نشست روز شنبه ۲۲ نوامبر (اول آذر) سران گروه ۲۰ در آفریقای جنوبی تحت‌الشعاع گفت‌وگوهای عاجل درباره جنگ اوکراین قرار گرفته است.

حامیان اروپایی کی‌یف در حاشیه نشست ژوهانسبورگ در حال رایزنی بر سر واکنشی مناسب به طرح صلح آمریکا برای اوکراین هستند. کی‌یر استارمر، نخست‌وزیر بریتانیا، گفت که باید دید چگونه می‌توان این طرح را "تقویت" کرد.

اورزولا فون ‌درلاین، رئیس کمیسیون اروپا، پیش‌تر گفته بود که سران کشورهای اروپایی حاضر در این نشست تصمیم گرفته‌اند در حاشیه این اجلاس، نشستی درباره "طرح صلح آمریکا برای اوکراین" برگزار کنند. این تصمیم پس از گفت‌وگوی مشترک فون در لاین و آنتونیا کوستا، رئیس شورای اروپا، با ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهوری اوکراین، اتخاذ شده بود.

یک مقام اتحادیه اروپا به خبرگزاری آلمان گفت که آنتونیو کوستا، علاوه بر رهبران اروپایی حاضر در نشست، نمایندگان کانادا، استرالیا و ژاپن را نیز به گفت‌وگوها دعوت کرده است. این مذاکرات قرار است بعد از ظهر امروز شنبه آغاز شود.

اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه‌ وله

تیم فریدریش مرتس، صدراعظم آلمان نیز در پرواز شبانه به ژوهانسبورگ هماهنگی‌های فشرده‌ای با شرکای اروپایی انجام داده است. مشاوران امنیت ملی بر پایه طرح ۲۸‌ ماده‌ای آمریکا پیشنهاد متقابلی تدوین کرده‌اند که ممکن است امروز در حاشیه نشست گروه ۲۰ ارائه شود. هدف اروپایی‌ها عمدتاً حذف بندهایی است که از نگاه آنان غیرقابل‌قبول محسوب می‌شوند.

برلین، لندن و پاریس از پیشنهاد آمریکا غافلگیر شدند. استیو ویتکاف، مذاکره‌کننده آمریکایی، طرح را عمدتاً با کیریل دمیتریف، فرستاده ویژه روسیه، تنظیم کرده بود. به همین دلیل طرح به‌شدت یک‌جانبه است.

در طرح آمریکا از جمله پیش‌بینی شده است که اوکراین از مناطق دونتسک و لوهانسک عقب‌نشینی کند، حجم ارتش خود را به میزان چشمگیری کاهش دهد و به ناتو هم نپیوندد. در مقابل، اوکراین باید از شرکای خود تضمین‌های امنیتی دریافت کند. در این طرح، دادن امتیازات چندانی از سوی روسیه دیده نمی‌شود.

سفر نماینده ترامپ به اروپا

در همین حال، دولت آمریکا فشار سنگینی بر اوکراین و حامیانش وارد می‌کند. دونالد ترامپ، رئیس جمهوری ایالات متحده، تنها تا روز پنج‌شنبه آینده به اوکراین فرصت داده تا تصمیم بگیرد. او هم‌زمان تهدید کرده است که در غیر این صورت، کی‌یف دیگر سلاح و اطلاعات امنیتی آمریکا را دریافت نخواهد کرد.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهوری اوکراین، دیروز جمعه این وضعیت را یکی از دشوارترین لحظات تاریخ کشورش توصیف کرد و گفت: «یا از دست دادن کرامت یا خطر از دست دادن یک شریک کلیدی. یا پذیرش ۲۸ ماده یا تحمل زمستانی بسیار سخت −سخت‌ترین− و خطرات بیشتر.»

ترامپ تصمیم دارد فردا یکشنبه نماینده‌ای را برای توضیح طرح خود به اروپایی‌ها، به اروپا اعزام کند. هنوز مشخص نیست این نشست با چه ترکیبی برگزار خواهد شد و آیا فقط آلمان، فرانسه و بریتانیا حضور خواهند داشت یا نمایندگان بیشتری از اتحادیه اروپا و ناتو نیز در آن شرکت خواهند کرد. آشکار است که ترامپ دیگر تمایلی به هماهنگی مستقیم با همه اروپایی‌ها ندارد. او عصر جمعه فقط در تماسی تلفنی، با صدراعظم آلمان گفت‌وگو کرد.

در کی‌یف، دانیل دریسكول، فرستاده آمریکا، دیپلمات‌های اروپایی را در جریان قرار داد. طبق گزارش فایننشال تایمز، دریسكول دیر به جلسه رسید و در مجموع انعطاف‌پذیری چندانی هم از خود نشان نداد. طبق همین گزارش، او خطاب به حاضران از جمله گفته است: «ما درباره جزئیات مذاکره نمی‌کنیم» و «باید این مزخرف را تمام کنیم». این روزنامه به نقل از یک مقام اروپایی نوشت که فضای جلسه "منزجرکننده" بوده است.

روزنامه اسپانیایی «ال‌پائیس» نیز از قول یکی از شرکت‌کنندگان ارزیابی مشابهی را نقل کرده که گفته است: «جلسه بسیار بد بود.» با توجه به اظهارات مقام‌های آمریکایی، باید چنین فرض کرد که واشینگتن استدلال‌های پوتین را پذیرفته است.

تصویب بیانیه مشترک "به‌رغم تحریم آمریکا"

اجلاس سران کشورهای عضو گروه ۲۰ بامداد امروز شنبه، به‌رغم تحریم آمریکا و عدم حضور چین و روسیه، در ژوهانسبورگ، پایتخت اقتصادی و صنعتی و بزرگترین شهر آفریقای جنوبی، کار خود را آغاز کرد.

صدراعظم آلمان و تیم او نیز برای شرکت در این نشست وارد آفریقای جنوبی شده بودند. مرتس قصد دارد پس از پایان این اجلاس، برای شرکت در نشست مشترک اتحادیه اروپا و آفریقا به آنگولا سفر کند. در این نشست علاوه بر فریدریش مرتس، سران بسیاری از کشورهای اروپایی همچون فرانسه، بریتانیا، ایتالیا، هلند، اسپانیا، ایرلند، نروژ و فنلاند، حضور دارند.

رئیس جمهوری آمریکا علت عدم حضور خود در این اجلاس را "پیگرد شهروندان سفیدپوست توسط دولت آفریقای جنوبی" عنوان کرده است؛ ادعایی که حتی متحدانش، از جمله دولت آلمان، آن را معتبر نمی‌دانند. ترامپ در عین حال، با وجود تحریم اجلاس، دیگر کشورها را از تدوین بیانیه پایانی بدون حضور آمریکا برحذر داشته بود.

با این حال، اندک‌زمانی پس از آغاز نشست، بیانیه مشترک اجلاس به تصویب رسید. سخنگوی سیریل رامافوسا، رئیس جمهوری آفریقای جنوبی، اعلام کرد که اجلاس قدرت‌های بزرگ اقتصادی جهان این بیانیه را به‌رغم تحریم آمریکا تصویب کرده است. او تصریح کرد که بیانیه معمولاً در پایان نشست تصویب می‌شود، اما عنوان کرد که توافقی در این خصوص وجود داشته تا بیانیه به‌عنوان نخستین دستور کار جلسه به تصویب برسد.

از جمله مفاد این بیانیه، هدف‌گذاری برای سه برابر کردن ظرفیت تولید برق از انرژی‌های تجدیدپذیر است. بیانیه همچنین با نگرانی خاطرنشان کرده که هزینه بدهی کشورهای فقیر طی ده سال گذشته دو برابر شده است. همچنین قرار شده ارزش افزوده مواد خام در کشورهای مبدأ، از جمله با توسعه امکانات فرآوری اولیه، افزایش یابد.

کشورهای عضو گروه ۲۰، از جمله آلمان، همچنین اعلام کرده‌اند که آماده‌اند با ایالات متحده درباره ریاست دوره‌ای آمریکا بر اجلاس این گروه در سال ۲۰۲۶ گفت‌وگو کنند.