در آستانه‌ی نشست گروه ۵+۱ و ایران، که این بار نمایندگان دولت آمریکا نیز در آن شرکت دارند، بیشتر رسانه‌های گروهی پیش بینی می‌کنند که این مذاکرات احتمالا به جائی نخواهد رسید و گسترش تحریم‌ها و خطرات دیگر را برای جمهوری اسلامی ایران به دنبال خواهد داشت.

تحریم بنزین

تحلیلگر روزنامه سویسی "آرگاورتسایتونگ" می‌نویسد که در صورت ناکامی مذاکرات روز پنجشنبه‌ی ژنو، بحث گسترش تحریم‌ها، در ابتدا به شورای امنیت سازمان ملل‌ متحد کشیده نخواهد شد، زیرا چین و روسیه همچنان مخالفت آن هستند.

"کریستیان نولیست" تحلیلگر آرگاورتسایتونگ خبر می‌دهد که این بار مساله بر سر تحریم‌هائی خواهد بود که در آمریکا از آن با عنوان "تحریم‌های اسمارت" نام می‌برند. سرنخ این تحریم‌ها، را "استوارت لوری" معاون وزارت دارائی ایالات متحده آمریکا در دست دارد. اجرای طرح وی، نیازی به وضع یک قانون رسمی در آمریکا یا قطعنامه سازمان ملل ندارد.

بر پایه‌ی نوشته‌ی تحلیلگر سویسی، طرح وزارت دارائی آمریکا، کنسرن‌‌هائی را نشانه می‌گیرد که با ایران معامله می‌کنند. در سال گذشته بیش از ۸۰ بانک در سراسر جهان تسلیم فشار آمریکا شدند و معاملات خود را با ایران قطع کردند. اکنون دولت آمریکا می‌خواهد از این مدل موفقیت آمیز در مورد معامله بنزین با ایران استفاده کند.

پمپ بنزین‌ها خالی می‌مانند؟

تحلیلگر روزنامه‌ی آرگاورتسایتونگ، یک روز پیش از نشست ژنو می‌نویسد: «ایران، به دلیل نداشتن پالایشگاه‌های کافی، مجبور است یک سوم بنزین مورد نیاز خود را از خارج وارد کند. آمریکا قصد دارد با تحریم بنزین، رژیم ایران را به کوتاه آمدن در مذاکرات اتمی وادار سازد».

اما دولت محمود احمدی‌نژاد در آخرین موضع‌گیری‌های خود اعلام کرده است که حاضر نیست در ژنو بر سر تعطیل برنامه‌ی غنی‌سازی اورانیوم مذاکره کند. علاوه بر این، کشف اسرار دومین مرکز غنی‌سازی ایران در نزدیکی قم، بر بی‌اعتمادی غربی‌ها افزوده است.

براساس اطلاعات کریستیان نوریست، مسئولان وزارت دارائی آمریکا، از مدتی پیش با شرکت‌های نفتی، بیمه‌ها و شرکت‌های کشتی رانی‌یی که در معاملات بنزین با ایران شرکت‌دارند تماس برقرار کرده‌اند. مقامات آمریکائی از شرکت‌ها خواسته‌اند که تصمیم نهائی خود را بگیرند: یا فروش بنزین به ایران یا حضور در بازار داخلی آمریکا.

بازیگران کهنه و نو در معامله‌ی بنزین

به نوشته‌ی تحلیلگر سویسی، برخی از تامین‌کنندگان بنزین ایران، مثل بی‌پی انگلستان، توتال فرانسه و رلیانس هند، تاکنون معاملات خود را با جمهوری اسلامی متوقف کرده‌اند. سه کنسرن دیگری که بنزین به ایران می‌فروشند، "ویتول"، "ترافیگورا" و "گلنکور" نام دارند که دفاتر مرکزی همه آن‌ها در سویس است. اما بازیگران تازه‌ای نیز وارد صحنه شده‌اند: شرکت مالزیائی "پتروآنس" برای اولین بار در ماه اوت امسال بنزین به ایران حمل کرد.

تلاش‌های آمریکا برای مجاب‌کردن شرکت‌های طرف معامله با ایران، تاکنون جنبه‌ی غیررسمی داشته است. اما یک قانون جدید نیز، از پشتیبانی قاطع کنگره برخوردار است که خرید نفت از این شرکت‌ها را برای ذخیره‌ی انبارهای استراتژیک ایالات متحده آمریکا ممنوع می‌کند. این قانون، در صورت شکست مذاکرات اول اکتبر ژنو، به سرعت به مرحله اجرا در خواهد آمد.

مقامات ایرانی پیشتر اعلام کرده‌اند که در صورت اجرای تهدیدهای آمریکا، ونزوئلا و چین آماده‌ی فروش بنزین به ایران هستند. اما ظرفیت و امکانات پالایش بنزین در این دو کشور روشن نیست.

نقش دولت تازه‌ی آلمان

هفته‌نامه‌ی فوکوس آلمان، در مورد نتایج شکست مذاکرات اول اکتبر ژنو، فراتر می‌رود و حمله‌ی نظامی آمریکا یا اسرائيل را نیز محتمل می‌شمرد. این هفته‌نامه به نقل از نیکولاس برنز، که یکی از مجرب‌ترین دیپلمات‌های آمریکا محسوب می‌شود، می‌نویسد: «من، برای مذاکرات ژنو شانس کمی می‌بینم. ایران، در داخل چنان دستخوش شکاف شده که به سختی می‌تواند تسلیم فشار جامعه بین‌المللی شود».

برنز، اخیرا از آلمان خواسته است که در زمینه‌ی تحریم جدی ایران راه فرانسه و انگلستان را در پیش بگیرد. با پیوستن حزب لیبرال آلمان به ائتلاف حاکم، امکان این چرخش وجود دارد. آلمان، با سالانه حدود ۴ میلیارد دلار معامله با ایران، یکی از مهمترین شرکای غربی جمهوری اسلامی است.

"گیدو وستروله" رهبر حزب لیبرال که قرار است تصدی وزارت خارجه آلمان را به دست بگیرد، در مبارزات انتخاباتی خود بارها بر محوریت حقوق بشر تاکید کرده است. او، ممکن است جمهوری اسلامی را به خاطر زیرپا نهادن حقوق بشر بیش از سلف سوسیال دموکرات خود اشاین مایر زیر فشار بگذارد.

برپایه گزارش فوکوس، اعضای گروه ۵+۱ و آمریکا، همگی تهدید کرده‌اند که اگر مذاکرات ژنو به جائی نرسد، جمهوری اسلامی ایران باید خود را برای مجازات‌های سخت‌تری آماده کند. برای اولین بار، مدودف رئیس‌جمهور روسیه نیز در جریان اجلاس سران گروه بیست اعلام کرد: «بعضی وقت‌ها، تحریم اجتناب ناپذیر می‌شود».

نویسنده: جواد طالعی

تحریریه: بابک بهمنش