الهام سید جواد ۲۶ ساله است و از پانزده سال پیش به همراه خانواده‌اش در شهر مونترال زندگی می‌کند. وی در دوران دانشجویی خبری را می‌شنود؛ خبری تا آن اندازه تأثیرگذار که زمینه‌‌ساز خلق طرحی می‌شود که یک سال بعد نام او را در رسانه‌های کانادا مطرح می‌کند.

تکواندوکاران محجبه‌ی تیم ایالت کبک به دلیل پوشش اسلامی ‌خود که مغایر با شرایط ایمنی شناخته می‌شود، از شرکت در یکی از مسابقات مهم داخلی منع می‌شوند. در آن زمان الهام دانشجوی سال سوم رشته‌ی طراحی صنعتی بود؛ یعنی درست زمانی که دانشجویان این شانس را داشتند که ایده‌ای را مطرح و سپس روی آن کار کنند.

همین امر انگیزه‌ی قوی‌ای برای این دختر ایرانی می‌شود تا پوششی را به نام "ری‌سپورت" (Resport) طراحی کند تا به این وسیله شانس بازگشتن به زمین ورزش را به دختران بدهد.

به گفته‌ی الهام سید جواد، هم‌اکنون این طرح مراحل به به ثبت رسیدن را طی می‌کند و در عین حال با توجه به تقاضای چشمگیر که نه تنها از سوی ورزشکاران، بلکه از سوی شرکت‌های تولیدکننده‌ی مواد دارویی و غذایی به سوی وی روانه شده، به زودی روانه‌ی بازار خواهد شد.

دویچه وله گفت‌وگویی با این طراح جوان ایرانی داشته است.

دویچه وله: الهام جان، کلا چه چیزی می‏تواند باعث شود که یک فارغ‏التحصیل رشته‏ی طراحی صنعتی، پوششی را برای ورزشکاران مسلمان طراحی کند؟

الهام سید جواد: به عنوان یک انسان و به عنوان یک طراح، مشکل جامعه‏ام را مشکل خودم می‏دانم. وقتی دختران مسلمان در مسابقات ورزشی تکواندو به خاطر سر کردن روسری از شرکت در دور‏ه مسابقات‏شان محروم شدند، تصمیم گرفتم وقتی در دانشگاه شانس انتخاب سوژه را پیدا کردم، این سوژه را انتخاب کنم و کاری کنم که این دختران دوباره بتوانند ورزش کنند.

پوششی که طراحی کرده‏ای، فقط موهای سر را می‏پوشاند یا این که یک لباس ورزشی کامل است؟

مشکل اصلی در روسری‏ای که دختران مسلمان بر سر می‏کردند این بود که پشت روسری دائم از لباس تکواندو بیرون می‏آمد و مطابق با قوانین ایمنی نبود. به همین دلیل، داور شرکت با روسری در مسابقات را با توجه به ایمن نبودن آن ممنوع اعلام کرد. فکر کردم چکار می‏توانم بکنم که روسری از لباس بیرون نیاید و همان‏جا بماند. طرحی که به ذهنم رسید، زیرپیراهنی‏ای است که به یک روسری یا کاوری که روی سر می‏آید وصل شده است و موها را هم در همان‏جا نگاه می‏دارد.

تو خودت ورزش هم می‏کنی؟

بله، از بچگی ورزش‏های مختلفی کرده‏ام، به خصوص فوتبال بازی کرده‏ام. من هیچ‏وقت با روسری بازی نکرده‏ام و این مشکل را نداشته‏ام. ولی وقتی محرومیت این دخترها از شرکت در مسابقات را در تلویزیون دیدم، برایم یک شوک بود و به همین خاطر تصمیم گرفتم هرچه در توانم هست انجام بدهم تا بتوانم آنان را دوباره روی زمین ورزش ببینم.

از کجا می‏دانستی که طرح‌ات می‏تواند برای ورزشکاران مناسب باشد؟ چه از لحاظ جنس و چه از لحاظ مدل؟

من توانستم تیم تکواندویی را که اخراج شده بود، با تلفن‏های مکرر پیدا کنم. از مربی آن‏ها اجازه گرفتم که در تمرین‏های‏شان شرکت کنم. در این تمرین‏ها توانستم مشکلاتی را که دختران چه با روسری و چه بدون روسری با آن مواجه هستند، تشخیص بدهم. مدیر پروژه‏ام در دانشگاه، مادام دنیس روا، نیز در [شناخت] پارچه‏های مختلف تخصص دارد. پس من به کمک ایشان، از طریق اینترنت و فروشگاه‏های پارچه، ماتریالی انتخاب کردم که اولا قابل تنفس باشد و برای ورزش باشد؛ همچنین ارتجاعی است و به ورزشکار اجازه می‏دهد در حالتی صد درصد راحت تمرینات خود را انجام دهد.

برای این لباس اسم ری‏سپورت (Resport) انتخاب کرده‏ای؟ چرا ری‏سپورت؟ معنای آن چیست؟

ری‏سپورت را انتخاب کرده‏ام، چون از نظر من، این از نو تجربه کردن یک فعالیت به طریق آزادانه است.

تا کنون این پوشش در مسابقه‏ای هم استفاده شده است؟

بله، خوشحالم بگویم که این دختران بعد از دو سال محرومیت، دوباره اجازه یافتند با ری‏سپورت در مسابقات شرکت کنند. سه تن از دختران مسلمان در این مسابقات حضور پیدا کردند که دو تن از آنان مدال طلا و سومی مدال نقره دریافت کرد.

پس باید بهت تبریک هم گفت. فکر می‏کنم زمانی که این دختران روی سکو رفتند، تو هم حتما احساس شادمانی می‏کردی.

بله، من از خوشحالی داشتم گریه می‏کردم. برای اینکه از همان اولی که این کار را شروع کردم، هدفم این بود که دوباره بتوانم این دختران را روی زمین مسابقات ببینم.

نکته‏ای که شاید خیلی سؤال باشد، این است که این پوشش واکنش منفی‏ای نداشت؟ یعنی تا این حد راحت ری‏سپورت را پذیرفتند؟

مربی تیم تکواندوی مسلمان که کانادایی است و نه مسلمان است و نه روسری سر می‏کند، پشت این کار را گرفت؛ با فدراسیون جهانی تکواندو تماس گرفت و مکاتبات زیادی انجام داد که بتواند قانون را عوض کند. قانون به این شکل عوض شد که ورزشکارانی که دین مشخصی دارند، می‏توانند پوشش دینی خود را داشته باشند، ولی این پوشش باید مطابق با قوانین ایمنی باشد.

آیا پوشش تو فقط محدود به ورزش می‏شود یا این که می‏توانیم خارج از دنیای ورزش هم از آن استفاده کنیم؟

سؤال خوبی است؛ در پروسه‏ی تکمیل این لباس ورزشی، من و اطرافیانم و مسئولین دانشگاه متوجه شدیم که این مشکل نه تنها جوابگوی نیازهای ویژه‏ی مسلمانان است، بلکه می‏تواند جوابگوی نیازهای متنوع در [پروسه‌ی تولید] مواد بهداشتی، برای اتاق عمل و یا برای تهیه‏ی مواد غذایی باشد. دانشگاه، ری‏سپورت را به یک نمایشگاه بهداشتی وسایل بیمارستانی برد و کارشناس‏های مختلف بیمارستانی، دکترها و متخصصین ری‏سپورت را خیلی مثبت ارزیابی کردند و گفتند که لباس عالی‏ای برای استفاده در اتاق عمل است.

آیا هر کدام از این شرکت‏های بهداشتی درخواستی هم برای دریافت ری‏سپورت دادند؟

جالب است که این سؤال را می‏کنید. چون درخواست‏های مختلفی داده شده که ری‏سپورت در زمینه‏های مختلف استفاده شود. برای نمونه، یک انجمن سرطان با ما تماس گرفت که بتوانیم این لباس را در رنگ‏های مختلف برای آن‏ها نیز تهیه کنیم. شخصی که با ما تماس گرفت، گفت که خود او قبلا سرطان داشته و خدا را شکر الان بهبود یافته است. اما زمانی که سرطان داشته، همیشه به دنبال چنین لباسی بوده است که بتواند بپوشد. او می‏گفت که این لباس عالی‏ است و اگر بتوانیم آن را در رنگ‏های مختلف تهیه کنیم، خیلی از کسانی که سرطان دارند، خوشحال خواهند بود.

تا به حال خودت سعی کرده‏ای با این پوشش ورزش کنی؟

بله (با خنده) صددرصد مثبت بود! خیلی بامزه بود، چون همه‏ی سال‏هایی که فوتبال بازی می‏کردم، همیشه با موهایم مشکل داشتم. معمولا بعد از دو دقیقه دویدن و ورزش، همه‏ی موها توی صورت‌ات می‏آیند. اما وقتی ری‏سپورت را پوشیدم، بدون این که ذره‏ای به فکر موهایم باشم، صددرصد فکرم را روی بازی گذاشته بودم و یادم رفته بود که اصلا مو دارم!

مصاحبه‌گر: سمیرا نیک آیین

تحریریه : بابک بهمنش