خبرگزاری رویترز روز چهار‌شنبه (۷ اوت/۱۶ مرداد) به نقل از منابع اقتصادی اعلام کرد که اقلیم کردستان عراق از طریق ایران نفت خود را به کشورهای آسیایی صادر کرده است. این خبرگزاری افزود که افشای انتخاب این مسیر برای صدور نفت از راه بندر خمینی در خلیج فارس، می‌تواند خشم دولت عراق و آمریکا را برانگیزد.

اختلاف بر سر تقسیم درآمد نفت میان دولت مرکزی عراق و اقلیم کردستان عراق در اوایل سال ۲۰۱۲ به اوج خود رسید. اقلیم کردستان عراق در ماه آوریل این سال در پی پرداخت نشدن بودجه ۵/ ۱ میلیاردی از طرف دولت مرکزی، صادرات نفت از کردستان را قطع کرد.

صادرات نفت کردستان عراق که از راه خط لوله‌ای که زیر نظارت دولت مرکزی بود، سال گذشته به دلیل اختلافات دوطرف در باره سهم هر یک از درآمد آن، قطع شد. کردستان عراق اما همچنان روزانه حدود ۵۰ هزار بشکه نفت از مسیر زمینی به ترکیه صادر می‌کند.

به گفته این منابع اقتصادی، اکنون کردها پس از ترکیه مسیر دومی را یافته‌اند؛ مسیری که از ایران می‌گذرد. از این مسیر در گذشته تنها برای صادرات محصولات پتروشیمی استفاده می‌شد.

گفته می‌شود در دوماه گذشته، نفت خام اقلیم کردستان عراق توسط نفتکش‌ها از میادین نفتی به بندر امام خمینی در خلیج فارس منتقل شده است. فاصله میدان‌های نفتی عراق تا بندر امام خمینی حدود ۹۰۰ کیلومتر است.

میزان دقیق نفت صادر شده از این مسیر هنوز مشخص نیست، اما به گفته منابع آگاه حجم آن تا ۳۰ هزار بشکه در روز بوده است.

واکنش‌های تاکنونی عراق و آمریکا

به نوشته رویترز، یک منبع صنعتی اقلیم کردستان عراق که حاضر نشد نامش را فاش کند از توافق سیاسی میان ایران و اقلیم کردستان عراق بر سر عبور نفتکش‌ها یاد کرد و در ادامه گفت که این نفتکش‌ها نمی‌توانند "این همه راه را بدون اجازه ایران در این کشور طی کنند".

او افزود که اقلیم کردستان عراق می کوشد دو کشور همسایه خود ایران و ترکیه را راضی نگاه دارد و در انتقال نفت خام از مسیر این دو کشور موازنه برقرار کند.

این خبر از طرف مقامات ایران تایید نشده و مشخص نیست ایران که خود به خاطر تحریم‌ها با مشکل صادرات نفت مواجه است چگونه می‌تواند چنین اجازه‌ای را صادر کرده باشد.

خبرگزاری فارس روز چهار‌شنبه (۷ اوت/۱۶ مرداد) بدون تایید یا تکذیب خبر تنها گوشه‌هایی از آن را منتشر کرده است.

تحریم‌هایی که از سوی آمریکا و اتحادیه اروپا بر ایران اعمال شده، صادرات نفت این کشور را به بیش از نصف کاهش داده است.

مجلس نمایندگان آمریکا روز چهارشنبه (۳۱ ژوئیه/۹ مرداد) طرح تشدید تحریم‌های ایران را تصویب کرد. طرح جدید صادرات نفت ایران را به روزانه یک میلیون بشکه تقلیل خواهد داد.

گرچه دولت اقلیم کردستان عراق هنوز هیچ اظهار نظر رسمی در این باره نکرده، یک مقام دولت خودمختار کردستان هرگونه صدور نفت از مسیر ایران را رد کرده است.

یک مقام بلندپایه نفتی عراق بدون اشاره به خبر رویترز در این باره گفت: «ما به صراحت اعلام کرده‌ایم که برای دولت عراق تنها گزینه قابل قبول برای صادرات نفت، استفاده از شبکه خط لوله فدرال است.»

او در ادامه هرگونه ترانزیت نفت از مسیرهایی نظیر ایران یا ترکیه را از نظر دولت عراق قاچاق و غیرقانونی اعلام کرد.

دولت آمریکا که متحد قدیمی کردستان عراق است هنوز در این باره واکنشی نشان نداده است. دولت آمریکا اما در گذشته نیز به مقامات اقلیم کردستان عراق هشدار داده بود که مبادلات تجاری خود را با ایران متوقف کند.

یک دیپلمات آمریکایی در پاسخ سوالی در باره روابط دوستانه تجاری میان اقلیم کردستان عراق و ایران اظهار داشت: «ما در گذشته نیز به مقامات اقلیم کردستان عراق هشدار داده بودیم از روابط تجاری با ایران بپرهیزند. اکنون نیز همین سیاست را اعمال می‌کنیم.»

اختلافات نفتی میان اقلیم کردستان عراق و دولت مرکزی

اختلافات نفتی بین دولت مرکزی عراق و اقلیم کردستان عراق سال‌هاست ادامه دارد. مشکلات دوطرف ازجمله بر سر کنترل میادین نفتی، مرزهای اقلیم کردستان و سهم هر طرف از درآمدهای نفتی است.

دولت اقلیم کردستان عراق ادعا می‌کند که بر اساس قانون اساسی فدرال عراق، حق استحصال و صدور نفت این منطقه، به این دولت تعلق دارد.

اقلیم کردستان عراق در این راستا قراردادهایی نیز با برخی شرکت‌های خارجی در زمینه‌های مربوط به صنعت نفت امضا کرده است. بستن این قراردادها خشم دولت مرکزی عراق را برانگیخته، زیرا برخی از این شرکت‌ها در فهرست سیاه دولت مرکزی قرار دارند.

مسعود بارزانی، رئیس اقلیم کردستان عراق در روزهای آغازین ماه ژوئیه سال جاری (۲۰۱۳) پس از سه سال در بغداد با نوری مالکی، نخست وزیر عراق، دیدار و بر سر تقسیم منابع نفتی با او گفت‌و‌گو کرده بود.

مالکی پس از این گفت‌و‌گو در یک مصاحبه مطبوعاتی به همراه بارزانی گفته بود دوطرف بر این نظرند که قوانین مربوط به این قرارداد هر چه زودتر در پارلمان به تصویب برسد.