ضرورت "رویکرد فمینیستی" به سرطان برای نجات هزاران زن
۱۴۰۲ مهر ۱۹, چهارشنبه
تازههای پزشکی هفته نگاهی دارد به این موضوعات: ضرورت "رویکرد فمینیستی" به سرطان برای نجات هزاران زن. افزایش خطر سکته مغزی با قرارگیری در معرض آلودگی هوا. دویدن در مقابل داروها: کدامیک برای غلبه بر افسردگی بهتر است؟
تبلیغات
بر اساس تازهترین گزارشی که در هفتهنامه پزشکی لنست (Lancet Global Health) منتشر شده، نابرابری و تبعیض جنسیتی مانع از تشخیص بهموقع و مراقبت باکیفیت برای زنان مبتلا به انواع سرطان در سراسر جهان میشود.
بهگزارش گاردین به همین دلیل، کارشناسان بهداشت خواستار یک "رویکرد فمینیستی" در مورد سرطان برای ازبینبردن این نابرابریها هستند.
یافتههای گزارش "کمیسیون لنست" براساس مطالعات انجامشده در ۱۸۵ کشور، نشان میدهد که ۸۰۰ هزار زن مبتلا به سرطان در سراسر جهان هر ساله بهدلیل محرومیت از تشخیص بهموقع و مراقبت باکیفیت، جان خود را از دست میدهند.
سرطان پس از بیماریهای قلبی و سکته مغزی، یکی از سه علت اصلی مرگهای زودرس بهشمار میرود.
گفته میشود که در سال ۲۰۲۰، از ۳ میلیون بزرگسال زیر ۵۰ سال مبتلا به سرطان، دو نفر زن بودهاند.
مطالعه دوم منتشرشده در لنست، مرگهای زودرس ناشی از سرطان را در میان زنان ۳۰ تا ۶۹ ساله مورد تجزیهوتحلیل قرار داده و دریافته است که اگر همه زنان به مراقبتهای بهینه سرطان دسترسی داشته باشند، میتوان سالانه جان ۸۰۰ هزار زن را نجات داد.
حدود ۱.۳ میلیون زن در تمام سنین در سال ۲۰۲۰، بهدلیل چهار عامل خطر اصلی سرطان یعنی تنباکو، الکل، چاقی و عفونت جان خود را از دست دادهاند.
یک مطالعه در سال ۲۰۱۹ نشان داد که تنها ۱۹ درصد از زنانی که در غربالگری سرطان پستان در بریتانیا شرکت میکنند، میدانند که الکل یک عامل خطر اصلی برای ابتلا به این سرطان است.
دکتر ایزابل سوئرجوماتارام، دیگر عضو کمیسیون لنست، میگوید: «تمرکزها در مورد سرطان در زنان اغلب بر "سرطانهای زنانه" مانند سرطان پستان و دهانه رحم است. اما سالانه در جهان حدود ۳۰۰ هزار زن زیر ۷۰ سال بهدلیل سرطان ریه و ۱۶۰ هزار نفر بهدلیل سرطان روده بزرگ جان خود را از دست میدهند.»
در چند دهه اخیر در بسیاری از کشورهای با درآمد بالا، مرگومیر ناشی از سرطان ریه در زنان بیشتر از مرگومیر ناشی از سرطان پستان بوده است.
بهمنماه ۱۴۰۱ دکتر حمیدرضا دهقان منشادی، متخصص رادیوتراپی در گفتوگو با خبرگزاری مهر، به آمار بالای ابتلای زنان به سرطان در ایران نسبت به آمار جهانی اشاره کرد. به گفته او، امکانات و گستره توزیع خدمات در سطح کشور عادلانه نیست و بیشتر مراکز درمان سرطان در شهرهای بزرگ واقع شده. همین امر دسترسی به متخصصان آنکولوژی بهخصوص متخصصان آنکولوژی زنان در شهرهای کوچکتر را بسیار سخت و حتی غیرممکن میکند. این باعث مراجعه دیرهنگام بیماران به مراکز درمانی مرجع و پیشرفت بیماری میشود.
روز جهانی سرطان در خدمت آگاهی رسانی برای پیشگیری و درمان بیماری
چهارم فوریه، روز جهانی سرطان، از سال ۲۰۰۶ به همت سازمان جهانی سرطان و سازمان بهداشت جهانی پایهگذاری شد. در این روز تازهترین پژوهشها پیرامون پیشگیری و درمان این بیماری در محور مباحث علم پزشکی قرار میگیرد.
عکس: picture-alliance/Pixsell/D. Puklavec
چهارم فوریه روز جهانی سرطان است
عکس: picture-alliance/Pixsell/D. Puklavec
سیگاریها حواسشان را جمع کنند
سیگار نکشید. از تنباکوی جویدنی یا استنشاق توتون پرهیز کنید. در محیطی عاری از دود سیگار کار و زندگی کنید. زیرا تنفس غیرمستقیم دود سیگار از مهمترین عوامل ابتلا به سرطان تشخیص داده شده است. پس از ترک سیگار احتمال ابتلای شما به سرطان کم و کمتر میشود. پس از پنج سال احتمال این که مبتلا به سرطان شوید ۵۰ درصد کاهش مییابد.
عکس: R. Ben-Ari/abaca/picture alliance
جلوی چاق شدن را بگیرید
سعی کنید وزن طبیعی داشته باشید. نحوه محاسبه وزن طبیعی، تعیین "شاخص توده بدنی" یا BMI است: وزن بدن (به کیلوگرم) تقسیم بر مجذور قد (به متر). برای نمونه ۶۰ کیلوگرم تقسیم بر ۱،۶ متر به توان دو، برابر است با ۲۳،۴. محدوده سلامت وزنی رقم ۱۹ تا ۲۴،۹ است. تحقیقات جدید نشان میدهند که اضافه وزن عامل ابتلا به انواع سرطان است.
عکس: picture-alliance/dpa Themendienst/C. Klose
فعالیت بدنی داشته باشید
هر روز فعالیت بدنی بالایی داشته باشید. هر کس بیشتر مسیرها را پیاده طی میکند و ورزش را جزو برنامه روزانه خود قرار میدهد، تنها به شادابی بیشتر خود کمک نمیکند، بلکه از احتمال ابتلا به سرطان نیز به شکل قابل توجهی میکاهد. بهتر است مثلا سه بار در هفته ۳۰ دقیقه بدوید تا این که دو بار، دو ساعت. فعالیت بدنی روزانه نیز مهم است. پس به جای آسانسور، پله را انتخاب کنید.
عکس: picture-alliance/dpa/W. Kumm
تا میتوانید از این میوهها و سبزیجات هوسانگیز میل کنید
تغذیه سالم را فراموش نکنید. پنج بار در روز میوه و سبزیجات، انواع حبوبات و دانههای روغنی را در برنامه غذاییتان بگنجانید. تا میتوانید از نوشیدن نوشابههایی که شکر و کالری بالا دارند خودداری کنید. از مصرف گوشت فراوری شده بپرهیزید. گوشت قرمز و نمک زیاد را در برنامه غذاییتان کاهش دهید.
عکس: Fotolia
آنتی اکسیدانهای خوشمزه و دشمن سرطان
تحقیقات نشان میدهند که ویتامین سی، روی، سلنیوم و گنجاندن سبزیجاتی مانند مرکبات و بروکلی با خاصیت فیتوشیمیایی در برنامه غذایی به دفع سریعتر سمومی کمک میکنند که میتوانند سرطانزا باشند. مواد فیتوشیمیایی دارای خواص محافظتی در برابر عاملهای بیماری برای گیاهان هستند که همین عملکرد را در بدن انسان نیز دارند. این مواد همچنین روند خودتخریبی سلولهای سرطانی را شتاب میبخشند.
عکس: Fotolia/cut
کمبود ویتامین دی را جدی بگیرید
دانشمندان دریافتهاند که کمبود ویتامین دی میتواند به ابتلا به سرطان پیشرفته بویژه در سینه و پروستات و متاستاز به سایر ارگانهای بدن کمک کند. منشاء ویتامین دی برای بدن نور خورشید است. اما این ویتامین در مواد غذایی مانند گوشت مرغ، ماهی و قارچ هم یافت میشود.
عکس: Colourbox
نوشیدن الکل را بگذارید برای مهمانی
اشکالی ندارد اگر گاهی بخواهید دمی به خمره بزنید. ولی سعی کنید مصرف الکل را پایین نگهدارید، فرقی نمیکند شراب یا آبجو یا عرق. انجمن تغذیه آلمان به زنان تنها ۱۰ گرم و به مردان ۲۰ گرم الکل در روز را توصیه میکند. ۱۰ گرم الکل معادل یک لیوان شراب یا آبجو، یا یک پیک عرق است.
عکس: picture alliance / afp
برنزه شوید اما بیخطر
کمی نور خورشید به شما ضرری نمیزند و نباید از آن پرهیز کنید. اما تا جایی که میتوانید از گرفتن حمام آفتاب بپرهیزید. بخصوص کودکان را در معرض تابش نور خورشید برای مدتی طولانی قرار ندهید. حتما از کرمهای ضد آفتاب استفاده کنید. قرار گرفتن در معرض اشعه خورشید بدون استفاده از ضد آفتاب عامل مهمی در ابتلا به سرطان پوست است.
عکس: Thomas Trutschel/photothek/Imago
چکآپ را به فردا موکول نکنید
تشخیص زودهنگام سرطان یکی از مهمترین عوامل برای درمان موثر این بیماری و زنده ماندن است. آزمایش به موقع حتی میتواند مراحل پیش از سرطان را تشخیص دهد و به درمان آن بپردازد به نحوی که سرطان اصلا مجال بروز پیدا نکند. هرچه زودتر سرطان تشخیص داده شود، بیشتر شانس درمان آن هست.
عکس: Fotolia/M&S Fotodesign
خودتان پزشک خود باشید
در آلمان برای زنان ۵۰ تا ۶۹ ساله آزمایش ماموگرافی رایگان است و هر دو سال یک بار انجام میشود. اما پزشکان به زنان توصیه میکنند تنها به آزمایشهای دوساله برای تشخیص سرطان پستان اکتفا نکنند بلکه خود نیز نسبت به ایجاد توده سخت در پستانها حساس باشند. شیر دادن از میزان ابتلا به سرطان پستان کم میکند و استفاده از هورمون برای مقابله با عوارض دوران یائسگی احتمال ابتلا به سرطان پستان را بالا میبرد.
عکس: picture alliance/CHROMORANGE
سرطان میتواند منشاء ویروسی داشته باشد
بعضی ویروسها، کرمها و باکتریها میتوانند از عوامل کمک به ابتلا به سرطان باشند. بیماری هپاتیت ب مزمن یکی از عوامل کمک کننده به سرطان کبد است. به همین دلیل پزشکان واکسینه کردن بزرگسالان و حتی کودکان در مقابل این بیماری را توصیه میکنند.
عکس: picture-alliance/dpa/B. Roessler
عکس 121 | 12
افزایش خطر سکته مغزی با قرارگیری در معرض آلودگی هوا
یک مطالعه جدید نشان میدهد حتی قرارگیری کوتاهمدت در معرض آلودگی هوا ممکن است خطر سکته مغزی را افزایش دهد.
به گزارش نشریه پزشکیWeb MD و براساس این تحقیقی که توسط دانشکده پزشکی دانشگاه اردن انجام شده، خطر سکته مغزی ظرف پنجروز پس از قرارگرفتن در معرض آلودگی هوا تا ۳۰ درصد افزایش مییابد.
نتایج این متاآنالیز در مجله Neurology منتشر شد. محققان این مطالعه، ۱۱۰ مطالعه مشاهدهای از سراسر جهان را بررسی کردند. این مطالعات میزان بروز سکته مغزی و همچنین ارتباط آن با غلظت آلایندههای رایج از جمله دیاکسید نیتروژن، ازن، مونوکسید کربن و دیاکسید گوگرد در هوا را بررسی کرده بودند.
آنها همچنین قرارگیری در معرض ذرات معلق را مورد بررسی قرار دادند؛ ذرات میکروسکوپی از گرد و غبار، خاک یا دوده که میتوانند هنگام استنشاق مضر باشند. اندازه ذرات معلق میتواند از قطر کمتر از یک میکرون (PM1) تا ۱۰ برابر آن اندازه (PM10) متغیر باشد.
محققان دریافتند که ۵ روز بعد از قرارگیری در معرض دیاکسید نیتروژن، خطر سکته مغزی تقریبا ۳۰ درصد بالا میرود. میزان این خطر هنگام قرارگیری در معرض مونوکسید کربن ۲۶ درصد، برای دی اکسید گوگرد ۱۵درصد و برای قرارگیری در معرض ازن ۵ درصد افزایش مییابد.
این متاآنالیز نشان داد که خطر مرگ ناشی از سکته مغزی با قرارگیری کوتاهمدت در معرض برخی آلایندهها، از جمله دیاکسید نیتروژن و دیاکسید گوگرد بین ۳۳ تا ۶۰ درصد افزایش مییابد.
همچنین براساس نتایج مطالعه فوق، قرارگرفتن در معرض ذرات PM2.5 با افزایش ۱۵ درصدی خطر سکته مغزی مرتبط است.
چندین مطالعه قبلاً نشان دادهاند که تماس مداوم با آلودگی هوا خطر سکته مغزی (هم ایسکمیک و هم خونریزیدهنده) و بیماری قلبی را افزایش میدهد، اما تاکنون هیچ داده قطعی در مورد تماس کوتاهمدت در معرض آلودگی هوا و ارتباط آن با خطر سکته مغزی وجود نداشت.
سکته مغزی میتواند باعث آسیب مغزی پایدار، ناتوانی طولانیمدت یا حتی مرگ شود. علائم سکته مغزی میتواند از ضعف خفیف تا فلج یا بیحسی در یک طرف صورت یا بدن متغیر باشد.
براساس گزارش سازمان بهداشت جهانی، سالانه حدود ۱۵ میلیون نفر در سراسر جهان دچار سکته مغزی شده و ۵ میلیون نفر جان خود را در اثر آن از دست میدهند.
درعینحال طبق گزارشی که مرکز پژوهش های مجلس اوایل تابستان سال جاری منتشر کرد، ایران در رتبه ۲۱ آلودهترین کشورهای جهان قرار داشت. این جایگاه به این معناست که غلظت هوای آلوده در ایران، بیش از ۶ برابر دستورالعمل سازمان بهداشت جهانی و بیش از ۲.۵ برابر استاندارد ملی کشور است.
ورزش در مقابل داروها: کدامیک برای غلبه بر افسردگی بهتر است؟
از دیرباز پزشکان ورزش را "ضدافسردگی طبیعی" نامیدهاند و اکنون یک مطالعه جدید این باور را تأیید میکند.
به نوشته Consumer Healthday، این مطالعه چهارماهه که توسط محققان وریج آمستردام انجام شد، تأثیر دویدن بر بهبود اضطراب و افسردگی در مقایسه با دارویهای ضدافسردگی رایج را بررسی کرد.
محققان این مطالعه، از ۱۴۱ بیمار مبتلا به افسردگی و اضطراب خواستند بین دو تا سهبار در هفته، دویدن گروهی یا مصرف داروهای مهارکننده بازجذب سروتونین، یکی را انتخاب کنند. پس از ۱۶ هفته، سلامت روانی و جسمی شرکتکنندگان بررسی شد.
از این تعداد، ۹۶ نفر پیوستن به گروه دویدن را انتخاب کردند و ۴۵ نفر مصرف دارو را ترجیح دادند.
تیم تحقیقاتی دریافت که هر دو مداخله تقریباً به یک میزان به کاهش علایم افسردگی کمک میکند. البته ورزش در گروه اول با مزایای اضافی همراه بود. کسانیکه افسردگی خود را با ورزش درمان کردند، شاهد کاهش سایز کمر، وزن و فشار خون و بهبود عملکرد قلب خود بودند.
احمد ژروم رومن، استادیار دانشکده حرکتشناسی دانشگاه مونترال که در این مطالعه شرکت نداشت، میگوید: «در کانادا فعالیت بدنی در دستورالعملها برای مدیریت افسردگی گنجانده شده است. نکته دیگری که باید در نظر گرفت این است که ورزش عوارض جانبی که یک دارو میتواند داشته باشد را ندارد.»
البته یک جنبه منفی در گروهی که در مطالعه فوق دویدن را بهعنوان درمان افسردگی انتخاب کرده بودند، مشاهده شد: احتمال این که یک بیمار به برنامه تمرین پایبندی داشته باشد، بسیار کمتر از بیمارانی بود که دارو را انتخاب کردند. بین ۵۲ تا ۵۸ درصد از دوندگان روال دویدن خود را در طول دوره مطالعه حفظ کردند، ولی این میزان در گروهی که دارو میگرفتند، ۸۲ تا ۸۵ درصد بود.
رومن در مورد این که چه چیزی ممکن است باعث ماندگاری تمایل بیماران برای دویدن در طول زمان شود، چند استراتژی پیشنهاد کرد:
- تمرکز بر لذت در حین ورزش؛ زیرا اگر بیماران جلسات ورزشی خود را دوست نداشته باشند، حفظ آن در طول زمان دشوارتر میشود.
- جلب حمایت اجتماعی، مانند داشتن یک همراه هنگام ورزش.
- یادآوریهای ورزشی منظم از طریق دوستان یا خانواده برای پایبندی به هر رژیم ورزشی.
نتایج این یافتهها در نشست ECNP که بر درمان اختلالات مغزی تمرکز دارد، ارائه شد.
دوشنبه غمناک؛ راهکارهایی برای مقابله با افسردگی
دستکم یک پنجم مردم دنیا یکبار در عمرشان مبتلا به افسردگی میشوند. پژوهشگران میگویند که سومین دوشنبه ماه ژانویه افسردهکنندهترین روز تمامی سال است. در اینجا ۱۰ راهکار برای مقابله با افسردگی را با شما در میان میگذاریم.
عکس: picture-alliance/dpa/K. Ohlenschläger
تغذیه
به تغذیهتان اهمیت بدهید و از تغذیه سالم بهره ببرید. سبزیها، میوه، ماهی و روغنهای سالم را بیشتر در برنامه غذاییتان بگنجانید. به تغذیهتان تنوع ببخشید. حتی در دورانی که دچار استرس و فشار زمان هستید تغذیه سالم را فراموش نکنید. در ضمن از مصرف مشروبات الکلی، دخانیات، شکر، آرد سفید و نشاسته خودداری کنید.
عکس: Colourbox
حرکت
درست زمانی که احساس بیحوصلگی و خستگی میکنید، ورزش میتواند به شما حس خوبی ببخشد. فعالیت بدنی باعث میشود گردش خون در مغز بهتر صورت بگیرد و هورمونهای شادیبخش سروتونین و دوپامین بیشتر ترشح شوند. توصیه میشود که بدین منظور ۳۰ دقیقه در روز ورزش کنید.
عکس: picture-alliance/PAP/J. Kaczmarczyk
استشمام هوای تازه در بیرون خانه
تا جایی که میتوانید در هوای تازه و آزاد حرکت کنید. هم فعالیت ورزشی، هم نور تأثیر مهمی در مقابله با افسردگی دارند. حتما نباید هوا آفتابی باشد، چون نور معمولی روز، حتی وقتی هوا ابری است، به قدر کافی دارای پرتوی فرابنفش است. افزون بر این، حرکت در هوای آزاد باعث تقویت سیستم دفاعی بدن میشود. برای اینکه انگیزه بیشتری پیدا کنید با دوستانتان قرار بگذارید.
عکس: Colourbox
خواب کافی
خواب مرتب، کافی و تجدیدکننده قوا برای سلامت جسمی و روانی مهم است. انسان به طور متوسط نیاز به هفت ساعت خواب دارد. البته میزان نیاز افراد به خواب میتواند متفاوت باشد. برای آنکه بتوانید شب به خوبی بخوابید و با خستگی طول روز مقابله کنید، بهتر است از خواب میانروز بپرهیزید یا حداکثر ۳۰ دقیقه ظهر بخوابید.
عکس: Colourbox
تمرین ذهنآگاهی یا حضور در لحظه
به جای درگیری با افکار منفی و گم شدن در آنها، ذهنتان را بیشتر روی همینجا و همالان متمرکز کنید و اطرافتان را با آگاهی بیشتری دریابید. برای نمونه ببینید وقتی دستهایتان را میشویید آبی که روی پوستتان میریزید چه حسی به شما میدهد. "ذهنآگاهی" یا "حضور در لحظه" (Mindfulness) کمک میکند تا آرامش بیابید.
عکس: picture alliance/dpa/C. Klose
گیاهان ضد افسردگی
گل راعی (سرده) تنها گیاه دارویی است که تاثیر ضد افسردگی آن ثابت شده است. متخصصان تا مدتی پیش این دارو را برای درمان افسردگی خفیف یا متوسط تجویز میکردند. در این میان برخی از آنان به این نتیجه رسیدهاند که این گیاه به درمان افسردگی شدید هم کمک میکند. اما پیش از استفاده از این گیاه باید با پزشک مشورت کرد.
عکس: picture-alliance/dpa/A. Hummel
تمدد اعصاب
برای کاهش استرس زندگیتان از تکنیکهای مختلفی استفاده کنید که به عنوان کاهشدهنده استرس شناخته شدهاند. برای نمونه میتوانید به طور مرتب به مدیتیشن (درونپویی، مراقبه) بپردازید. این تکنیکها از استرس شما میکاهند و نیروی حیات را به شما بازمیگردانند.
عکس: Colourbox/Pressmaster
صحبت با خانواده و دوستان
با روشنی و صراحت درباره افسردگی با خانواده و دوستانتان حرف بزنید، در این باره که چه احساس میکنید. خواهید دید که تفاهم نشان میدهند. ممکن است کارهای مشخصی باشد که بتوانند برای شما انجام دهند. گاه کافی است با تکان دادن سر به شما بگویند درکتان میکنند. گاه کافی است شما را در آغوش بگیرند.
عکس: Colourbox
خروج از چرخه افسردگی
مشخصه افسردگی افکار منفیای است که در دایرهای میچرخند و تکرار میشوند. سعی کنید به افکارتان بنگرید، بپرسید این افکار از کجا میآیند. هر گاه دیدید که دوباره مشغول افکار منفی هستید به خود "ایست!" بگویید. افکار منفی را متوقف کنید و به جای آن افکاری مثبت را بنشانید.
عکس: Fotolia/NLshop
نظم دادن به زندگی روزمره
نظم و ساختار زندگی روزمرهتان را حفظ کنید یا از نو بسازید. همه چیزهایی که در گذشته باعث خوشحالی و لذت برایتان بودند را تا جایی که میشود نگاه دارید. برای نمونه پیادهروی روزانه یا دیدار هفتگی با دوست یا خانواده را. صرف وعدههای غذا در ساعاتی معین هم به زندگی روزمره نظم و ساختار میبخشد.