌رود و جمهوری دموکراتیک کنگو به تنهایی نصف ذخایر تلق جهان را در اختیار دارد. آفریقا همچنان ذخایر قابل توجه کولتان دارد که مورد نیاز صنعت الکترونیک است. چین به همه این منابع نیاز دارد. (عکس: معدن کبالت در جمهوری دموکراتیک کنگو)
عکس: Getty Images/AFP/F. Scoppa
دَن روخِفِن، پژوهشگر هلندی و بنیانگذار مؤسسه معماری "MORE" است. او تألیفات متعددی از جمله در زمینه گسترش شهرنشینی در آفریقا دارد. به گفته او، «در آفریقا هیچ پروژه ساختمانی بلندتر از ۳ طبقه و هیچ راهی طولانی تر از ۳ کیلومتر وجود ندارد که در دست چینی‌ها نباشد.» (عکس: کارگر چینی و محلی در کارگاه ساخت یک اتوبان در اوگاندا)
عکس: Imago
اما در ایران چه اتفاقی خواهد افتاد؟
جزئیات توافق راهبردی ۲۵ ساله ایران و چین منتشر نشده است. روزنامه "نیویورک تایمز" پیش از این نوشته بود که طرح این توافقنامه را رئیس‌جمهور چین پنج سال پیش (۲۰۱۶) پیشنهاد کرده بوده است. پیش‌نویس این توافقنامه ۴ تیرماه ۱۳۹۹ در پکن به امضا رسید. دو هفته بعد، روزنامه نیویورک تایمز به جزئیات این پیش‌نویس ۱۸ صفحه‌ای دست یافت و آن را منتشر کرد.
عکس: ana.press
"نفت در برابر سرمایه‌گذاری"
به نوشته وبسایت اقتصادی "بلومبرگ"، چین در چارچوب این توافق «۴۰۰ میلیارد دلار در ایران سرمایه‌گذاری می‌کند و در مقابل از ایران با تخفیف زیاد و به‌طور مداوم نفت می‌خرد». چین دقیقا مشابه همین استراتژی را در قاره آفریقا در پیش گرفته است. چین در مقابل بازسازی زیرساخت‌ها، حدود یک‌سوم نفت مورد نیاز خود را از کشورهای آفریقایی وارد می‌کند.
عکس: Mana Neystani
اگر موضوع "سرمایه‌گذاری در برابر نفت ارزان‌قیمت" درست باشد، پکن بخشی از سرمایه‌گذاری خود را از طریق اختلاف قیمت نفت ارزان جبران می‌کند. سود حاصل از سرمایه‌گذاری نیز بخش دیگری از هزینه‌ها را تأمین می‌کند. گسترش حوزه نفوذ چین در منطقه را هم می‌توان به سود اقتصادی افزود. توافقنامه ۲۵ ساله با چین کدام منافع ایران را تأمین می‌کند و چقدر برای ایران از نظر اقتصادی به صرفه است؟
