ملا اختر محمد منصور، رهبر طالبان شنبه ۲۱ مه (اول خرداد) در یک منطقه دورافتاده در ولایت بلوچستان پاکستان هدف پهپادهای آمریکایی قرار گرفت و کشته شد. آمریکایی‌ها معمولا درباره عملیات پهپادهای خود سکوت می‌کنند، اما نخست پنتاگون خبر این عملیات را منتشر کرد و یک روز بعد جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا آن تایید کرد.

کری که در سفری در برمه به‌سر می‌برد، یک روز بعد از هدف قرارگرفتن ملا منصور به رسانه‌ها گفت این عملیات به دنیا نشان می‌دهد که ایالات متحده آمریکا در کنار متحد خود افغانستان ایستاده است.

ساعاتی پس از اظهارات جان کری، مارک تونر، یکی از سخنگویان وزارت امور خارجه آمریکا نیز گفت، پاکستان برای ریشه‌کن کردن تروریست‌ها که در خاک این کشور پناه گرفته‌اند، باید به اقدامات بیشتری دست بزند.

پاکستان از عملیات آمریکایی‌ها علیه رهبر طالبان خبر نداشت. واشنگتن تنها پس از هدف قرار دادن ملا منصور، مقام‌های اسلام‌آباد را از این عملیات مطلع کرده است.

پاکستان به‌طور رسمی متحد غرب در مبارزه علیه تروریسم است. علیرغم همه اعتراض‌ها و نارضایتی‌های مقام‌های پاکستانی، پهپادهای آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا (سی‌ای‌ای) سال‌هاست که در شمال شرق این کشور فعال‌اند و فعالیت‌های گروه‌های افراطی اسلام‌گرا را زیر نظر دارند. عملیات این پهپادها تاکنون بدون مشکل خاصی ادامه یافته است.

با این‌حال حمله پهپادهای آمریکایی به ملا منصور رهبر طالبان در بلوچستان پاکستان چیزی دیگر بود. این حمله نه در مناطق قبیله‌نشین شمال‌شرق، بلکه در مناطق مرکزی پاکستان انجام شد. پهپادها از یک پایگاه هوایی در داخل خاک افغانستان به پرواز درآمدند، بر فراز مناطق مرزی، خودروی ملا منصور را در داخل در بلوچستان پاکستان هدف قرار دادند و سپس به پایگاه خود در افغانستان بازگشتند.

مقام‌های پاکستان چند روزی سکوت پیشه کردند اما بعد واکنش تندی نشان دادند. چودری نیسار علی‌خان، وزیر کشور پاکستان در این مورد گفت: «ما این حمله پهپادهای آمریکایی را به شدت محکوم می‌کنیم.»

وزارت خارجه پاکستان هم در بیانیه‌ای حمله پهپاد آمریکایی به خودروی ملامنصور در خاک پاکستان را "تعرض به حاکمیت ارضی" این کشور تلقی و به آن اعتراض کرد.

پاکستان متهم به همکاری با طالبان و شبکه حقانی

به‌رغم این اعتراض‌ها، پاکستان هر روز بیش‌تر در مظان اتهام همکاری با گروه‌های تروریستی قرار می‌گیرد؛ همکاری با گروه‌هایی مانند طالبان و شبکه حقانی. تصادفی نیست که اسامه بن‌لادن، بنیانگذار شبکه القاعده و ملا اختر منصور، رهبر طالبان، در خاک پاکستان هدف قرار گرفته و کشته شده‌اند. رهبر جدید گروه طالبان نیز در کویته پاکستان تعیین و تایید شده است.

کویته، مرکز ایالت بلوچستان پاکستان مرکز اصلی فعالیت گروه طالبان است. ملا عمر، رهبر سابق طالبان نیز در این شهر زندگی می‌کرد و همین‌جا نیز درگذشت. شورای کویته، مهمترین نهاد تصمیم‌گیرنده این گروه، نام خود را از این شهر گرفته و در آن مستقر است.

آمریکا و دولت افغانستان در چند سال اخیر کوشش فراوانی برای ترغیب گروه طالبان به مشارکت در گفت‌وگوهای صلح به خرج دادند. آنها در این راه امید زیادی نیز به همراهی مقام‌های پاکستان داشتند. ظاهرا این سیاست نتیجه‌ای در پی نداشته است.

صبر واشنگتن در برابر اسلام‌آباد تمام‌شده است

زلمای خلیل‌زاد سفیر پیشین ایالات متحده در افغانستان می‌گوید در سیاست آمریکا برابر پاکستان تغییر ایجاد شده است. خلیل‌زاد چند روز پس از کشته‌شدن ملا منصور به بخش دری "صدای آمریکا" گفت، صبر و حوصله واشنگتن در برابر اسلام آباد "تقریباً تمام شده" است.

سفیر پیشین آمریکا در افغانستان هدف قرار دادن ملا منصور در خاک پاکستان را نوعی "فشار بر اسلام‌آباد" ارزیابی کرد و گفت این حمله نخستین اقدام امریکا بر علیه سران طالبان در پاکستان بوده و اقدامات دیگری نیز صورت خواهد گرفت.

به نظر این دیپلمات پیشین آمریکا، برای تشدید فشاربر پاکستان باید همه کمک‌های اقتصادی آمریکا و دیگر کشورهای جهان به پاکستان قطع شود.

علاوه بر پاکستان به‌نظر می‌رسد سیاست آمریکا در مورد گروه طالبان نیز دچار تغییراتی شده است. برخی ناظران امور افغانستان می‌گویند آمریکا پیش از این از هدف قراردادن رهبران طالبان در پاکستان خودداری می‌کرد، زیرا آنها را نمایندگان قوم پشتون می‌دانست؛ قومی که بخش قابل‌توجهی از جمعیت افغانستان را تشکیل می‌دهند.

اما از نگاه دولت افغانستان و نهادهای امنیتی این کشور و نیز بسیاری از ناظران سیاسی، گروه‌هایی مانند طالبان و شبکه حقانی ابزار دست صاحبان قدرت در پاکستان برای گسترش نفوذ و قدرت منطقه‌ای این کشور است. ظاهرا نگاه آمریکایی‌ها نیز به چنین تعبیری نزدیک شده است.

تغییر نگاه آمریکایی‌ها نسبت به گروه طالبان به معنای آن است که رهبران این گروه و گروه‌‌هایی مانند شبکه حقانی دیگر در امان نیستند. واشنگتن و کابل امیدوارند این سیاست همراه با زیر فشار گذاشتن پاکستان، این گروه را به شرکت در مذاکرات صلح ناگزیر سازد.