زمانی که در رقابتی فشرده و با اکثریتی ناچیز به مقام صدراعظمی آلمان انتخاب شد، مرکل سوگند خورد که "به آلمان خدمت کند". این روز بیست و دوم نوامبر سال ۲۰۰۵ بود. مرکل نخستین صدراعظم زن آلمان و در عین حال نخستین شهروند "آلمان شرقی" سابق بود که به چنین مقام حساسی در آلمان متحد و یکپارچه دست می‌یافت. نخستین دوره زمامداری او، رهبری ائتلاف بزرگ احزاب دموکرات مسیحی، سوسیال مسیحی و سوسیال دموکرات آلمان بود.

مرکل کار خود را با احتیاط تمام شروع کرد و تلاش او بر پرهیز از جنجال‌های خبری بود. اما دیدار او با دالایی لاما در دومین سال زمامداری‌اش خبر ساز شد. دیداری که خشم دولتمردان چین را برانگیخت و به مناسبات بین دو کشور آلمان و چین لطمه زد. مرکل انتقادها را جدی نگرفت و کوشید تا به عنوان فردی مدافع حقوق بشر در رسانه‌ها مطرح شود. نقشی که همواره در رفتار و کنش سیاسی‌اش به آن پایبند ماند.

بسیاری بر این باورند که مرکل رفتاری همواره منطقی دارد و بر اعصاب خود مسلط است. اما ظاهرا پوتین قصد داشته ظرفیت عصبی مرکل را بسنجد. در سال ۲۰۰۷ بود که پوتین مرکل را به سوچی دعوت کرده بود. پوتین در این دیدار نقطه ضعف مرکل را کشف کرد و آن هم ترس مرکل از سگ‌ها بود. پوتین سگ‌اش را آزادنه در اتاق رها کرده بود و واکنش مرکل پرده از نقطه ضعف او برگرفت.

یکی از توانایی‌های مرکل، مدیریت بحران است. مدیریتی که جهان در سال ۲۰۰۸ شاهد آن بود. بحران مالی به اقتصاد بسیاری از کشورها آسیب زده بود و بسیاری از بانک‌ها اعلان ورشکستگی کردند. مرکل یکی از طراحان چتر نجات مالی بود. سیاست مرکل به گونه‌ای بود که تاثیرات مخرب این بحران مالی و بانکی، بر اقتصاد آلمان بسیار محدود ماند، حال آنکه برخی دیگر از کشورها و از جمله یونان و اسپانیا در اثر این سیاست آسیب دیدند.

آمار انتخابات سال ۲۰۰۹ نشان می‌دهد که اتحاد دو حزب دموکرات مسیحی و سوسیال مسیحی در این انتخابات ندرخشید و دومین نتیجه بد انتخابات را در تاریخ این اتحاد سیاسی رقم زد. اما از جانب دیگر این انتخابات یک پیروزی بزرگ برای مرکل بود. مرکل که خواهان پایان دادن به ائتلاف بزرگ بود، در عمل سیاستی را به کار بست که حزب دموکرات‌ آزاد بتواند با رای زیاد به مجلس راه یافته و در قدرت سیاسی شریک شود.

تحصیلات مرکل در رشته فیزیک است و همچون یک فیزیکدان آموخته است که به همه چیز از منظر فرجام و نتیجه بنگرد. اما او احتمال وقوع یک فاجعه اتمی در کشور پیش‌رفته‌ای همچون ژاپن را پیش بینی نمی‌کرد. فاجعه فوکوشیما او را غافلگیر کرد. و مرکلی که تا سال ۲۰۱۱ از هواداران پر و پا قرص نیروگاه‌های اتمی بود، به یکباره تغییر موضع داد و به صف مخالفان انرژی اتمی پیوست.

آیا کسی همسر مرکل را می‌شناسد؟ یا صدای او را شنیده است؟ در تمام سال‌های زمامداری مرکل نشان و خبر زیادی از همسر او، یوآخیم زاور، منتشر نشده است. همسر مرکل پروفسور شیمی نظری و عملی در دانشگاه هومبولدت برلین است و از ازدواج این دو ۱۷ سال می‌گذرد. اما تمایل او به ماندن در حاشیه است. نقشی که الزاما در درون خانه به آن پایبند نیست.

یک رویداد بی‌نهایت حساس؛ شنود مکالمات تلفنی مرکل، آن هم توسط نزدیک‌ترین دوستان سیاسی‌اش‌، یعنی ایالات متحده آمریکا. اسناد افشا شده حکایت از آن داشتند که سازمان‌های جاسوسی آمریکا و NSA حتی از شنود تلفن‌های مرکل نیز چشم پوشی نکرده‌اند. خبری که افشای آن بر مناسبات بین دو کشور آلمان و آمریکا سایه افکند. او پس از شنیدن این خبر به خبرنگاران گفته بود: "استراق سمع بین دوستان، هرگز پذیرفتنی نیست!"

طرفداران آنگلا مرکل در پهنه گیتی پر شمارند. اما این قاعده در مورد کشور یونان صدق نمی‌کند. هیچگاه و هیچ کجا در جهان، مرکل چنین نامحبوب نبود، که در سال ۲۰۱۴ در یونان. زمانی که بحران مالی و بدهی‌های خارجی یونان به اوج خود رسید. اما صدراعظم آلمان بر سر سیاست و مواضع خود استوار ماند: یونان می‌باید سیاست صرفه‌جویی و اصلاحات را مو به مو اجرا کند.

مرکل کسی است که بر رفتار و کنش خود تسلط دارد و در ابراز احساسات و نمایش هیجانات درونی نهایت امساک و صرفه‌جویی را به کار می‌بندد. اما در رقابت‌های جام جهانی برزیل، همه قواعد و قول و قرارها را به کناری نهاد و همراه با رئیس جمهوری آلمان، یوآخیم گاوک، احساسات خود را به نمایش گذاشت. نمایش هیجان اما نه تنها از ارزش او نکاست، بلکه بر محبوبیت او افزود.

آنگاه که صدها هزار پناهجو از مسیر بالکان وارد خاک آلمان شدند، مرکل گفت که حق پناهندگی، حقی نیست که حد و مرزی بشناسد. مرکل در اوج بحران پناهجویی گفت که "ما از پس این مشکل بر می‌آییم!". او گفت که برنامه‌ای برای مهار بحران پناهجویی دارد. حال بسیاری از شهروندان آلمان نسبت به سیاست مرکل در این زمینه دستخوش تردید شده‌اند. آیا واقعا دولت آلمان می‌تواند بر این بحران غلبه کند؟

روز جمعه، ۱۳ نوامبر، حملات تروریستی پاریس را به خون کشید. از این تاریخ وضعیت اضطراری بر فرانسه حاکم شده است. مرکل با فرانسه اعلام همبستگی کرده است. اما حال ترس از ترور بر همه اروپا سایه گسترده است. تردیدی نیست که مبارزه با تروریسم و مقابله با ترور و وحشت یکی از بزرگترین چالش‌هایی است که مرکل با آن روبه‌رو است.

انتقاد هورست زهوفر از آنگلا مرکل در نشست عمومی حزب سوسیال مسیحی آلمان در نوامبر ۲۰۱۵ به معنای "اشد مجازات" برای صدراعظم آلمان بود. زهوفر گفت که سیاست پناهنده‌پذیری مرکل باعث شده که آلمان نتواند همچون گذشته مرزهایش را کنترل کند. مرکل مجبور بود سرزنش‌ها را بشنود بی‌آنکه فرصتی برای دفاع از خود پیدا کند.

اگر می‌شد، مرکل آرامش‌بیشتری می‌یافت. صدراعظم آلمان در ابتدا با دیده تردید به اوباما می‌نگریست. قضیه کنترل موبایلش توسط آژانس امنیت ملی آمریکا تأییدکننده رفتار محتاطانه‌اش بود. اما اکنون روشن است که اوباما شریکی با مواضعی قابل پیش‌بینی بوده، چیزی که در مورد ترامپ صدق نمی‌کند. روزنامه آمریکایی "نیویورک تایمز" هم مرکل را "مدافع غرب لیبرال" نامیده است.